URL path: Αρχική σελίδα // Blog // Νευρολογία // Kατάθλιψη: Συμπτώματα, Αιτίες, Εξετάσεις, Θεραπεία
Blog
Νευρολογία

Kατάθλιψη: Συμπτώματα, Αιτίες, Εξετάσεις, Θεραπεία

Η κατάθλιψη, ή μείζων καταθλιπτική διαταραχή, είναι μια κοινή ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επίμονες αισθήσεις θλίψης, απελπισίας και έλλειψης ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που παλαιότερα ήταν ευχάριστες. Επηρεάζει σημαντικά τη συναισθηματική, σωματική και γνωστική ευεξία του ατόμου, επηρεάζοντας τον τρόπο που σκέφτεται, αισθάνεται και λειτουργεί στην καθημερινή του ζωή.

Επιδημιολογικά δεδομένα

Η κατάθλιψη είναι μια συχνή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει άτομα παγκοσμίως, με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή και τις δημογραφικές ομάδες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως βιώνουν κατάθλιψη, που αντιστοιχεί περίπου στο 3,8% του πληθυσμού. Αυτό περιλαμβάνει το 5% των ενηλίκων, με υψηλότερη επικράτηση στις γυναίκες (6%) σε σύγκριση με τους άνδρες (4%).

Η κατάθλιψη επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιακών ομάδων, αλλά ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες είναι πιο ευάλωτες:

  • Φύλο: Οι γυναίκες έχουν περίπου 50% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με τους άνδρες.
  • Ηλικία: Οι ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα άτομα άνω των 60 ετών, παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά, φτάνοντας το 5.7%.

Η κατάθλιψη είναι πιο συχνή σε αστικούς πληθυσμούς και σε άτομα που αντιμετωπίζουν δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, όπως ανεργία και χαμηλό εισόδημα. Αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στην αύξηση του στρες και στη μειωμένη πρόσβαση σε πόρους ψυχικής υγείας.

Συμπτώματα κατάθλιψης

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά τα κοινά σημεία περιλαμβάνουν:

Συναισθηματικά συμπτώματα

  • Επίμονη θλίψη ή χαμηλή διάθεση.
  • Αισθήματα απελπισίας ή ότι κάποιος δεν μπορεί να βοηθηθεί.
  • Ευερεθιστότητα, απογοήτευση ή ξεσπάσματα θυμού για ασήμαντα ζητήματα.
  • Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες (ανηδονία).
  • Αισθήματα αναξιότητας, ενοχής ή υπερβολικής αυτοκριτικής..
  • Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων ή στη συγκέντρωση.

Σωματικά συμπτώματα

  • Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας, ακόμα και για απλές δραστηριότητες.
  • Αλλαγές στην όρεξη (υπερφαγία ή μειωμένη όρεξη) ή αλλαγές στο βάρος.
  • Διαταραχές ύπνου (αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος).
  • Πόνοι, ενοχλήσεις ή σωματικά συμπτώματα χωρίς εμφανή αιτία.
  • Ψυχοκινητικές αλλαγές, όπως ανησυχία ή επιβραδυμένες κινήσεις.

Συμπεριφορικά συμπτώματα

  • Απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες και αλληλεπιδράσεις.
  • Μειωμένη παραγωγικότητα ή απόδοση στη δουλειά ή στο σχολείο.
  • Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής ή των ευθυνών.
  • Αυξημένη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών.

Γνωστικά συμπτώματα

  • Αρνητικές ή ενοχλητικές σκέψεις.
  • Δυσκολία συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων.
  • Εμμονή σε αποτυχίες, λάθη ή αρνητικές εμπειρίες.
  • Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας (σε σοβαρές περιπτώσεις).
Αιτίες κατάθλιψης

Οι αιτίες της κατάθλιψης είναι πολύπλοκες και μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Συχνά προκύπτουν από έναν συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων. Ακολουθούν ορισμένες κοινές αιτίες και συντελεστικοί παράγοντες:

1. Βιολογικοί παράγοντες

  • Χημεία του εγκεφάλου: Οι ανισορροπίες στους νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη, μπορούν να επηρεάσουν τη ρύθμιση της διάθεσης.
  • Ορμονικές αλλαγές: Οι ορμονικές διακυμάνσεις, όπως αυτές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μετά τον τοκετό, την εμμηνόπαυση ή σε διαταραχές του θυρεοειδούς, μπορεί να συμβάλλουν στην κατάθλιψη.
  • Γενετική προδιάθεση: Το οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή άλλων διαταραχών της διάθεσης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο.
  • Χρόνια νοσήματα: Παθήσεις όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις, ο καρκίνος ή ο χρόνιος πόνος μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη.

