Νόσος Alzheimer. Επιδημιολογικά Δεδομένα, Συμπτώματα και Αιτίες

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική νευρολογική διαταραχή που οδηγεί σε απώλεια μνήμης, γνωστική εξασθένηση και τελικά επηρεάζει την ικανότητα να εκτελούνται καθημερινές δραστηριότητες. Είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας, ένας γενικός όρος για την επιδείνωση της νοητικής ικανότητας που είναι αρκετά σοβαρή ώστε να παρεμποδίζει την καθημερινή ζωή. Η νόσος Αλτσχάιμερ επηρεάζει συνήθως τους ηλικιωμένους, αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερα άτομα (γνωστή ως πρώιμης έναρξης Αλτσχάιμερ). Οι εγκεφαλικές αλλαγές που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ περιλαμβάνουν τη συσσώρευση πρωτεϊνών που ονομάζονται αμυλοειδείς πλάκες και νευροϊνιδιακά τολύπια (συμπλέγματα) tau. Αυτά διαταράσσουν τη φυσιολογική λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων, οδηγώντας σε κυτταρικό θάνατο. Η συρρίκνωση του εγκεφάλου, ή ατροφία, συμβαίνει καθώς η νόσος προχωρά, ιδιαίτερα σε περιοχές που είναι υπεύθυνες για τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία.

Επιδημιολογικά δεδομένα

Περίπου 55 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με άνοια, και η νόσος του Αλτσχάιμερ αντιπροσωπεύει περίπου το 60-70% αυτών των περιπτώσεων. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 33 έως 38,5 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πλήττονται από το Αλτσχάιμερ. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις άνοιας. Αυτό αντιστοιχεί σε μία νέα περίπτωση κάθε 3,2 δευτερόλεπτα. Μέχρι το 2050, ο αριθμός των ανθρώπων που θα ζουν με άνοια, συμπεριλαμβανομένου της νόσου Αλτσχάιμερ, προβλέπεται να αυξηθεί στα 139 εκατομμύρια, κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, ειδικά σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Ο κίνδυνος για τη νόσο Αλτσχάιμερ αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία. Περίπου το 10% των ατόμων άνω των 65 ετών και σχεδόν το 33% των ατόμων άνω των 85 ετών πάσχουν από τη νόσο.

Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες, με τις γυναίκες να αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα των περιπτώσεων. Αυτό μπορεί να οφείλεται εν μέρει στο μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής των γυναικών.

Στις χώρες υψηλού εισοδήματος, η επικράτηση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι σχετικά υψηλή λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού ηλικιωμένων ατόμων. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν αυτή τη στιγμή με τη νόσο Αλτσχάιμερ, και αυτός ο αριθμός αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2050.

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Στις Η.Π.Α., κατατάσσεται ως η 6η κύρια αιτία θανάτου συνολικά και η 5η κύρια αιτία για ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω.

Συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ

Τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ συνήθως χωρίζονται σε τρία στάδια: αρχικό (ήπιας βαρύτητας), μέσο (ενδιάμεσης βαρύτητας) και τελευταίο (σοβαρό), με τα συμπτώματα να επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου καθώς η νόσος εξελίσσεται.

Αρχικό Στάδιο (Ήπιας Βαρύτητας Συμπτώματα)

Στο αρχικό στάδιο, τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια και εύκολα να παρερμηνευθούν ως τυπικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία. Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Απώλεια μνήμης: Δυσκολία στην ανάκληση πρόσφατων γεγονότων, ραντεβού ή πληροφοριών. Η απώλεια μνήμης είναι συχνά το πρώτο εμφανές σύμπτωμα.
Δυσκολία στον προγραμματισμό ή στην επίλυση προβλημάτων: Δυσκολία στη διαχείριση των οικονομικών ή στην εργασία με αριθμούς.
Κακή κρίση: Λήψη μη τυπικών αποφάσεων ή μειωμένη αντίληψη των κινδύνων και της ασφάλειας.
Γλωσσικά προβλήματα: Δυσκολία στην εύρεση των σωστών λέξεων ή επανάληψη στον λόγο τους κατά τη διάρκεια συζητήσεων.
Αποπροσανατολισμός σε γνωστά μέρη: Απώλεια προσανατολισμού σε γνώριμα περιβάλλοντα ή λησμονιά των διαδρομών.
Αλλαγές στη διάθεση: Η κατάθλιψη, η ευερεθιστότητα και το άγχος μπορεί να εμφανιστούν ως πρώιμα σημάδια, μαζί με μια τάση για απομάκρυνση από κοινωνικές δραστηριότητες.

