Ερπητοειδής Δερματίτιδα

Η ερπητοειδής δερματίτιδα είναι μια χρόνια, αυτοάνοση δερματική νόσος που χαρακτηρίζεται από έντονο κνησμό (φαγούρα) και την εμφάνιση μικρών, φυσαλιδωδών βλαβών. Συχνά συσχετίζεται με την κοιλιοκάκη, καθώς οι ασθενείς με ερπητοειδή δερματίτιδα παρουσιάζουν ευαισθησία στη γλουτένη.

Η επιδημιολογία της ερπητοειδούς δερματίτιδας δείχνει ότι η νόσος είναι πιο συχνή στους Καυκάσιους, ενώ σπανιότερα εμφανίζεται σε άτομα αφρικανικής και ασιατικής καταγωγής. Η συχνότητα της νόσου εκτιμάται σε περίπου 11-75 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα. Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες, με την αναλογία να είναι περίπου 1.5:1. Συνήθως εκδηλώνεται σε νεαρούς ενήλικες, αν και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η παθοφυσιολογία της ερπητοειδούς δερματίτιδας συνδέεται στενά με την κοιλιοκάκη. Η κατανάλωση γλουτένης από άτομα με γενετική προδιάθεση προκαλεί ανοσολογική αντίδραση, που οδηγεί στον σχηματισμό αντισωμάτων έναντι της τρανσγλουταμινάσης. Τα αντισώματα αυτά επιτίθενται στο δέρμα, προκαλώντας τη χαρακτηριστική φλεγμονή και τις βλάβες.

Τα αίτια της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνουν τη γενετική προδιάθεση και την έκθεση στη γλουτένη. Οι ασθενείς συχνά φέρουν τα γονίδια HLA-DQ2 ή HLA-DQ8, τα οποία συνδέονται με την κοιλιοκάκη. Η κατανάλωση γλουτένης προκαλεί την ανοσολογική αντίδραση που οδηγεί στην ανάπτυξη της νόσου.

Τα συμπτώματα της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνουν έντονο κνησμό και την εμφάνιση μικρών φυσαλιδωδών βλαβών. Οι βλάβες συνήθως εμφανίζονται συμμετρικά στους αγκώνες, τα γόνατα, τους γλουτούς και την πλάτη. Οι φυσαλίδες μπορεί να σπάνε εύκολα και να σχηματίζουν κρούστα.

Η διαφορική διάγνωση της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνει άλλες δερματικές παθήσεις που μπορεί να προκαλούν παρόμοια συμπτώματα, όπως η δερματίτιδα από επαφή, η ατοπική δερματίτιδα, η ψωρίαση και οι φυσαλιδώδεις διαταραχές όπως το πεμφιγοειδής.

Οι επιπλοκές της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνουν το συνεχή κνησμό και τις δερματικές βλάβες, που μπορεί να οδηγήσουν σε δευτερογενείς λοιμώξεις λόγω της διάνοιξης των φυσαλίδων. Επιπλέον, η νόσος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άλλων αυτοάνοσων διαταραχών, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto και ο διαβήτης τύπου 1.

Η θεραπεία της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνει την αποφυγή της γλουτένης στη διατροφή. Η υιοθέτηση μιας αυστηρής δίαιτας χωρίς γλουτένη μπορεί να μειώσει ή και να εξαλείψει τα συμπτώματα. Επιπλέον, η δαψόνη είναι ένα αποτελεσματικό φάρμακο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, αν και μπορεί να έχει παρενέργειες όπως αιμολυτική αναιμία και μεθαιμοσφαιριναιμία. Για τους ασθενείς που δεν μπορούν να ανεχτούν τη δαψόνη, εναλλακτικές θεραπείες περιλαμβάνουν τη σουλφαπυριδίνη ή άλλους ανοσοκατασταλτικούς παράγοντες.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνουν τον άμεσο ανοσοφθορισμό (DIF) του δέρματος, που ανιχνεύει την παρουσία κοκκιωδών εναποθέσεων IgA στην θηλοειδή περιοχή του δέρματος. Επιπλέον, η ανίχνευση αντισωμάτων έναντι της ιστικής τρανσγλουταμινάσης και της ενδομυϊκής τρανσγλουταμινάσης στο αίμα μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία κοιλιοκάκης.

• Ιστικής Τρανσγλουταμινάσης (tTG), Αντισώματα IgA
• Ιστικής Τρανσγλουταμινάσης (tTG), Αντισώματα IgG
• Ενδομϋίου, Αντισώματα IgA
• Ενδομϋίου, Αντισώματα IgG
• Απαμινωμένα Πεπτίδια Γλιαδίνης (DGP), Αντισώματα IgA
• Απαμινωμένα Πεπτίδια Γλιαδίνης (DGP), Αντισώματα IgG
• Ανοσοσφαιρίνη Α (IgA)
• Αντισώματα F-Ακτίνης
• Κοιλιοκάκη, Βασικός Έλεγχος
• Κοιλιοκάκη, Πλήρης Έλεγχος
• Κοιλιοκάκη, Γενετικός Έλεγχος

Επιπλέον, αρκετές αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να είναι αναγκαίες για τη διαφορική διάγνωση της νόσου από άλλες δερματικές παθήσεις με παρόμοια κλινικά χαρακτηριστικά.

• Πεμφιγοειδές Αντισώματα (Αντισώματα έναντι της Βασικής Μεμβράνης της Επιδερμίδας)
• Πέμφιγας Αντισώματα
• Κολλαγόνο VII, Αντισώματα
• BP180, Αντισώματα IgG
• BP180, Αντισώματα IgA
• BP230, Αντισώματα
• Δεσμογλεΐνη-1, Αντισώματα
• Δεσμογλεΐνη-3, Αντισώματα
• Δαψόνη

Η παρακολούθηση των ασθενών μετά τη διάγνωση και τη θεραπεία της ερπητοειδούς δερματίτιδας περιλαμβάνει τακτικές κλινικές εξετάσεις για την αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη δίαιτα χωρίς γλουτένη και τη φαρμακευτική αγωγή. Οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται για την ανάπτυξη άλλων αυτοάνοσων διαταραχών και να υποβάλλονται σε τακτικές αιματολογικές εξετάσεις για την αξιολόγηση των επιπέδων των αντισωμάτων έναντι της τρανσγλουταμινάσης. Επιπλέον, η παρακολούθηση των επιπέδων δαψόνης στο αίμα μπορεί να είναι απαραίτητη για την αποφυγή τοξικότητας.

Το συγκεκριμένο άρθρο ανήκει στη νέα σειρά άρθρων στο blog μας που καλύπτει όλα τα πεδία της υγείας! Με τρόπο περιεκτικό, σαφή, κατανοητό αλλά πάντα τεκμηριωμένο επιστημονικά, παρουσιάζουμε πληροφορίες για τις συχνότερες παθολογικές καταστάσεις με σκοπό να γνωρίσετε και να προστατέψετε το σημαντικότερο αγαθό, την υγεία σας!

Ιωάννης Σιδερής, Ιατρός