2. Ψυχολογικοί παράγοντες

  • Χαρακτηριστικά προσωπικότητας: Ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ο τελειομανία ή η αυξημένη ευαισθησία στην κριτική, μπορεί να αυξήσουν την ευαλωτότητα.
  • Τραύμα: Συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση ή άλλες τραυματικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία ή την ενήλικη ζωή μπορούν να συμβάλλουν στην κατάθλιψη.
  • Αρνητικά πρότυπα σκέψης: Επίμονη απαισιοδοξία, αυτοκριτική ή τάση για καταστροφολογία μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

3. Περιβαλλοντικοί παράγοντες

  • Στρεσογόνες καταστάσεις ζωής: Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, οικονομικές δυσκολίες, η απώλεια εργασίας, το διαζύγιο ή άλλοι σημαντικοί στρεσογόνοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη.
  • Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης: Η μοναξιά, η απομόνωση ή η έλλειψη ουσιαστικών σχέσεων μπορεί να συμβάλλουν σε συναισθήματα απόγνωσης.
  • Κατάχρηση ουσιών: Η κατανάλωση αλκοόλ ή η χρήση ναρκωτικών μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη ή να την επιδεινώσει.

4. Ιατρικοί και φυσιολογικοί παράγοντες

  • Άξονας εντέρου-εγκεφάλου: Οι ανισορροπίες στο εντερικό μικροβίωμα, όπως αυτές που παρατηρούνται στη δυσβίωση του εντέρου ή σε καταστάσεις όπως το SIBO, μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεση και να συμβάλλουν στην κατάθλιψη.
  • Χρόνια φλεγμονή: Η επίμονη φλεγμονή χαμηλού βαθμού στο σώμα αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως παράγοντας κατάθλιψης.
  • Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα, όπως φάρμακα για την αρτηριακή πίεση ή κορτικοστεροειδή, μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα κατάθλιψης ως παρενέργεια.

5. Κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες

  • Πολιτισμικές προσδοκίες: Οι κοινωνικές πιέσεις, το στίγμα ή τα μη ρεαλιστικά πρότυπα της κοινωνίας μπορούν να συμβάλλουν σε συναισθήματα ανεπάρκειας ή απελπισίας.
  • Οικονομικές δυσκολίες: Η φτώχεια, η ανεργία ή η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας μπορούν να αυξήσουν το άγχος και την ευαλωτότητα στην κατάθλιψη.

6. Συνδυασμός παραγόντων

Συχνά, η κατάθλιψη προκύπτει από την αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων και όχι από μία μόνο αιτία. Για παράδειγμα, ένα άτομο με γενετική προδιάθεση στην κατάθλιψη μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός ή λόγω χρόνιας ασθένειας.

Βαθύτερες αιτίες της κατάθλιψης κατά τη λειτουργική ιατρική

Η λειτουργική ιατρική θεωρεί την κατάθλιψη ως μια συστηματική κατάσταση με πιθανές βασικές αιτίες που προκύπτουν από ανισορροπίες στο σώμα. Ακολουθούν ορισμένες βασικές προσεγγίσεις της λειτουργικής ιατρικής σχετικά με τις βαθύτερες αιτίες της κατάθλιψης:

1. Χρόνια φλεγμονή

Η χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή μπορεί να παρεμποδίσει την παραγωγή νευροδιαβιβαστών και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Πιθανές πηγές

  • Εντερική δυσβίωση ή διαρρέον έντερο (αυξημένη εντερική διαπερατότητα).
  • Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ., θυρεοειδίτιδα Hashimoto).
  • Διατροφές πλούσιες σε επεξεργασμένες τροφές, ζάχαρη και τρανς λιπαρά οξέα.
  • Χρόνιες λοιμώξεις ή λανθάνον ιικό/βακτηριακό φορτίο.