Μέσο Στάδιο (Ενδιάμεσης Βαρύτητας Συμπτώματα)

Τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα σε αυτό το στάδιο και συχνά απαιτείται βοήθεια για τις καθημερινές δραστηριότητες:

Αυξανόμενη απώλεια μνήμης και σύγχυση: Οι πάσχοντες ξεχνάνε το προσωπικό τους ιστορικό, λεπτομέρειες για μέλη της οικογένειας ή το πού βρίσκονται. Μπορεί επίσης να χάνουν την αίσθηση του χρόνου ή της ημέρας.
Δυσκολία στην αναγνώριση φίλων και οικογένειας: Μπορεί να αναγνωρίζουν τα πρόσωπα, αλλά δυσκολεύονται να θυμηθούν ονόματα ή σχέσεις.
Δυσκολία στη γλώσσα και την επικοινωνία: Μπορεί να έχουν πρόβλημα να παρακολουθήσουν συζητήσεις, να κατανοήσουν το πλαίσιο ή να βρουν λέξεις.
Προβλήματα με χωρικές σχέσεις: Δυσκολία στην εκτίμηση αποστάσεων, στην αντίληψη του βάθους ή στην αναγνώριση αντικειμένων, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο ατυχημάτων.
Επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά: Κάνουν τις ίδιες ερωτήσεις επανειλημμένα ή επιδίδονται σε επαναλαμβανόμενες κινήσεις.
Αλλαγές στα πρότυπα ύπνου: Αυξημένη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, δυσκολία στον ύπνο τη νύχτα ή σύγχυση μεταξύ ημέρας και νύχτας.
Αυξημένες αλλαγές στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά: Μπορεί να εμφανιστούν αναστάτωση, καχυποψία, επιθετικότητα και παρορμητικότητα, μαζί με συχνότερες αλλαγές διάθεσης.
Απώλεια αυτονομίας στην προσωπική φροντίδα: Δυσκολία στο ντύσιμο, στο μπάνιο ή στη χρήση της τουαλέτας χωρίς βοήθεια.

Τελευταίο Στάδιο (Μεγάλης Βαρύτητας Συμπτώματα)

Σε αυτό το στάδιο, το άτομο εξαρτάται πλήρως από τους φροντιστές του και μπορεί να παρουσιάσει σημαντικές σωματικές και γνωστικές δυσλειτουργίες.

Σοβαρή απώλεια μνήμης: Αδυναμία αναγνώρισης στενών μελών της οικογένειας, φίλων ή ακόμα και του εαυτού τους στον καθρέφτη.
Απώλεια δυνατότητας επικοινωνίας: Οι λεκτικές ικανότητες περιορίζονται σε μεμονωμένες λέξεις ή ήχους. Η μη λεκτική επικοινωνία γίνεται ο κύριος τρόπος έκφρασης.
Επιδείνωση των σωματικών ικανοτήτων: Απώλεια κινητικότητας και ελέγχου των σωματικών λειτουργιών. Δυσκολία στην κατάποση, στο να κάθονται ή ακόμη και στο να στηρίζουν το κεφάλι τους.
Συχνές λοιμώξεις: Λόγω της ακινησίας και της εξασθενημένης ανοσολογικής λειτουργίας, αυξάνεται ο κίνδυνος λοιμώξεων, ιδιαίτερα της πνευμονίας.
Απώλεια επίγνωσης του περιβάλλοντος: Το άτομο μπορεί να μην αναγνωρίζει το περιβάλλον του ή τα άτομα γύρω του.
Ακραίες αλλαγές προσωπικότητας και διάθεσης: Το άτομο μπορεί να γίνει ανήσυχο, φοβισμένο ή να εκδηλώσει ακατάλληλες συναισθηματικές αντιδράσεις.

Συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα κατά τα στάδια

Κατά τη διάρκεια της νόσου, τα άτομα με Αλτσχάιμερ μπορεί επίσης να εμφανίσουν μια σειρά από συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα, όπως:

Κατάθλιψη και άγχος
Απάθεια και κοινωνική απόσυρση
Ευερεθιστότητα και ανησυχία
Ψευδαισθήσεις ή παραληρηματικές ιδέες (συνήθως σε μεταγενέστερα στάδια)

Αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ πιστεύεται ότι προκύπτει από έναν σύνθετο συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και παραγόντων του τρόπου ζωής που επηρεάζουν τον εγκέφαλο με την πάροδο του χρόνου. Αν και τα ακριβή αίτια δεν είναι πλήρως κατανοητά, διάφοροι βασικοί παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

1. Γενετικοί παράγοντες

Οικογενειακό Ιστορικό: Ένα οικογενειακό ιστορικό της νόσου Αλτσχάιμερ αυξάνει τον κίνδυνο ενός ατόμου, υποδηλώνοντας την ύπαρξη ενός γενετικό παράγοντα. Όσοι έχουν έναν γονέα ή αδελφό με Αλτσχάιμερ διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο.
Γονίδια: Ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ:
- APOE ε4: Αυτός είναι ο πιο γνωστός γενετικός παράγοντας κινδύνου για την καθυστερημένης εμφάνισης νόσο Αλτσχάιμερ (που συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 65 ετών). Άτομα που κληρονομούν ένα αντίγραφο του γονιδίου APOE ε4 έχουν αυξημένο κίνδυνο, ενώ εκείνοι με δύο αντίγραφα διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Γενετικές μεταλλάξεις πρώιμης έναρξης: Σε σπάνιες περιπτώσεις, συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις (στα γονίδια APP, PSEN1 και PSEN2) οδηγούν σε πρώιμη έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί σε άτομα από την ηλικία των 30 ή 40 ετών.

2. Πρωτεΐνες αμυλοειδούς και πρωτεΐνες ταυ

Πλάκες Βήτα-Αμυλοειδούς: Στη νόσο Αλτσχάιμερ, τα θραύσματα της πρωτεΐνης βήτα-αμυλοειδούς συσσωρεύονται και συνενώνονται μεταξύ των νευρώνων, σχηματίζοντας πλάκες. Αυτές οι πλάκες παρεμβαίνουν στην επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων και μπορεί να προκαλέσουν ανοσολογική απόκριση που βλάπτει τα εγκεφαλικά κύτταρα.
Νευροϊνιδιακά τολύπια (συμπλέγματα) Tau: Μέσα στους νευρώνες, οι πρωτεΐνες tau βοηθούν φυσιολογικά στη σταθεροποίηση των μικροσωληνίσκων. Στη νόσο Αλτσχάιμερ, οι πρωτεΐνες ταυ υφίστανται ανώμαλες αλλαγές και σχηματίζουν κουβάρια, που διαταράσσουν τη μεταφορά θρεπτικών ουσιών και σημάτων μέσα στα κύτταρα, οδηγώντας τελικά στον θάνατο των κυττάρων.

3. Αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με την ηλικία

Συρρίκνωση του εγκεφάλου: Με την ηλικία, ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου συρρικνώνονται, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη και τις γνωστικές λειτουργίες. Στη νόσο Αλτσχάιμερ, αυτή η συρρίκνωση είναι πιο έντονη.
Φλεγμονή: Καθώς μεγαλώνουμε, ο εγκέφαλος μπορεί να παρουσιάσει αυξημένη φλεγμονή λόγω ενός λιγότερο αποτελεσματικού ανοσοποιητικού συστήματος, που μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των κυττάρων. Στη νόσο Αλτσχάιμερ, αυτή η φλεγμονώδης απόκριση είναι συχνά εντονότερη και συμβάλλει στην εξέλιξη της νόσου.
Δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων: Τα μιτοχόνδρια είναι δομές των κυττάρων υπεύθυνες για την παραγωγή ενέργειας. Στη νόσο Αλτσχάιμερ, η λειτουργία των μιτοχονδρίων είναι μειωμένη, οδηγώντας σε χαμηλότερα επίπεδα ενέργειας στους νευρώνες και αυξημένη ευαισθησία σε βλάβες.

