Υπερθυρεοειδισμός. Συμπτώματα, Αιτίες, Εξετάσεις, Θεραπεία

Ο υπερθυρεοειδισμός, γνωστός και ως υπερδραστήριος θυρεοειδής, είναι μια παθολογική κατάσταση που εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 και Τ4). Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού. Παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στον τρόπο που ο οργανισμός χρησιμοποιεί την ενέργεια.

Αιτίες Υπερθυρεοειδισμού

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές αιτίες υπερθυρεοειδισμού, όπως η νόσος του Graves, η τοξική οζώδης βρογχοκήλη και η υποξεία θυρεοειδίτιδα. Η νόσος του Graves είναι η πιο κοινή αιτία και εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που διεγείρουν τον θυρεοειδή αδένα να παράγει περισσότερες από όσες χρειάζεται το σώμα, θυρεοειδικές ορμόνες. Η τοξική οζώδης βρογχοκήλη είναι μια άλλη αιτία και εμφανίζεται όταν ένας ή περισσότεροι όζοι στον θυρεοειδή αδένα παράγουν υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Η υποξεία θυρεοειδίτιδα είναι μια προσωρινή κατάσταση που εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας φλεγμαίνει και απελευθερώνει περίσσεια θυρεοειδικών ορμονών.

Συμπτώματα Υπερθυρεοειδισμού

Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης, αλλά τα πιο συχνά περιλαμβάνουν:

• Απώλεια βάρους
• Ταχύς ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός
• Νευρικότητα ή άγχος
• Αυξημένη εφίδρωση
• Κούραση ή αδυναμία
• Δυσκολία στον ύπνο
• Χέρια που τρέμουν
• Αλλαγές στην έμμηνο ρύση
• Αυξημένη κινητικότητα του εντέρου
• Δυσανεξία στη θερμότητα
• Διογκωμένος θυρεοειδής αδένας (βρογχοκήλη)
• Οφθαλμικά προβλήματα, όπως διόγκωση των ματιών ή αλλαγές στην όραση (στη νόσο Graves)

Επιπλοκές Υπερθυρεοειδισμού

Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει ποικίλες επιπλοκές εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία ή η θεραπεία είναι ανεπαρκής. Ορισμένες πιθανές επιπλοκές του υπερθυρεοειδισμού είναι:

Θυρεοτοξίκωση: Μια σπάνια αλλά δυνητικά απειλητική για τη ζωή επιπλοκή του υπερθυρεοειδισμού, όπου τα υπερβολικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών προκαλούν ξαφνική και σοβαρή επιδείνωση των συμπτωμάτων, όπως υψηλό πυρετό, γρήγορους καρδιακούς παλμούς και αλλοίωση της ψυχικής κατάστασης. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη η άμεση ιατρική παρέμβαση.

Καρδιακά προβλήματα: Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει γρήγορο καρδιακό ρυθμό, ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό και υψηλή αρτηριακή πίεση, τα οποία μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Οστεοπόρωση: Οι αυξημένες θυρεοειδικές ορμόνες μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια οστίτη ιστού και να αυξήσουν τον κίνδυνο καταγμάτων και οστεοπόρωσης.

Οφθαλμοπάθεια: Σε ορισμένες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού, μπορεί να εμφανιστεί φλεγμονή των μυών των ματιών, οδηγώντας σε οφθαλμικά προβλήματα όπως διόγκωση των ματιών, διπλή όραση και πόνο.

Οζίδια θυρεοειδούς και καρκίνος: Ο μακροχρόνιος υπερθυρεοειδισμός μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης όζων του θυρεοειδούς και καρκίνου του θυρεοειδούς.

Προβλήματα ψυχικής υγείας: Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στη διάθεση, στρες και ευερεθιστότητα και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε ψυχιατρικές διαταραχές όπως κατάθλιψη και ψυχώσεις.

Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη: Ο υπερθυρεοειδισμός που δεν αντιμετωπίζεται ή δεν αντιμετωπίζεται σωστά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού και άλλων επιπλοκών τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό.

Εργαστηριακές Εξετάσεις για τον Υπερθυρεοειδισμό

Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να διαγνωστεί μέσω ενός συνδυασμού κλινικής εξέτασης, του ιστορικού των συμπτωμάτων και των εργαστηριακών εξετάσεων.

Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH): Αυτή η εξέταση μετρά το επίπεδο της TSH στο αίμα, η οποία παράγεται από την υπόφυση για να διεγείρει τον θυρεοειδή αδένα να παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες. Στον υπερθυρεοειδισμό, το επίπεδο της TSH είναι συνήθως χαμηλό, καθώς ο θυρεοειδής αδένας παράγει ήδη πάρα πολύ θυρεοειδικές ορμόνες και δεν υπάρχει ανάγκη για διέγερση.

Ελεύθερη θυροξίνη (FT4) και ελεύθερη τριιωδοθυρονίνη (FT3): Αυτές οι εξετάσεις μετρούν τα επίπεδα των ελεύθερων θυρεοειδικών ορμονών Τ4 και Τ3, στο αίμα. Στον υπερθυρεοειδισμό, αυτά τα επίπεδα είναι συνήθως αυξημένα, καθώς ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα ορμονών.

Έλεγχος Αυτοαντισωμάτων Θυρεοειδούς: Αυτές οι εξετάσεις ανιχνεύουν την παρουσία αντισωμάτων που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα σε ορισμένες μορφές υπερθυρεοειδισμού, όπως η νόσος του Graves. Οι εξετάσεις αυτοαντισωμάτων του θυρεοειδούς περιλαμβάνουν τα αντισώματα υπεροξειδάσης του θυρεοειδούς (αντι-TPO), τα αντιθυρεοσφαιρινικά αντισώματα (αντι-TG) και τα αντισώματα υποδοχέα θυρεοτροπίνης (TRAK/TRAb).

Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς: Μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό του μεγέθους και του σχήματος του αδένα και τυχόν οζίδια ή ανωμαλίες που μπορεί να υπάρχουν.

Δοκιμή πρόσληψης ραδιενεργού ιωδίου (RAIU): Αυτή η εξέταση μετράει πόσο ραδιενεργό ιώδιο προσλαμβάνεται από τον θυρεοειδή αδένα. Στον υπερθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να πάρει περισσότερο ιώδιο από το κανονικό, υποδηλώνοντας ότι είναι υπερδραστήριος.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων θα πρέπει να ερμηνεύονται στο πλαίσιο του κλινικού ιστορικού, των συμπτωμάτων και της φυσικής εξέτασης του ασθενούς.

Εργαστηριακές Εξετάσεις Λειτουργικής Ιατρικής για τον Υπερθυρεοειδισμό

Οι εργαστηριακές εξετάσεις λειτουργικής ιατρικής για τον έλεγχο του υπερθυρεοειδισμού μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Πλήρης Έλεγχος Θυρεοειδούς: Αυτό το πάνελ εξετάσεων αξιολογεί τα επίπεδα της TSH, της ελεύθερης T3, της ελεύθερης Τ4, της αντίστροφης Τ3 (rT3) και των αντισωμάτων του θυρεοειδούς για την αξιολόγηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς και της αυτοανοσίας.

Έλεγχος Επινεφριδίων AdrenalScan®: Αυτή η εξέταση μετρά τα επίπεδα της κορτιζόλης και της DHEA-S για την αξιολόγηση της λειτουργίας των επινεφριδίων, καθώς τα επινεφρίδια λειτουργούν σε συντονισμό με τον θυρεοειδή αδένα.

Πλήρες Μεταβολικό Προφίλ: Αυτό το πάνελ εξετάσεων αξιολογεί τα επίπεδα διαφόρων μεταβολικών δεικτών, όπως τη γλυκόζη, τους ηλεκτρολύτες, την ηπατική και νεφρική λειτουργία, για να εκτιμήσει τη συνολική υγεία και να αποκλείσει άλλες καταστάσεις που μπορεί να μιμούνται τον υπερθυρεοειδισμό.

Έλεγχος Βαρέων Μετάλλων: Η έκθεση σε βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος, μπορεί να βλάψει τη λειτουργία του θυρεοειδούς και να επιδεινώσει τον υπερθυρεοειδισμό. Ο έλεγχος για τοξικότητα βαρέων μετάλλων ενδείκνυται εάν ένας ασθενής έχει ιστορικό έκθεσης ή εάν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται με τις συμβατικές θεραπείες.

Έλεγχος Τροφικής Δυσανεξίας με το TrophoScan®: Ορισμένα τρόφιμα, όπως η γλουτένη, τα γαλακτοκομικά και η σόγια, μπορούν να προκαλέσουν αυτοάνοσες αντιδράσεις που μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Ο έλεγχος για τροφικές δυσανεξίες μπορεί να είναι χρήσιμος στον εντοπισμό διατροφικών παραγόντων που μπορεί να επιδεινώσουν τον υπερθυρεοειδισμό.

