Καρκίνος Προστάτη. Πράγματα που Μπορεί να Επιβραδύνουν την Εξέλιξη του

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες και, σε πολλές περιπτώσεις, εξελίσσεται αργά. Για ορισμένους ασθενείς, η στρατηγική της ενεργού παρακολούθησης (active surveillance) είναι επαρκής. Ωστόσο, τόσο για αυτούς όσο και για εκείνους που ακολουθούν θεραπεία, είναι ζωτικής σημασίας η καθημερινή υποστήριξη του οργανισμού ώστε να επιβραδυνθεί η εξέλιξη της νόσου.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει επιστημονικά τεκμηριωμένους παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του ρυθμού προόδου του καρκίνου του προστάτη, υποστηρίζοντας την ποιότητα ζωής και την επιβίωση.

1. Διατροφή: Η Πρώτη Γραμμή Άμυνας

Η διατροφή είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη.
Μεσογειακή διατροφή

• Πλούσια σε ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά, ψάρια και δημητριακά ολικής άλεσης
• Φτωχή σε κόκκινο κρέας, κορεσμένα λιπαρά και επεξεργασμένα τρόφιμα
• Μελέτες δείχνουν ότι η υιοθέτησή της σχετίζεται με καλύτερη πρόγνωση και βραδύτερη εξέλιξη της νόσου

Λυκοπένιο (ντομάτες, καρπούζι, γκρέιπφρουτ)

• Ισχυρό αντιοξειδωτικό
• Σύμφωνα με μελέτες, μειώνει τον ρυθμό αύξησης του PSA
• Μαγειρεμένες ντομάτες (π.χ. σάλτσες) αυξάνουν τη βιοδιαθεσιμότητα του λυκοπενίου

Πράσινο τσάι και ελαιόλαδο

• Πλούσια σε πολυφαινόλες και κατεχίνες
• Ενισχύουν την αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική άμυνα του οργανισμού

Σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών)

• Περιέχουν σουλφοραφάνη, ένα φυτοχημικό με αντικαρκινική δράση
• Μελέτες δείχνουν ότι μειώνουν τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων

2. Διατήρηση Υγιούς Σωματικού Βάρους

Η παχυσαρκία σχετίζεται με:

• Επιτάχυνση της εξέλιξης του καρκίνου του προστάτη
• Χειρότερη πρόγνωση
• Μειωμένη ανταπόκριση σε ορμονοθεραπεία

Η απώλεια βάρους σε υπέρβαρους ασθενείς:

• Μειώνει την φλεγμονή και τα επίπεδα ινσουλίνης
• Βελτιώνει τη μεταβολική κατάσταση και την ορμονική ισορροπία

Συνιστάται μέτρια απώλεια βάρους (5-10%) σε διάστημα μηνών μέσω διατροφής και άσκησης.

3. Σωματική Άσκηση

Η τακτική φυσική δραστηριότητα δεν προσφέρει μόνο καρδιολογικά οφέλη, αλλά και αντικαρκινικές ιδιότητες:

• Ενισχύει την ανοσοποιητική απόκριση
• Μειώνει τα επίπεδα φλεγμονωδών κυτοκινών
• Βελτιώνει την ψυχική διάθεση και μειώνει το άγχος

Μελέτες δείχνουν ότι άνδρες με καρκίνο του προστάτη που ασκούνται τουλάχιστον 3 ώρες την εβδομάδα έχουν μικρότερη πιθανότητα θανάτου από την νόσο. Η αερόβια άσκηση (π.χ. περπάτημα, κολύμπι, ποδηλασία) σε συνδυασμό με ήπια άρση βαρών είναι ιδανικός συνδυασμός.

4. Μείωση Φλεγμονής και Οξειδωτικού Στρες

Η χρόνια φλεγμονή είναι βασικός παράγοντας στην επιδείνωση καρκινικών βλαβών. Για τη μείωσή της, προτείνονται φυσικά αντιφλεγμονώδη:

• Κουρκουμίνη (δραστική ουσία του κουρκουμά)
• Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (λιπαρά ψάρια, λιναρόσπορος, ιχθυέλαιο)
• Πράσινο τσάι

Τα παραπάνω έχουν τεκμηριωμένα αποτελέσματα στη μείωση της φλεγμονής, του PSA και της αγγειογένεσης στους όγκους.

5. Ψυχολογική Υποστήριξη & Μείωση Στρες

Το χρόνιο στρες επηρεάζει το νευροενδοκρινικό σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε:

• Αύξηση επιπέδων κορτιζόλης
• Καταστολή της ανοσοποιητικής λειτουργίας
• Προώθηση φλεγμονωδών μορίων

Τεχνικές με οφέλη:

• Γιόγκα και διαλογισμός
• Θεραπεία χαλάρωσης
• Συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης

Η ψυχική υγεία συνδέεται άμεσα με την πρόγνωση.