4. Υγεία καρδιαγγειακού συστήματος

Καταστάσεις που επηρεάζουν την καρδιακή υγεία, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η αυξημένη χοληστερόλη και ο διαβήτης, επηρεάζουν επίσης την υγεία του εγκεφάλου. Η μειωμένη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Αθηροσκλήρωση: Αυτή η κατάσταση, κατά την οποία οι αρτηρίες σκληραίνουν και στενεύουν λόγω συσσώρευσης της αθηρωματικής πλάκας, μπορεί να μειώσει τη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο, επηρεάζοντας τη λειτουργία του και αυξάνοντας τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ.

5. Παράγοντες τρόπου ζωής και περιβάλλοντος

Σωματική αδράνεια: Ο καθιστικός τρόπος ζωής συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αντίθετα, η τακτική σωματική δραστηριότητα προάγει τη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο, υποστηρίζοντας τη συνολική υγεία του εγκεφάλου.
Διατροφή: Δίαιτες πλούσιες σε ραφιναρισμένα σάκχαρα και επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ, ενώ δίαιτες πλούσιες σε αντιοξειδωτικά, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και φυσικές τροφές (όπως η Μεσογειακή δίαιτα) μπορούν να τον μειώσουν.
Κοινωνική δραστηριότητα και πνευματική διέγερση: Η περιορισμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και πνευματική δραστηριότητα συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης. Η παραμονή σε κοινωνική και πνευματική δραστηριότητα βοηθά στην ανάπτυξη γνωστικού αποθέματος, καθυστερώντας ενδεχομένως τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ.
Εκπαίδευση και γνωστικό απόθεμα: Μελέτες δείχνουν ότι άτομα με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και πνευματικά διεγερτικό τρόπο ζωής έχουν χαμηλότερο κίνδυνο. Πιστεύεται ότι το γνωστικό απόθεμα – η ικανότητα του εγκεφάλου να αντισταθμίζει τη βλάβη – μπορεί να καθυστερήσει την έναρξη των συμπτωμάτων.

6. Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις

Οι σοβαρές ή επαναλαμβανόμενες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση μπορεί να πυροδοτήσει μια σειρά γεγονότων που επιταχύνουν τον σχηματισμό πλακών αμυλοειδούς και δεσμίδων ταυ.

7. Ποιότητα ύπνου

Η κακή ποιότητα ύπνου, ιδιαίτερα οι διαταραχές ύπνου όπως η υπνική άπνοια, συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την απομάκρυνση του βήτα-αμυλοειδούς από τον εγκέφαλο, και τα χρόνια προβλήματα ύπνου μπορεί να συμβάλλουν στη συσσώρευση αυτών των επιβλαβών πρωτεϊνών.

8. Χρόνια φλεγμονή και ανοσολογική απόκριση

Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανοσολογική απόκριση του σώματος στη δημιουργία πλακών ενεργοποιεί μια φλεγμονώδη αντίδραση, η οποία οδηγεί σε βλάβη των νευρώνων.

Συνεχιζόμενη έρευνα και νέοι παράγοντες

Οι ερευνητές συνεχίζουν να εξετάζουν άλλους πιθανούς παράγοντες που συμβάλλουν, όπως οι ιογενείς λοιμώξεις (όπως ο ιός του απλού έρπητα), η έκθεση σε τοξίνες, η ανισορροπία του εντερικού μικροβιώματος και οι ορμονικές αλλαγές, που επίσης μπορεί να διαδραματίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ.

Η νόσος Αλτσχάιμερ φαίνεται να προκαλείται από μια πολυπαραγοντική αλληλεπίδραση αυτών των στοιχείων και όχι από έναν μόνο παράγοντα. Η κατανόηση αυτών των αιτίων και παραγόντων κινδύνου είναι ουσιαστική στην συνεχιζόμενη προσπάθεια ανάπτυξης προληπτικών και θεραπευτικών στρατηγικών.