2. Κακή ρύθμιση του άξονα εντέρου-εγκεφάλου

Το μικροβίωμα του εντέρου παράγει νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, και επικοινωνεί με τον εγκέφαλο μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρο

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Υπερανάπτυξη Βακτηρίων στο Λεπτό Έντερο (SIBO) ή δυσβίωση του εντέρου.
  • Δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών (π.χ. βιταμίνες Β, μαγνήσιο, ψευδάργυρος).
  • Ανισορροπίες στη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου (χαμηλά επίπεδα Bifidobacteria ή Firmicutes).
  • Δυσανεξίες ή ευαισθησίες σε τρόφιμα (π.χ. γλουτένη, γαλακτοκομικά).

3. Ανισορροπίες νευροδιαβιβαστών

Η κακή ρύθμιση στην παραγωγή νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη, μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση και τη γνωστική λειτουργία.

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Διατροφικές ελλείψεις (π.χ. τρυπτοφάνη, βιταμίνη Β6, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα).
  • Γενετικές παραλλαγές (π.χ., το γονίδιο MTHFR που επηρεάζει τον μεταβολισμό του φυλλικού οξέος).
  • Χρόνιο στρες που εξαντλεί τα αποθέματα νευροδιαβιβαστών.

4. Ορμονικές ανισορροπίες

Οι ορμόνες ρυθμίζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, τη διάθεση και τα επίπεδα ενέργειας.

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Δυσλειτουργία του θυρεοειδούς (π.χ. υποθυρεοειδισμός ή θυρεοειδίτιδα Hashimoto).
  • Κακή ρύθμιση των επινεφριδίων (π.χ. χρόνιο στρες που οδηγεί σε δυσλειτουργία του άξονα HPA [υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων]).
  • Ανισορροπίες στις ορμόνες του φύλου (π.χ. χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων, προγεστερόνης ή τεστοστερόνης).
  • Αντίσταση στην ινσουλίνη ή κακή ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.

5. Διατροφικές ελλείψεις

Οι ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν την παραγωγή νευροδιαβιβαστών, τον μεταβολισμό της ενέργειας και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Βασικά θρεπτικά συστατικά

  • Βιταμίνες του συμπλέγματος Β: Το φυλλικό οξύ (Β9), η Β12 και η Β6 είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή νευροδιαβιβαστών.
  • Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Απαραίτητα για την υγεία του εγκεφάλου και τον έλεγχο της φλεγμονής.
  • Μαγνήσιο και ψευδάργυρος: Υποστηρίζουν τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών και την ανθεκτικότητα στο στρες.
  • Βιταμίνη D: Συμβάλλει στη ρύθμιση της διάθεσης και την υγεία του ανοσοποιητικού.
  • Σίδηρος: Η έλλειψή του μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση και μειωμένη λειτουργία του εγκεφάλου.

6. Έκθεση σε τοξίνες

Οι τοξίνες του περιβάλλοντος μπορούν να διαταράξουν τη χημεία του εγκεφάλου και τις φλεγμονώδεις οδούς.

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Βαρέα μέταλλα (π.χ. υδράργυρος, μόλυβδος).
  • Μούχλα ή βιοτοξίνες (π.χ., μυκοτοξίνες από κτίρια με υγρασία).
  • Φυτοφάρμακα και χημικές ουσίες στα τρόφιμα ή στο περιβάλλον.

7. Δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων

 Η μειωμένη παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και την ανθεκτικότητα.

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Χρόνιο οξειδωτικό στρες.
  • Διατροφικές ελλείψεις που επηρεάζουν την υγεία των μιτοχονδρίων (π.χ., CoQ10, L-καρνιτίνη).
  • Κακή διατροφή και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

8. Στρες και δυσλειτουργία του άξονα HPA (υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων)

Το χρόνιο στρες απορυθμίζει την κορτιζόλη και άλλες ορμόνες του στρες, επηρεάζοντας τη διάθεση και την υγεία του εγκεφάλου.

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Επίμονα υψηλά ή χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης.
  • Έλλειψη ανάρρωσης από το στρες (π.χ., κακός ύπνος, υπερβολική εργασία)..
  • Τραύματα και άλυτα συναισθηματικά ζητήματα.

