Πυρετός. Αιτίες, εργαστηριακές εξετάσεις, θεραπεία και φυσική αντιμετώπιση

Πυρετός, επίσης γνωστός και ως υπερπυρεξία, είναι μια προσωρινή αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό εύρος. Είναι ένα κοινό σύμπτωμα πολλών υποκείμενων καταστάσεων και ασθενειών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο πυρετός είναι η φυσική αντίδραση του σώματος σε μια λοίμωξη ή φλεγμονή.

Ο πυρετός ορίζεται γενικά ως θερμοκρασία σώματος ίση ή μεγαλύτερη από 38°C όταν μετράται στο στόμα. Ωστόσο, η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος μπορεί να διαφέρει ελαφρώς από άτομο σε άτομο και μπορεί επίσης να κυμαίνεται καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Ο πυρετός προκαλείται συχνά από λοιμώξεις, όπως βακτηριακές, ιογενείς ή μυκητιασικές λοιμώξεις. Κοινά παραδείγματα περιλαμβάνουν τη γρίπη, το κοινό κρυολόγημα, τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, την πνευμονία και τη γαστρεντερίτιδα. Άλλες αιτίες πυρετού περιλαμβάνουν φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ορισμένα φάρμακα, θερμοπληξία και ορισμένους καρκίνους.

Εκτός από την αυξημένη θερμοκρασία του σώματος, άλλα κοινά συμπτώματα που συνοδεύουν τον πυρετό μπορεί να περιλαμβάνουν εφίδρωση, ρίγη, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, αδυναμία, απώλεια όρεξης, αφυδάτωση και αυξημένο καρδιακό ρυθμό.

Οι περισσότεροι πυρετοί υποχωρούν μόνοι τους μέσα σε λίγες ημέρες και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου πρέπει να αναζητηθεί ιατρική φροντίδα, όπως εάν ο πυρετός επιμένει για περισσότερο από τρεις ημέρες, συνοδεύεται από σοβαρό πονοκέφαλο ή πόνο στον αυχένα, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, επίμονο έμετο ή εάν υπάρχουν άλλα ανησυχητικά συμπτώματα.

Αιτίες πυρετού

Ο πυρετός μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες. Η πιο κοινή αιτία του πυρετού είναι οι λοιμώξεις, αλλά υπάρχουν και άλλες πιθανές αιτίες.

Λοιμώξεις: Ο πυρετός είναι συχνά μια απάντηση σε λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς, μύκητες ή παράσιτα.

• Λοιμώξεις του αναπνευστικού όπως η γρίπη, το κοινό κρυολόγημα, η πνευμονία, η βρογχίτιδα ή η ιγμορίτιδα.
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος που αφορούν την ουροδόχο κύστη, την ουρήθρα, ή τα νεφρά.
• Γαστρεντερικές λοιμώξεις όπως γαστρεντερίτιδα ή τροφική δηλητηρίαση.
• Λοιμώξεις του δέρματος όπως κυτταρίτιδα, αποστήματα ή πληγές που επιμολύνθηκαν.
• Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως γονόρροια ή χλαμύδια.
• Συστηματικές λοιμώξεις όπως σηψαιμία ή μηνιγγίτιδα.

Φλεγμονώδεις καταστάσεις: Ορισμένες φλεγμονώδεις διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν πυρετό ως μέρος της ανοσολογικής απόκρισης.

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα, μια αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει τις αρθρώσεις.
• Φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα.
• Αγγειίτιδα, φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων.
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, μια αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει πολλά όργανα.
• Κροταφική αρτηρίτιδα, φλεγμονή των αρτηριών στο κεφάλι και το λαιμό.

Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε πυρετό ως παρενέργεια. Για παράδειγμα, αντιβιοτικά, αντιισταμινικά, αντιεπιληπτικά και ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπέρτασης μπορεί να προκαλέσουν πυρετό σε ορισμένα άτομα.

Εμβολιασμοί: Ο πυρετός είναι μια κοινή αντίδραση σε ορισμένα εμβόλια, ειδικά στα παιδιά. Είναι συχνά μια ήπια και προσωρινή αντίδραση καθώς το σώμα δημιουργεί ανοσία.

Καταστάσεις που σχετίζονται με τη θερμότητα: Η έκθεση σε υπερβολική θερμότητα, όπως στη θερμοπληξία ή τη θερμική εξάντληση, μπορεί να προκαλέσει πυρετό μαζί με άλλα συμπτώματα όπως αφυδάτωση.