Βασικές αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ στη Λειτουργική Ιατρική

Στη λειτουργική ιατρική, η νόσος Αλτσχάιμερ προσεγγίζεται μέσα από το πρίσμα των υποκείμενων, βασικών αιτιών, εστιάζοντας πέρα από τα συμπτώματα προκειμένου να εντοπίσει και να αντιμετωπίσει τις ανισορροπίες σε όλο το σώμα που μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου. Ακολουθούν μερικές από τις κύριες βασικές αιτίες σύμφωνα με την οπτική της λειτουργικής ιατρικής:

1. Χρόνια Φλεγμονή

Συστηματική φλεγμονή: Η συνεχιζόμενη, χαμηλής έντασης φλεγμονή σε όλο το σώμα έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αυτή η φλεγμονή μπορεί να προέρχεται από λοιμώξεις, αυτοάνοσα νοσήματα, χρόνιο στρες ή ανθυγιεινό τρόπο ζωής.
Νευροφλεγμονή: Η φλεγμονή συγκεκριμένα στον εγκέφαλο μπορεί να βλάψει τους νευρώνες και να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Πιστεύεται ότι πυροδοτείται από παράγοντες όπως λοιμώξεις, έκθεση σε τοξίνες και ανοσολογικές αποκρίσεις, συμβάλλοντας στον σχηματισμό αμυλοειδών πλακών και των κουβαριών tau που χαρακτηρίζουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Υγεία του εντέρου και δυσβίωση: Η υγεία του εντέρου συνδέεται στενά με τη φλεγμονή και την υγεία του εγκεφάλου. Ανισορροπίες στα βακτήρια του εντέρου (δυσβίωση) μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη εντερική διαπερατότητα («διαρρέον έντερο») και να προάγουν τη συστηματική φλεγμονή. Αυτή η σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου είναι κρίσιμη, καθώς η φλεγμονή που ξεκινά από το έντερο μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου.

2. Ορμονικές Ανισορροπίες

Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαταραχές στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα: Γνωστή ως «διαβήτης τύπου 3» από ορισμένους ειδικούς, η νόσος του Αλτσχάιμερ έχει ισχυρή σύνδεση με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και η αντίσταση στην ινσουλίνη επηρεάζουν την ικανότητα των εγκεφαλικών κυττάρων να μεταβολίζουν τη γλυκόζη, οδηγώντας σε γνωστική εξασθένιση. Το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα μπορεί επίσης να αυξήσει τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες.
Υγεία του θυρεοειδούς και των επινεφριδίων: Η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου, ενώ οι ανισορροπίες των επινεφριδίων που προκαλούνται από χρόνιο στρες μπορούν να οδηγήσουν σε ορμονικές ανισορροπίες, όπως της κορτιζόλης, η οποία επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία.

3. Διατροφικές Ελλείψεις

Αντιοξειδωτικά: Η έλλειψη αντιοξειδωτικών, όπως οι βιταμίνες C, E και η γλουταθειόνη, μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά το οξειδωτικό στρες, το οποίο βλάπτει τα εγκεφαλικά κύτταρα και επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου.
Βιταμίνες του συμπλέγματος Β: Οι βιταμίνες Β, ειδικά η Β6, η Β12 και το φυλλικό οξύ, είναι απαραίτητες για την υγεία του εγκεφάλου. Χαμηλά επίπεδα αυτών των βιταμινών συνδέονται με αυξημένη ομοκυστεΐνη, ένα αμινοξύ που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Τα ωμέγα-3, ιδιαίτερα το DHA, είναι απαραίτητα για τις μεμβράνες των εγκεφαλικών κυττάρων και τη γνωστική λειτουργία. Η έλλειψη ωμέγα-3 μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή και να μειώσει τη νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται και να δημιουργεί νέες νευρικές συνδέσεις.

4. Έκθεση σε Τοξίνες

Βαρέα μέταλλα: Η έκθεση σε βαρέα μέταλλα όπως ο υδράργυρος, ο μόλυβδος και το αλουμίνιο έχει συσχετιστεί με νευροεκφυλιστικές αλλαγές. Αυτά τα μέταλλα μπορούν να συσσωρευτούν στον εγκέφαλο, προκαλώντας οξειδωτικό στρες και βλάβη στους νευρώνες.
Περιβαλλοντικές τοξίνες: Τοξίνες όπως τα φυτοφάρμακα, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι και τα βιομηχανικά χημικά μπορεί να έχουν νευροτοξικές επιδράσεις. Η χρόνια έκθεση σε αυτές τις περιβαλλοντικές τοξίνες συνδέεται με φλεγμονή και οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο.
Μυκοτοξίνες: Παράγονται από τους μύκητες (μούχλα) και μπορεί να είναι βλαβερές για τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα. Για άτομα με χρόνια έκθεση ή ευαισθησία στη μούχλα, οι μυκοτοξίνες μπορεί να προκαλέσουν γνωστικά συμπτώματα και να αυξήσουν τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ.