9. Κακή ρύθμιση του ύπνου

Ο κακός ύπνος διαταράσσει την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών, την αποτοξίνωση του εγκεφάλου και τη συναισθηματική ρύθμιση.

Συντελεστικοί παράγοντες

  • Υπνική άπνοια ή άλλες διαταραχές ύπνου.
  • Αϋπνία λόγω άγχους, κακών συνηθειών ύπνου ή διαταραχής του κιρκάδιου ρυθμού.

10. Δυσανεξίες και αλλεργίες σε τρόφιμα

Οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε τρόφιμα μπορεί να συμβάλλουν σε συστηματική φλεγμονή και αλλαγές στη διάθεση.

Συνηθισμένα ερεθίσματα

  • Γλουτένη.
  • Γαλακτοκομικά.
  • Επεξεργασμένα τρόφιμα με πρόσθετα ή τεχνητά συστατικά.

11. Γενετική προδιάθεση

Οι γενετικές παραλλαγές μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή νευροδιαβιβαστών και τις οδούς αποτοξίνωσης.

Βασικές παραλλαγές

  • MTHFR (επηρεάζει τον μεταβολισμό του φυλλικού οξέος και τη μεθυλίωση).
  • COMT (συμμετέχει στη ρύθμιση της ντοπαμίνης).
  • SLC6A4 (γονίδιο μεταφορέα της σεροτονίνης που επηρεάζει την επαναπρόσληψη της σεροτονίνης).  
Εργαστηριακές εξετάσεις για κατάθλιψη

Στην κλασική ιατρική, οι εργαστηριακές εξετάσεις για την κατάθλιψη χρησιμοποιούνται κυρίως για να αποκλειστούν σωματικές παθήσεις ή βιοχημικές ανισορροπίες που μπορεί να μιμούνται ή να συμβάλλουν στα συμπτώματα της κατάθλιψης. Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν να διασφαλιστεί ότι η κατάθλιψη δεν είναι δευτερογενής λόγω υποκείμενου ιατρικού προβλήματος. Οι συνηθέστερες εξετάσεις περιλαμβάνουν:

1. Εξετάσεις λειτουργίας του θυρεοειδούς

  • Θυρεοειδοτρόπος Ορμόνη (TSH): Αξιολογεί τη συνολική λειτουργία του θυρεοειδούς· ο υποθυρεοειδισμός αποτελεί συχνή αιτία καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
  • Ελεύθερη T4 και ελεύθερη T3: Μετρούν τις ενεργές θυρεοειδικές ορμόνες για την ανίχνευση υπολειτουργικού ή υπερλειτουργικού θυρεοειδούς.
  • Αντισώματα θυρεοειδούς: Για την αναγνώριση αυτοάνοσων παθήσεων του θυρεοειδούς, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

2. Γενική αίματος (CBC)

  • Ελέγχει για αναιμία, λοιμώξεις ή άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν κόπωση, η οποία μπορεί να μοιάζει με κατάθλιψη.
  • Αιμοσφαιρίνη και αιματοκρίτης: Χαμηλά επίπεδα μπορεί να υποδεικνύουν αναιμία.

3. Αναλυτικός μεταβολικός έλεγχος

  • Αξιολογεί τη συνολική μεταβολική υγεία, συμπεριλαμβανομένων:
    • Ηπατική λειτουργία: Ανωμαλίες μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα διάθεσης.
    • Νεφρική λειτουργία: Χρόνια προβλήματα στα νεφρά μπορεί να οδηγήσουν σε καταθλιπτικά συμπτώματα.
    • Ανισορροπία ηλεκτρολυτών: Τα επίπεδα νατρίου, καλίου ή ασβεστίου μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση.

4. Εξετάσεις ελλείψεων βιταμινών και θρεπτικών συστατικών

  • Βιταμίνη Β12 και φολικό οξύ: Οι ελλείψεις συνδέονται με διαταραχές διάθεσης και γνωστικά συμπτώματα.
  • Βιταμίνη D: Τα χαμηλά επίπεδα συνδέονται συχνά με την κατάθλιψη, ιδιαίτερα σε περιοχές με λιγότερη έκθεση στο ηλιακό φως.