Καρκίνος: Ορισμένοι καρκίνοι, ιδιαίτερα αιματολογικές κακοήθειες όπως η λευχαιμία ή το λέμφωμα, μπορεί να προκαλέσουν επίμονο ή υποτροπιάζοντα πυρετό.

Άλλες αιτίες: Ο πυρετός μπορεί επίσης να προκληθεί από παράγοντες όπως τραύμα, ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες, αλλεργικές αντιδράσεις, ορμονικές αλλαγές (π.χ. διαταραχές του θυρεοειδούς) και ορισμένες σπάνιες γενετικές διαταραχές.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο πυρετός είναι ένα σύμπτωμα και όχι μια συγκεκριμένη νόσος. Ο εντοπισμός της υποκείμενης αιτίας του πυρετού απαιτεί διεξοδική αξιολόγηση, λαμβάνοντας υπόψη άλλα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και ενδεχομένως, διεξάγοντας περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις.

Εργαστηριακές εξετάσεις για τη διερεύνηση του πυρετού

Κατά την αξιολόγηση ενός πυρετού, ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να βοηθήσουν στον εντοπισμό της υποκείμενης αιτίας. Οι ειδικές εξετάσεις που επιλέγονται μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τα συμπτώματα του ασθενούς, το ιατρικό ιστορικό και τα ευρήματα της φυσικής εξέτασης.

Γενική εξέταση αίματος: Αυτή η εξέταση παρέχει πληροφορίες σχετικά με διαφορετικούς τύπους αιμοσφαιρίων, συμπεριλαμβανομένων των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων. Ένας αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοκυττάρωση) μπορεί να υποδεικνύει λοίμωξη ή φλεγμονή.

Καλλιέργειες αίματος: Αυτή η εξέταση περιλαμβάνει τη λήψη δείγματος αίματος για τον έλεγχο της παρουσίας βακτηρίων ή μυκήτων. Οι καλλιέργειες αίματος μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό λοιμώξεων του αίματος (σηψαιμία) που μπορεί να προκαλούν τον πυρετό. Εναλλακτικά μπορεί να αναζητηθούν τα υπεύθυνα μικρόβια στο αίμα, χρησιμοποιώντας μοριακές τεχνικές (Δυνητικά Παθογόνα Μικρόβια, Μοριακός Έλεγχος).

Ανάλυση ούρων: Αυτή η εξέταση εξετάζει τα ούρα για την παρουσία λοίμωξης ή φλεγμονής. Μπορεί να ανιχνεύσει λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος ή λοιμώξεις των νεφρών, οι οποίες είναι συχνές αιτίες πυρετού.

Βιοχημικές εξετάσεις αίματος: Αυτός ο πίνακας περιλαμβάνει διάφορες εξετάσεις για την αξιολόγηση της λειτουργίας οργάνων και των επιπέδων των ηλεκτρολυτών. Διαταραχές στα ηπατικά ένζυμα, τη νεφρική λειτουργία ή ηλεκτρολυτικές ανισορροπίες μπορεί να παρέχουν ενδείξεις για την υποκείμενη αιτία του πυρετού.

Δείκτες φλεγμονής: Εξετάσεις όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) και η ταχύτητα καθίζησης ερυθροκυττάρων (ΤΚΕ) μετρούν τα επίπεδα της φλεγμονής στο σώμα. Αυξημένα επίπεδα αυτών των δεικτών μπορεί να υποδεικνύουν την παρουσία φλεγμονώδους κατάστασης.

Αναζήτηση ιογενών λοιμώξεων: Οι ορολογικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό συγκεκριμένων ιογενών λοιμώξεων ανιχνεύοντας αντισώματα που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τις εξετάσεις για γρίπη, ηπατίτιδα ή τον HIV.

Απεικονιστικές εξετάσεις: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να ζητηθούν απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφία θώρακος, υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία για την αξιολόγηση συγκεκριμένων οργάνων ή περιοχών, ειδικά όταν υπάρχουν υποψίες για ορισμένες λοιμώξεις ή φλεγμονώδεις καταστάσεις.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις λειτουργικής ιατρικής χρησιμοποιούνται συνήθως σε συνδυασμό με μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση του ιατρικού ιστορικού ενός ατόμου, των παραγόντων του τρόπου ζωής και των συμπτωμάτων. Η λειτουργική ιατρική υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση για την κατανόηση και τη θεραπεία των παθολογικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του πυρετού. Συγκεκριμένες εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να αξιολογήσουν διάφορες πτυχές της υγείας ενός ατόμου και να εντοπίσουν υποκείμενες ανισορροπίες ή δυσλειτουργίες.