5. Οξειδωτικό Στρες

Το οξειδωτικό στρες εμφανίζεται όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ των ελεύθερων ριζών και της αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού. Στον εγκέφαλο, η οξειδωτική βλάβη οδηγεί σε δυσλειτουργία και θάνατο των νευρώνων. Παράγοντες που συμβάλλουν στο οξειδωτικό στρες περιλαμβάνουν μια διατροφή χαμηλή σε αντιοξειδωτικά, τη ρύπανση, το κάπνισμα και τη φλεγμονή. Το οξειδωτικό στρες αποτελεί βασικό παράγοντα για τη συσσώρευση αμυλοειδών πλακών και κουβαριών tau στη νόσο του Αλτσχάιμερ.

6. Μιτοχονδριακή Δυσλειτουργία

Τα μιτοχόνδρια, οι δομές που παράγουν ενέργεια στα κύτταρα, είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Η μιτοχονδριακή δυσλειτουργία μπορεί να μειώσει την παραγωγή ενέργειας και να αυξήσει τη βλάβη από ελεύθερες ρίζες, οδηγώντας σε θάνατο των νευρώνων. Στη νόσο Αλτσχάιμερ, η μιτοχονδριακή δυσλειτουργία επηρεάζει τις γνωστικές ικανότητες και επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου.

7. Εξασθενημένες Οδοί Αποτοξίνωσης

Η ικανότητα του σώματος να αποτοξινώνεται μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου. Όταν το ήπαρ, οι νεφροί και το λεμφικό σύστημα είναι υπερφορτωμένα ή δεν λειτουργούν επαρκώς, οι τοξίνες και τα μεταβολικά απόβλητα μπορούν να συσσωρεύονται, συμβάλλοντας σε φλεγμονή και οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο. Μια κακή διατροφή, η αφυδάτωση, οι χρόνιες ασθένειες και η έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες μπορούν να επηρεάσουν τις οδούς αποτοξίνωσης.

8. Χρόνιες Λοιμώξεις

Ιογενείς λοιμώξεις: Χρόνιες λοιμώξεις, όπως από τον ιό του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV-1), έχουν βρεθεί σε εγκεφαλικό ιστό ορισμένων ασθενών με Αλτσχάιμερ, υποδεικνύοντας ένα λοιμώδες συστατικό στη νόσο. Οι λοιμώξεις μπορούν να πυροδοτήσουν χρόνια ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού και φλεγμονή στον εγκέφαλο.
Βακτηριακές λοιμώξεις: Καταστάσεις όπως η περιοδοντική νόσος μπορούν να συμβάλλουν σε φλεγμονή και δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Μυκητιασικές Λοιμώξεις: Οι μυκητιασικές λοιμώξεις ή η έκθεση σε μύκητες μπορεί επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στη νευροφλεγμονή. Σύμφωνα με νέες έρευνες, ο εγκέφαλος μπορεί να φιλοξενεί μυκητιασικά κύτταρα στη νόσο Αλτσχάιμερ, πιθανώς συμβάλλοντας στον σχηματισμό πλακών.

9. Γενετική Ευαισθησία και Επιγενετική

Γενετικοί παράγοντες κινδύνου: Συγκεκριμένα γονίδια, όπως το APOE ε4, αυξάνουν τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, η λειτουργική ιατρική δίνει έμφαση στο ότι ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την έκφραση των γονιδίων (επιγενετική). Με την αντιμετώπιση της διατροφής, του τρόπου ζωής και των περιβαλλοντικών παραγόντων, τα άτομα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο που συνδέεται με τη γενετική τους ευαισθησία.
Επιγενετικές τροποποιήσεις: Μέσω της διατροφής, της άσκησης και της μείωσης των τοξινών, τα άτομα μπορούν να επηρεάσουν τη γενετική τους έκφραση, μειώνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ ακόμη και σε εκείνους με γενετική προδιάθεση.