5. Εξέταση γλυκόζης αίματος και διαβήτη

  • Γλυκόζη νηστείας και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1C): Ανιχνεύει διαβήτη ή προδιαβήτη, που μπορεί να συμβάλλουν σε κόπωση και καταθλιπτικά συμπτώματα.

6. Λιπιδαιμικός έλεγχος

  • Αξιολογεί τα επίπεδα χοληστερόλης, καθώς η πολύ χαμηλή χοληστερόλη μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη διάθεση.

7. Δείκτες φλεγμονής

  • C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP): Αυξημένα επίπεδα μπορεί να υποδηλώνουν συστηματική φλεγμονή, η οποία συνδέεται ολοένα και περισσότερο με την κατάθλιψη.
  • Ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ): Γενικός δείκτης φλεγμονής.

8. Εξέταση ορμονών

  • Τεστοστερόνη (στους άνδρες): Τα χαμηλά επίπεδα συνδέονται με την κατάθλιψη.
  • Οιστρογόνα και προγεστερόνη: Ανισορροπίες στις γυναίκες, ιδιαίτερα κατά την εμμηνόπαυση ή μετά τον τοκετό, μπορεί να προκαλέσουν καταθλιπτικά συμπτώματα.
  • Κορτιζόλη: Έλεγχος για ανώμαλα επίπεδα ορμόνης του στρες, όπως αυτά που παρατηρούνται στο χρόνιο στρες ή στο σύνδρομο Cushing.

9. Εξετάσεις για χρόνιες παθήσεις

  • Αντιπυρηνικά αντισώματα (ANA): Ελέγχουν για αυτοάνοσες παθήσεις, όπως ο λύκος, που μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στη διάθεση.

10. Άλλες εξετάσεις

  • Έλεγχος ηλεκτρολυτών: Ανισορροπίες σε ασβέστιο, μαγνήσιο ή νάτριο μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στη διάθεση.
  • Έλεγχος σιδήρου/φερριτίνης: Η αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση και συμπτώματα παρόμοια με την κατάθλιψη.
Προσέγγιση στην κλασική ιατρική

Παρόλο που αυτές οι εξετάσεις βοηθούν στον εντοπισμό ή τον αποκλεισμό υποκείμενων ιατρικών καταστάσεων, η κλασική ιατρική βασίζεται συνήθως σε κλινικές συνεντεύξεις και τυποποιημένα διαγνωστικά κριτήρια για τη διάγνωση της κατάθλιψης. Η θεραπεία επικεντρώνεται συχνά στην ψυχοθεραπεία, στη φαρμακευτική αγωγή ή σε έναν συνδυασμό των δύο, αφού αποκλειστούν οι οργανικές αιτίες.

Εργαστηριακές εξετάσεις για την κατάθλιψη από τη λειτουργική ιατρική

Η λειτουργική ιατρική υιοθετεί μια προσέγγιση που εστιάζει στη ρίζα της αιτίας της κατάθλιψης, επικεντρωμένη στον εντοπισμό υποκείμενων φυσιολογικών, βιοχημικών και τρόπων ζωής παραγόντων που συμβάλλουν στις διαταραχές διάθεσης. Οι εργαστηριακές εξετάσεις στη λειτουργική ιατρική είναι ολοκληρωμένες και στοχεύουν στον εντοπισμό ανισορροπιών ή δυσλειτουργιών που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη

Όπως και η συμβατική ιατρική, η λειτουργική ιατρική προτείνει εξετάσεις βιταμινών και άλλων θρεπτικών συστατικών (βιταμίνη D, βιταμίνη Β12, φολικό οξύ, μαγνήσιο, ψευδάργυρος, σίδηρος), εξετάσεις λειτουργίας του θυρεοειδούς, ορμονολογικές εξετάσεις και εξετάσεις φλεγμονωδών δεικτών. Ας δούμε κάποιες επιπλέον εξετάσεις που προτείνει η λειτουργική ιατρική:

1. Εξετάσεις υγείας του εντέρου

  • Πλήρης ανάλυση κοπράνων (EnteroScan®)
    • Εντοπίζει πιθανή εντερική δυσβίωση, παράσιτα και φλεγμονή.
    • Αξιολογεί τη λειτουργία πεπτικών ενζύμων και την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου.
  • Εξέταση αναπνοής SIBO: Για την ανίχνευση Υπερανάπτυξης Βακτηρίων στο Λεπτό Έντερο (SIBO), που μπορεί να συμβάλει στην κατάθλιψη μέσω της απορρύθμισης του άξονα εντέρου-εγκεφάλου.
  • Ζονουλίνη: Για την αξιολόγηση της εντερικής διαπερατότητας (διαρρέον έντερο), που μπορεί να προκαλέσει συστηματική φλεγμονή.
  • Εξέταση FABP2: Μετρά την εντερική διαπερατότητα.

2. Εξετάσεις νευροδιαβιβαστών και οδών μεθυλίωσης

  • Ομοκυστεΐνη: Αυξημένα επίπεδα μπορεί να υποδεικνύουν διαταραγμένη μεθυλίωση, η οποία είναι κρίσιμη για την παραγωγή νευροδιαβιβαστών.
  • Δείκτες μεθυλίωσης:
    • Γενετική εξέταση για μεταλλάξεις του γονιδίου MTHFR, που μπορεί να επηρεάσουν τον μεταβολισμό του φολικού οξέος.
    • Αναλογία SAMe/SAH (για αξιολόγηση της κατάστασης της μεθυλίωσης).
  • Εξέταση νευροδιαβιβαστών (ούρα): Μετρά τα επίπεδα σεροτονίνης, ντοπαμίνης, νορεπινεφρίνης και GABA.

3. Εξέταση τοξινών και βαρέων μετάλλων

  • Εξέταση βαρέων μετάλλων: Μετρά την έκθεση σε υδράργυρο, μόλυβδο, κάδμιο και άλλα τοξικά μέταλλα, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου.

4. Οξειδωτικό στρες και λειτουργία μιτοχονδρίων

  • Επίπεδα γλουταθειόνης: Χαμηλά επίπεδα μπορεί να υποδεικνύουν οξειδωτικό στρες.
  • Δείκτες οξειδωτικής βλάβης: Αξιολογούν τη βλάβη στο DNA από οξειδωτικό στρες.
  • Συνένζυμο Q10 (CoQ10): Απαραίτητο για την παραγωγή ενέργειας στα μιτοχόνδρια· χαμηλά επίπεδα συνδέονται με κόπωση και κατάθλιψη.
  • Ενδοκυττάριο ATP: Αξιολόγηση της λειτουργίας των μιτοχνονδρίων. 

5. Εξέταση τροφικών ευαισθησιών και αλλεργιών

  • Έλεγχος τροφικής ευαισθησίας IgG (TrophoScan®): Εντοπίζει καθυστερημένου τύπου αντιδράσεις σε τροφές που μπορεί να προκαλέσουν συστηματική φλεγμονή.
  • Εξέταση για κοιλιοκάκη (Αντισώματα αντι-γλιαδίνης, αντι-tTG): Ελέγχει για ευαισθησία στη γλουτένη ή κοιλιοκάκη, που μπορεί να προκαλέσουν νευρολογικά συμπτώματα.

6. Εξέταση λιπαρών οξέων

  • Αναλογία ωμέγα-3 προς ωμέγα-6: Ανισορροπίες μπορεί να προάγουν τη φλεγμονή.

7. Προφίλ αμινοξέων

  • Τρυπτοφάνη: Πρόδρομος της σεροτονίνης.
  • Φαινυλαλανίνη και τυροσίνη: Πρόδρομοι της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης.

8. Γενετικές εξετάσεις

  • Παραλλαγές γονιδίου MTHFR: Για την αξιολόγηση του μεταβολισμού του φολικού οξέος και προβλημάτων μεθυλίωσης.
  • Γονίδιο COMT: Επηρεάζει τη διάσπαση της ντοπαμίνης.
  • SLC6A4: Γονίδιο μεταφορέα σεροτονίνης που συνδέεται με διαταραχές διάθεσης.
Προσέγγιση της λειτουργικής ιατρικής

Με τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση αυτών των υποκείμενων παραγόντων, ένας επαγγελματίας λειτουργικής ιατρικής δημιουργεί ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας, το οποίο συχνά περιλαμβάνει αλλαγές στη διατροφή, στοχευμένα συμπληρώματα, πρωτόκολλα αποκατάστασης του εντέρου, διαχείριση του στρες και παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής, για τη στήριξη της βέλτιστης λειτουργίας του εγκεφάλου και της συναισθηματικής υγείας.