Έλεγχος τροφικής δυσανεξίας (TrophoScan®): Οι ευαισθησίες ή δυσανεξίες στα τρόφιμα μπορούν να συμβάλουν στη χρόνια φλεγμονή και τη δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, οδηγώντας ενδεχομένως σε επαναλαμβανόμενους πυρετούς. Ο έλεγχος των IgG αντισωμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό ανοσολογικών αντιδράσεων σε συγκεκριμένα τρόφιμα.

Πλήρης έλεγχος του εντερικού μικροβιώματος (EnteroScan®): Αυτή η ανάλυση εξετάζει τη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου, εντοπίζει τυχόν παθογόνα βακτήρια, παράσιτα ή υπερανάπτυξη μυκήτων και αξιολογεί την πεπτική λειτουργία. Οι ανισορροπίες στο μικροβίωμα του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και να συμβάλουν στη συστηματική φλεγμονή.

Έλεγχος λειτουργίας των επινεφριδίων (AdrenalScan®): Το χρόνιο στρες ή η δυσλειτουργία των επινεφριδίων μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να συμβάλει σε συμπτώματα όπως κόπωση και υποτροπιάζοντες πυρετούς. Ο έλεγχος της κορτιζόλης στο σάλιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση της λειτουργίας των επινεφριδίων.

Έλεγχος θυρεοειδούς: Οι ανισορροπίες του θυρεοειδούς, όπως ο υποθυρεοειδισμός ή ο υπερθυρεοειδισμός, μπορούν να επηρεάσουν τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε συμπτώματα που μοιάζουν με πυρετό. Ο έλεγχος των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών (TSH, T3, T4, ανάστρφη T3) και των αντισωμάτων του θυρεοειδούς μπορεί να δώσει πληροφορίες για τη λειτουργία του θυρεοειδούς.

Έλεγχος βιταμινών και Ιχνοστοιχείων: Ελλείψεις ή ανισορροπίες σε ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη γενική υγεία. Μπορούν να γίνουν εξετάσεις για βιταμίνη D, βιταμίνες Β, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και άλλα θρεπτικά συστατικά.

Έλεγχος ορμονών: Οι ορμονικές ανισορροπίες, όπως αυτές που αφορούν τις ορμόνες του φύλου ή τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA), μπορούν να επηρεάσουν την ανοσολογική λειτουργία και να συμβάλουν σε συμπτώματα όπως ο πυρετός. Ο ορμονικός έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει τα επίπεδα κορτιζόλης, οιστρογόνων, προγεστερόνης ή τεστοστερόνης.

Αντιμετώπιση του πυρετού

Η θεραπεία του πυρετού στοχεύει στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας παρέχοντας παράλληλα συμπτωματική ανακούφιση.

Προσδιορισμός και αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας: Δεδομένου ότι ο πυρετός είναι ένα σύμπτωμα και όχι μια παθολογική κατάσταση, η κύρια εστίαση είναι στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη θεραπεία λοιμώξεων με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, αντιιικά ή αντιμυκητιασικά φάρμακα. Σε περιπτώσεις φλεγμονωδών καταστάσεων, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή ανοσοτροποποιητικές θεραπείες.

Υποστηρικτικά μέτρα

• Ξεκούραση: Η επαρκής ανάπαυση επιτρέπει στο σώμα να θεραπευτεί και να ανακάμψει πιο αποτελεσματικά.
• Ενυδάτωση: Πίνετε πολλά υγρά για να αποφύγετε την αφυδάτωση, ειδικά εάν αντιμετωπίζετε εφίδρωση λόγω του πυρετού.
• Δροσερό περιβάλλον: Δημιουργήστε ένα άνετο περιβάλλον με κατάλληλο έλεγχο της θερμοκρασίας.
• Ελαφριά ρούχα και δροσερές κομπρέσες: Ντυθείτε με ελαφριά ρούχα και χρησιμοποιήστε δροσερές κομπρέσες στο μέτωπο ή στον αυχένα για να μειώσετε τη θερμοκρασία του σώματος.