6. Έλεγχος Ορμονών και Αντιμετώπιση Ανδρογόνων

Ο καρκίνος του προστάτη τροφοδοτείται από ανδρικές ορμόνες (ανδρογόνα), κυρίως τεστοστερόνη και διυδροτεστοστερόνη (DHT).
Θεραπεία Στέρησης Ανδρογόνων (Androgen Deprivation Therapy – ADT):

• Μειώνει τη διαθεσιμότητα ανδρογόνων
• Επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου
• Έχει παρενέργειες που χρειάζονται διαχείριση (π.χ. οστεοπόρωση, κόπωση)

Είναι σημαντικό να γίνεται τακτικός έλεγχος των ορμονικών επιπέδων και να συνδυάζεται με αλλαγές τρόπου ζωής για ελαχιστοποίηση των παρενεργειών.

7. Μείωση Κατανάλωσης Γαλακτοκομικών και Κρέατος

Ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει την υψηλή κατανάλωση γαλακτοκομικών και κόκκινου κρέατος με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Πιθανοί λόγοι:

• Υψηλά επίπεδα κορεσμένων λιπαρών
• Περιεκτικότητα σε IGF-1 (ινσουλινόμορφος αυξητικός παράγοντας) που προάγει την κυτταρική διαίρεση

Η αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος με φυτικές πηγές πρωτεΐνης και λιπαρά ψάρια μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και να βελτιώσει τη συνολική έκβαση.

8. Φαρμακολογικές ή Φυτοθεραπευτικές Παρεμβάσεις (Συμπληρωματικά)
 

• Εκχύλισμα από Ρόδι: Αναστέλλει την αύξηση του PSA σε μελέτες
• Saw palmetto: Φυτικό εκχύλισμα που χρησιμοποιείται για συμπτώματα υπερπλασίας, υπό μελέτη για αντικαρκινική δράση
• Βιταμίνη D: Ανεπάρκεια έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο και εξέλιξη του καρκίνου

Οποιαδήποτε συμπληρωματική θεραπεία πρέπει να συζητείται με τον θεράποντα ιατρό.

9. Συστηματική Ιατρική Παρακολούθηση
 

• Τακτικός έλεγχος PSA
• Δακτυλική εξέταση
• Μαγνητική τομογραφία (MRI) προστάτη
• Βιοψία εάν υπάρχουν ενδείξεις εξέλιξης

Η συνδυαστική προσέγγιση με ιατρική φροντίδα και αλλαγές τρόπου ζωής είναι η πιο αποτελεσματική τακτική επιβράδυνσης της νόσου.

Συμπεράσματα

Ο καρκίνος του προστάτη, αν και συχνός, συχνά εξελίσσεται αργά και επιτρέπει παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής που ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού.

Η σωστή διατροφή, η φυσική δραστηριότητα, η ψυχική ισορροπία, και η ιατρική παρακολούθηση μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Βιβλιογραφία

1. Richman, E. L., et al. (2013). Mediterranean diet and prostate cancer progression in men on active surveillance. The Journal of Urology, 189(1), 194–199.
2. Chan, J. M., et al. (2005). Tomato and lycopene consumption and prostate cancer risk: a review and meta-analysis. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention, 14(1), 174–181.
3. Ornish, D., et al. (2005). Intensive lifestyle changes may affect the progression of prostate cancer. The Journal of Urology, 174(3), 1065–1070.
4. Friedenreich, C. M., et al. (2014). Physical activity and survival after prostate cancer. European Urology, 65(6), 1040–1048.
5. Ambrosone, C. B., et al. (2008). Diet, oxidative stress, and the risk of prostate cancer. Cancer Letters, 266(1), 1–10.
6. Bosland, M. C. (2010). The role of steroid hormones in prostate carcinogenesis. The Journal of Nutrition, 140(2), 447S–450S.
7. Schroder, F. H., et al. (2009). Screening and prostate-cancer mortality in a randomized European study. The New England Journal of Medicine, 360(13), 1320–1328.
8. Pantuck, A. J., et al. (2006). Phase II study of pomegranate juice for men with rising prostate-specific antigen following surgery or radiation for prostate cancer. Clinical Cancer Research, 12(13), 4018–4026.
9. Kristal, A. R., et al. (2010). Dietary patterns, supplement use, and prostate cancer risk: results from the Prostate Cancer Prevention Trial. American Journal of Epidemiology, 172(5), 566–577.
10. Van Blarigan, E. L., et al. (2015). Fat intake after prostate cancer diagnosis and mortality in the Physicians' Health Study. Cancer Causes & Control, 26(8), 1117–1126.