Έλεγχος Υγείας Εντέρου με το EnteroScan®: Η υγεία του εντερικού μικροβιώματος και η πεπτική λειτουργία μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του θυρεοειδούς, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την υγεία γενικότερα. Ο έλεγχος για δυσβίωση, ο έλεγχος της εντερικής διαπερατότητας και της πεπτική λειτουργίας μπορεί να είναι χρήσιμος σε ορισμένες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού.

Ο εργαστηριακός έλεγχος λειτουργικής ιατρικής μπορεί να παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την καθοδήγηση της θεραπείας και την αντιμετώπιση των υποκείμενων ανισορροπιών που συμβάλλουν στον υπερθυρεοειδισμό.

Θεραπεία Υπερθυρεοειδισμού

Οι επιλογές θεραπείας για τον υπερθυρεοειδισμό εξαρτώνται από την αιτία και τη σοβαρότητα της πάθησης. Οι επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν:

Αντιθυρεοειδική φαρμακευτική αγωγή: Αυτά τα φάρμακα δρουν εμποδίζοντας την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών στον θυρεοειδή αδένα.

Θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο: Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει τη λήψη μικρής δόσης ραδιενεργού ιωδίου, το οποίο απορροφάται από τον θυρεοειδή αδένα και καταστρέφει τα κύτταρα που παράγουν τις θυρεοειδικές ορμόνες.

Χειρουργική επέμβαση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ολόκληρου ή μέρους του θυρεοειδούς αδένα.

Βήτα-αναστολείς: Αυτά τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση συμπτωμάτων όπως ο γρήγορος καρδιακός παλμός, ο τρόμος και το στρες.

Φυσικές Θεραπείες για τον Υπερθυρεοειδισμό

Υπάρχουν πολλές φυσικές θεραπείες που μπορεί να είναι χρήσιμες για ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό, αν και πάντα είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε νέα θεραπεία.

Διατροφή: Μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως φρούτα, λαχανικά, άπαχες πρωτεΐνες και καλά λιπαρά, μπορεί να υποστηρίξει τη λειτουργία του θυρεοειδούς και τη γενικότερη υγεία. Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο να αποφεύγετε ή να περιορίζετε τα τρόφιμα που μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού, όπως η καφεΐνη, η ζάχαρη, το αλκοόλ και τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Μερικά άτομα με υπερθυρεοειδισμό μπορεί επίσης να ωφεληθούν από μια δίαιτα χωρίς γλουτένη.

Μείωση του στρες: Το χρόνιο στρες μπορεί να συμβάλει στον υπερθυρεοειδισμό και να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Οι θεραπείες μυαλού-σώματος όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα και οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του στρες και στη στήριξη της συνολικής ευημερίας.

Συμπληρώματα βοτάνων: Ορισμένα βότανα μπορεί να βοηθήσουν στην υποστήριξη της λειτουργίας του θυρεοειδούς και στη μείωση των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τα βότανα ashwagandha, bugleweed (λιβανόχορτο), motherwort (δρόγη, λεόνουρος) και μελισσόχορτο. Να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν πάρετε οποιαδήποτε φυτικά συμπληρώματα, καθώς ορισμένα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα ή να έχουν παρενέργειες.

Συμπληρώματα διατροφής: Διατροφικές ελλείψεις, όπως το σελήνιο, ο ψευδάργυρος και η βιταμίνη D, μπορεί να συμβάλλουν σε ανισορροπίες του θυρεοειδούς. Η λήψη συμπληρωμάτων με αυτά τα θρεπτικά συστατικά μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της λειτουργίας του θυρεοειδούς και στη βελτίωση των συμπτωμάτων.

Βελονισμός: Ο βελονισμός μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού και στη στήριξη της συνολικής ευημερίας. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην εξισορρόπηση των ενεργειακών συστημάτων του σώματος και να υποστηρίξει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι φυσικές θεραπείες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο της συμβατικής ιατρικής θεραπείας, αλλά περισσότερο ως συμπληρωματική προσέγγιση για την υποστήριξη της συνολικής υγείας και ευεξίας.

Βασίλης Ι. Σιδερής
Βιολόγος
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Πιστοποιημένος Ιατρός Λειτουργικής Ιατρικής, CFPM