Φάρμακα για τη συμπτωματική ανακούφιση από τον πυρετό

• Η παρακεταμόλη ή τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) όπως η ιβουπροφαίνη μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πυρετού και να ανακουφίσουν από τα συνοδά συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και δυσφορία. Είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τη συνιστώμενη δοσολογία και να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ειδικά στην περίπτωση των παιδιών ή εάν υπάρχουν υποκείμενες ιατρικές παθήσεις.
• Αποφύγετε τη χορήγηση ασπιρίνης σε παιδιά ή εφήβους, καθώς μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας σπάνιας αλλά σοβαρής κατάστασης που ονομάζεται σύνδρομο Reye.

Δροσερά λουτρά: Εάν ο πυρετός είναι υψηλός ή προκαλεί σημαντική δυσφορία, ένα χλιαρό λουτρό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος. Αποφύγετε τη χρήση κρύου νερού, καθώς μπορεί να προκαλέσει ρίγος και ενδεχομένως να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος.

Ζητήστε ιατρική βοήθεια όταν είναι απαραίτητο: Οι περισσότεροι πυρετοί υποχωρούν μόνοι τους μέσα σε λίγες ημέρες και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν:

• Ο πυρετός επιμένει για περισσότερο από τρεις ημέρες ή συνοδεύεται από σοβαρά συμπτώματα.
• Υπάρχουν συγκεκριμένες ανησυχίες σχετικά με την υποκείμενη αιτία ή το ιατρικό ιστορικό του ατόμου.
• Ο πυρετός συνοδεύεται από συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, επίμονο έμετο ή άλλα ανησυχητικά σημεία.

Φυσική αντιμετώπιση του πυρετού

Μερικές φυσικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τον πυρετό.

Μείνετε ενυδατωμένοι: Πίνετε πολλά υγρά, όπως νερό, τσάι βοτάνων και καθαρούς ζωμούς, για να παραμείνετε ενυδατωμένοι και να βοηθήσετε στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.

Ροφήματα: Ορισμένα αφεψήματα, όπως το χαμομήλι, η μέντα ή το τζίντζερ, μπορούν να βοηθήσουν στην χαλάρωση, στη μείωση της δυσφορίας και στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος.

Δροσερές κομπρέσες: Η εφαρμογή δροσερών κομπρεσών στο μέτωπο, τους καρπούς ή τον αυχένα μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση και να βοηθήσει στη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος.

Επαρκής ανάπαυση: Η επαρκής ανάπαυση επιτρέπει στο σώμα να εξοικονομήσει ενέργεια και να επικεντρωθεί στην ανάρρωση. Φροντίστε να κοιμάστε επαρκώς και να κάνετε διαλείμματα όταν χρειάζεται.

Σωστή διατροφή: Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και άπαχες πρωτεΐνες παρέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος και βοηθά στην ανάρρωση.

Σκόρδο: Το σκόρδο έχει φυσικές αντιμικροβιακές ιδιότητες και μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Ενσωματώστε φρέσκο σκόρδο στα γεύματα ή εξετάστε τη λήψη συμπληρωμάτων σκόρδου.

Σαμπούκο: Το σαμπούκο (κουφοξυλιά, Sambucus nigra) έχει χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη της λειτουργίας του ανοσοποιητικού. Διατίθεται ως σιρόπι, εκχύλισμα ή συμπλήρωμα.

Εχινάκια: Η Echinacea είναι ένα βότανο γνωστό για τις ιδιότητες διέγερσης του ανοσοποιητικού συστήματος. Διατίθεται ως συμπλήρωμα ή αφέψημα.

Αιθέρια έλαια: Ορισμένα αιθέρια έλαια, όπως της μέντας, του ευκαλύπτου ή της λεβάντας, μπορεί να έχουν καταπραϋντικό αποτέλεσμα.

Προβιοτικά: Τα προβιοτικά είναι ευεργετικά βακτήρια που υποστηρίζουν την υγεία του εντέρου και την ανοσολογική λειτουργία. Η ενσωμάτωση τροφών πλούσιων σε προβιοτικά όπως το γιαούρτι ή τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση ή η λήψη ενός συμπληρώματος προβιοτικού μπορεί να είναι επωφελής.

Για όλα τα παραπάνω συμπληρώματα, συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία για την κατάλληλη δοσολογία και χρήση.

Βασίλης Ι. Σιδερής
Βιολόγος
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Πιστοποιημένος Ιατρός Λειτουργικής Ιατρικής, CFMP®