Συμβατικές θεραπείες κατάθλιψης

Οι συμβατικές θεραπείες για την κατάθλιψη επικεντρώνονται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσω ενός συνδυασμού φαρμακευτικής αγωγής, ψυχοθεραπείας και, μερικές φορές, φυσικών παρεμβάσεων. Αυτές οι προσεγγίσεις βασίζονται σε καλά εδραιωμένες κλινικές κατευθυντήριες γραμμές και έρευνες. Ακολουθεί μια επισκόπηση των κύριων συμβατικών θεραπειών:

1. Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι μια από τις βασικές θεραπείες της κατάθλιψης. Υπάρχουν διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας.

2. Φάρμακα

a. Αντικαταθλιπτικά

  • Εκλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης (SSRI). Φλουοξετίνη, Σερτραλίνη, Σιταλοπράμη. Αυξάνουν τη διαθεσιμότητα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Συχνές παρενέργειες: Ναυτία, πονοκέφαλος, σεξουαλική δυσλειτουργία.
  • Αναστολείς Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης-Νορεπινεφρίνης (SNRI). Βενλαφαξίνη, Ντουλοξετίνη. Αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης. Συχνά συνταγογραφούνται για κατάθλιψη με συμπτώματα πόνου.
  • Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά (TCA). Αμιτριπτυλίνη, Νοριτριπτυλίνη. Αποτελεσματικά αλλά με περισσότερες παρενέργειες· χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά. Παρενέργειες: Καταστολή, αύξηση βάρους, ξηροστομία.
  • Αναστολείς της Μονοαμινοξειδάσης (MAOI). Φαινελζίνη, Τρανυλκυπρομίνη. Για ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη· απαιτούν διατροφικούς περιορισμούς.
  • Άτυπα Αντικαταθλιπτικά. Βουπροπιόνη, Μιρταζαπίνη. Μοναδικά χαρακτηριστικά: Διαφορετικοί μηχανισμοί δράσης, συχνά επιλέγονται για συγκεκριμένες παρενέργειες ή οφέλη (π.χ. Βουπροπιόνη για χαμηλή ενέργεια).

β. Σταθεροποιητές διάθεσης

Για άτομα με κατάθλιψη ως μέρος της διπολικής διαταραχής. Λίθιο, Λαμοτριγίνη.

γ. Αντιψυχωσικά Φάρμακα

Για ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη ή σοβαρά συμπτώματα. Αριπιπραζόλη, Κουετιαπίνη.

Σημείωση: Αναφέρονται ορισμένες μόνο φαρμκευτικές ουσίες από όλες τις διαθέσιμες.

3. Παρεμβάσεις τρόπου ζωής

  • Άσκηση: Η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, αυξάνοντας τις ενδορφίνες και τους νευροδιαβιβαστές.
  • Υγιεινή ύπνου: Η αντιμετώπιση διαταραχών ύπνου μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα κατάθλιψης.
  • Διατροφικές αλλαγές: Μπορεί να προταθεί διατροφική καθοδήγηση (π.χ. αποφυγή διατροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη).

Συνδυαστική θεραπεία

Συχνά, ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας προσφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα. Οι τακτικές παρακολουθήσεις από τους ειδικευμένους ιατρούς και επαγγελματίες υγείας είναι απαραίτητες για την παρακολούθηση της προόδου και την προσαρμογή των θεραπειών, όπου χρειάζεται.

Φυσικές θεραπείες κατάθλιψης

Οι φυσικές θεραπείες για την κατάθλιψη επικεντρώνονται στη βελτίωση της διάθεσης και της συνολικής ευεξίας μέσω της αντιμετώπισης παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και το περιβάλλον. Αυτές οι προσεγγίσεις συχνά λειτουργούν συμπληρωματικά προς τις συμβατικές θεραπείες και μπορούν να είναι αποτελεσματικές για ήπια έως μέτρια κατάθλιψη. Ακολουθούν μερικές από τις πιο συχνά προτεινόμενες φυσικές θεραπείες:

1. Διατροφική υποστήριξη

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα

  • Μειώνουν τη φλεγμονή και υποστηρίζουν την υγεία του εγκεφάλου.
  • Λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί), λιναρόσπορος, καρύδια ή συμπληρώματα.

