Κολπικό μικροβίωμα: γνωρίζεστε;

Αναμφίβολα ένα απο τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ανθρώπινη βιολογία και Ιατρική είναι η ακολουθία του ανθρώπινου γονιδιώματος, που ανακοινώθηκε το 2001. Ωστόσο, μας έδωσε μόνο ένα μερικό σχέδιο του ποιοί είμαστε! Οι μελέτες των ανθρώπινων μικροβιώματων (δηλ. οι μικρές κοινότητες μικροοργανισμών που συμβιώνουν στο ανθρώπινο σώμα μας) αλλά και του γενετικού προφίλ όλων αυτών των μικροοργανισμών, σίγουρα υπόσχονται να συμπληρώσουν το ποιοί είμαστε.

Έως πρόσφατα, οι μελέτες για τον ανθρώπινο μικροβίωμα επικεντρώνονταν κυρίως σε νοσούντες καταστάσεις, αλλά τώρα αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ότι οι αυτόχθονοι μικροοργανισμοί έχουν μια σημαντική λειτουργία στη διατήρηση της ανθρώπινης υγείας.  Ένα πρωταρχικό παράδειγμα μιας εξαιρετικά συντονισμένης αμοιβαίας σχέσης είναι ο ανθρώπινος κόλπος και οι συναφείς βακτηριακές κοινότητες που κατοικούν εκεί – γνωστό και ως κολπικό μικροβίωμα.

Το κολπικό μικροβίωμα δεν είναι παρά ένα περίπλοκο και σημαντικό οικοσύστημα μικροοργανισμών στο αναπαραγωγικό σύστημα κάθε γυναίκας και έχει σημαντικό ρόλο στην υγεία κάθε γυναίκας. Ταυτόχρονα, οι μικροοργανισμοί αυτοί έχουν και έναν προστατευτικό ρόλο για την αποτροπή του αποικισμού δυνητικά επιβλαβών μικροοργανισμών, όπως αυτοί που ευθύνονται για μυκητιασικές λοιμώξεις, βακτηριακή κολπίτιδα, λοιμώξεις που μεταδίδονται σεξουαλικά, καθώς και λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.

Πώς δουλεύει;
Ισορροπία βακτηρίων

Ακριβώς όπως και στο έντερο, έτσι και στον κόλπο τρισεκατομύρια μικροοργανισμών, κυρίως βακτήρια μαζί με μύκητες και ιούς, συμβιώνουν συνθέτοντας το κολπικό μικροβίωμα. Τα κύρια βακτήρια ενός υγιούς κόλπου ονομάζονται γαλακτοβάκιλλοι και ευθύνονται για τη διατήρηση ενός όξινου περιβάλλοντος, το οποίο με τη σειρά του αποθαρρύνει την αύξηση άλλων βακτηριδίων, μυκήτων και ιών.

Η ισορροπία, ωστόσο, περιπλέκεται μιας και υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες γαλακτοβάκιλλων που ενισχύουν την προσβολή από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αντίστροφα, γυναίκες, που δεν διαθέτουν ικανοποιητική ποσότητα από γαλακτοβάκιλλους στο μικροβίωμα τους, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο προσβολής από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και άλλες βακτηριακές κολπίτιδες.

Διαταρραχές του μικροβιώματος

Στο περιβάλλον του κόλπου όλες οι εμπειρίες επηρρεάζουν το μικροβίωμα. Η σεξουαλική δραστηριότητα για παράδειγμα μιας γυναίκας, η χρήση λιπαντικών, το σπέρμα κ.ο.κ. διαφοροποιούν τη σύνθεση του μικροβιώματος όπως αντίστοιχα και τα ορμονικά αντισυλληπτικά, η έμμηνος ρύση και τα αντιβιοτικά. Ακόμη και η ίδια διατροφή ή ηλικία της γυναίκας φαίνεται ότι επηρρεάζουν το κολπικό μικροβίωμα αλλά ακόμη δεν είναι ξεκάθαρος ο τρόπος που αυτό συμβαίνει.

Η διαταρραχή του μικροβιώματος μπορεί να προκαλέσει ανισορροπία των συμβίων βακτηρίων του και κατά συνέπεια βακτηριακή κολπίτιδα. Αντίστοιχα, μπορεί να οδηγήσει και στην υπερανάπυξη μυκήτων π.χ. Candida.

Συνδέεται το κολπικό μικροβίωμα με γυναικολογικές παθήσεις και τη γονιμότητά της γυναίκας;

Η αλήθεια είναι ότι το κολπικό μικροβίωμα συνδέεται με τον κίνδυνο προσβολής της γυναίκας από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και άλλες παθήσεις. Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, η παρουσία ή απουσία συγκεκριμένων γαλακτοβάκιλλων συνδέονται με τα ΣΜΝ αλλά και με φλεγμονώδη νόσο της πυέλου.

Αντίστοιχα, έχει αποδειχθεί ότι συγκεκριμένα παθογόνα συνδέονται ακόμη και με την απώλεια κύησης ή ανεπιθύμητες επιρροές στην υγεία του εμβρύου. Αυτό που δεν έχει ακόμη βεβαιωθεί είναι ο βαθμός επιρροής του κολπικού μικροβιώματος στην ομαλή ή όχι εξέλιξη μιας εγκυμοσύνης.

Μελέτες, ωστόσο, που αφορούν την εξωσωματική γονιμοποίηση επισημαίνουν ότι η παρουσία συγκεκριμένων μικροοργανισμών στη μήτρα κατά τη διάρκεια της εμβρυομεταφοράς επηρρεάζει το αποτέλεσμα της εκάστοτε προσπάθειας.