Βιταμίνη D

  • Χαμηλά επίπεδα σχετίζονται με την κατάθλιψη, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες.
  • Ηλιακό φως, εμπλουτισμένα τρόφιμα, λιπαρά ψάρια ή συμπληρώματα.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

  • Β12, Β6 και φολικό οξύ, απαραίτητες για την παραγωγή νευροδιαβιβαστών.
  • Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, κρέας, αυγά και συμπληρώματα.

Μαγνήσιο

  • Καταπραΰνει το νευρικό σύστημα και μειώνει τις εναλλαγές διάθεσης.
  • Ξηροί καρποί, σπόροι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και συμπληρώματα.

Ψευδάργυρος

  • Υποστηρίζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και μειώνει τη φλεγμονή.
  • Οστρακοειδή, κολοκυθόσποροι και συμπληρώματα.

Προβιοτικά και πρεβιοτικά

  • Βελτιώνουν την υγεία του εντέρου, που επηρεάζει τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου.
  • Ζυμωμένα τρόφιμα (γιαούρτι, κιμτσί, ξινολάχανο) και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες.

2. Βότανα

  • Βαλσαμόχορτο (St. John’s Wort): Δημοφιλές για την ήπια έως μέτρια κατάθλιψη. Προσοχή: Μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά και αντισυλληπτικά.
  • Κρόκος (Saffron): Έρευνες δείχνουν τις ιδιότητές του στη βελτίωση της διάθεσης. 
  • Ασβαγκάντα (Ashwagandha): Προσαρμογόνο που μειώνει το άγχος και το στρες.
  • Ροδιόλα (Rhodiola Rosea): Βελτιώνει την ενέργεια, τη συγκέντρωση και τη διάθεση· ωφέλιμη για την κατάθλιψη που σχετίζεται με το στρες.
  • Χαμομήλι: Καταπραϋντικό και βοηθά στον ύπνο, μειώνοντας τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
  • Λεβάντα: Αρωματοθεραπεία ή τσάι για χαλάρωση και υποστήριξη της διάθεσης.

3. Πρακτικές σώματος-νου

  • Διαλογισμός και Ενσυνειδητότητα (Mindfulness): Μειώνει το στρες και προάγει τη συναισθηματική ρύθμιση.
  • Ασκήσεις Βαθιάς Αναπνοής: Καταπραΰνει το νευρικό σύστημα και μειώνει το άγχος.
  • Βελονισμός: Διεγείρει συγκεκριμένα σημεία για εξισορρόπηση της ενέργειας και βελτίωση της διάθεσης.

4. Διατροφικές προσεγγίσεις

  • Αντιφλεγμονώδης διατροφή: Εστίαση σε πλήρεις τροφές: Φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, άπαχη πρωτεΐνη και υγιεινά λιπαρά. Αποφύγετε: Επεξεργασμένα τρόφιμα, ραφιναρισμένη ζάχαρη και τρανς λιπαρά.
  • Μεσογειακή διατροφή: Πλούσια σε ωμέγα-3, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες· συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο κατάθλιψης.

5. Συμπληρώματα

  • SAMe (S-Αδενοσυλομεθειονίνη): Υποστηρίζει τη σύνθεση νευροδιαβιβαστών. Προσοχή: Πρέπει να χρησιμοποιείται υπό ιατρική επίβλεψη, ιδιαίτερα αν λαμβάνονται αντικαταθλιπτικά.
  • 5-HTP (5-Υδροξυτρυπτοφάνη): Πρόδρομος της σεροτονίνης· υποστηρίζει τη διάθεση. Προσοχή: Δεν πρέπει να λαμβάνεται με αντικαταθλιπτικά.
  • L-Θεανίνη: Βρίσκεται στο πράσινο τσάι· προάγει τη χαλάρωση χωρίς καταστολή.
  • GABA: Υποστηρίζει τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών που προκαλούν ηρεμία.

 

Share it