Η αιμορροφιλία Α είναι μια γενετική αιμορραγική διαταραχή που επηρεάζει κυρίως τους άνδρες. Προκαλείται από ανεπάρκεια ή δυσλειτουργία του παράγοντα πήξης VIII, μιας απαραίτητης πρωτεΐνης για την πήξη του αίματος. Η αιμορροφιλία Α κληρονομείται με υπολειπόμενο φυλοσύνδετο τρόπο, που σημαίνει ότι το ελαττωματικό γονίδιο που ευθύνεται για την πάθηση βρίσκεται στο χρωμόσωμα Χ. Ο επιπολασμός της αιμορροφιλίας Α εκτιμάται ότι είναι περίπου 1 στους 6.000 άνδρες.
Ο γενετικός έλεγχος της αιμορροφιλίας Α συμπεριλαμβάνεται στον Γενετικό Έλεγχο των Μονογονιδιακών Νοσημάτων της Διαγνωστικής Αθηνών μαζί με άλλα περίπου 100 κληρονομικά νοσήματα, μεταξύ των οποίων η κυστική ίνωση (71 μεταλλάξεις) και ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού (γονίδια BRCA1 415 μεταλλάξεις & BRCA2 419 μεταλλάξεις).
Τα βασικά χαρακτηριστικά της αιμορροφιλίας Α περιλαμβάνουν:
- Ανεπάρκεια Παράγοντα Πήξης VIII: Τα άτομα με Αιμορροφιλία Α έχουν ανεπαρκή επίπεδα ή μειωμένη λειτουργία του παράγοντα πήξης VIII. Αυτή η ανεπάρκεια διαταράσσει τη διαδικασία πήξης του αίματος, οδηγώντας σε παρατεταμένη αιμορραγία μετά από τραυματισμούς ή αυθόρμητη αιμορραγία στις αρθρώσεις και τους μύες.
- Αιμορραγικά επεισόδια: Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της αιμορροφιλίας Α είναι η αυθόρμητη ή υπερβολική αιμορραγία. Τα κοινά σημεία για αιμορραγία περιλαμβάνουν τις αρθρώσεις (αίμαρθρο), τους μύες και τους μαλακούς ιστούς. Τα άτομα μπορεί να εμφανίσουν εύκολους μώλωπες, παρατεταμένη αιμορραγία από μικρά κοψίματα ή τραυματισμούς και σε σοβαρές περιπτώσεις, αυθόρμητη αιμορραγία χωρίς προφανή αιτία.
- Βλάβη στις αρθρώσεις: Η επαναλαμβανόμενη αιμορραγία στις αρθρώσεις, ιδιαίτερα στα γόνατα, τους αγκώνες και τους αστραγάλους, μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των αρθρώσεων με την πάροδο του χρόνου, το οποίο με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα χρόνιο πόνο στις αρθρώσεις και περιορισμένο εύρος κίνησης.
- Τρόπος κληρονομικότητας: Η αιμορροφιλία Α κληρονομείται με υπολειπόμενο φυλοσύνδετο τρόπο. Οι γυναίκες συνήθως φέρουν το ελαττωματικό γονίδιο σε ένα από τα χρωμοσώματά τους Χ, ενώ οι άνδρες έχουν ένα χρωμόσωμα Χ και ένα χρωμόσωμα Υ. Οι άνδρες με το ελαττωματικό γονίδιο θα έχουν αιμορροφιλία Α, ενώ οι γυναίκες είναι τυπικά φορείς εκτός και αν κληρονομήσουν δύο προσβεβλημένα χρωμοσώματα Χ (πράγμα σπάνιο).
- Διαβάθμιση σοβαρότητας: Η σοβαρότητα της αιμορροφιλίας Α ταξινομείται σε τρεις κατηγορίες με βάση την ποσότητα του παράγοντα πήξης VIII στο αίμα:
- Ήπια: Τα επίπεδα του παράγοντα VIII είναι μεταξύ 5% και 40%.
- Μέτρια: Τα επίπεδα του παράγοντα VIII είναι μεταξύ 1% και 5%.
- Σοβαρή: Τα επίπεδα του παράγοντα VIII είναι μικρότερα από 1%.
Η αντιμετώπιση της αιμορροφιλίας Α περιλαμβάνει την αντικατάσταση του ελλείποντος ή ανεπαρκούς παράγοντα πήξης VIII μέσω εγχύσεων ανασυνδυασμένου ή προερχόμενου από το πλάσμα συμπυκνωμάτων παράγοντα VIII. Αυτή είναι γνωστή ως θεραπεία υποκατάστασης παραγόντων και προσαρμόζεται στη σοβαρότητα της πάθησης και στις συγκεκριμένες ανάγκες του ατόμου. Μπορεί να χρειάζεται προφυλακτική (προληπτική) θεραπεία υποκατάστασης παραγόντων για την πρόληψη αιμορραγικών επεισοδίων.
Επιπλέον, τα υποστηρικτικά μέτρα περιλαμβάνουν τη διαχείριση των αιμορραγικών επεισοδίων καθώς συμβαίνουν, στρατηγικές προστασίας των αρθρώσεων και φυσικοθεραπεία για τη διατήρηση της λειτουργίας των αρθρώσεων.
Οι πρόοδοι στη θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης συμπυκνωμάτων παραγόντων και βελτιωμένων στρατηγικών διαχείρισης, έχουν βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων με Αιμορροφιλία Α. Η τακτική παρακολούθηση από αιματολόγο και η ολοκληρωμένη φροντίδα είναι βασικά συστατικά για τη διαχείριση αυτής της πάθησης. Η γενετική συμβουλευτική είναι επίσης σημαντική για τις οικογένειες που επηρεάζονται από την αιμορροφιλία Α για να κατανοήσουν τον τρόπο κληρονομικότητας και να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τον οικογενειακό προγραμματισμό.
Περισσότερες Πληροφορίες
Ο παράγοντας πήξης VIII (FVIII) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη του πλάσματος που εμπλέκεται στην πήξη του αίματος και κωδικοποιείται από το γονίδιο F8. Αυτός ο παράγοντας δρα ως συνένζυμο που επιταχύνει τη δημιουργία του παράγοντα Xa και της θρομβίνης. Η θρομβίνη είναι το ένζυμο που είναι υπεύθυνο για τη μετατροπή του ινωδογόνου (διαλυτό) σε ινώδες (αδιάλυτο) κατά την πήξη του αίματος.
Στις οικογένειες που εμφανίζουν τη νόσο, οι άνδρες με τη νόσο κληρονομούν ένα αντίγραφο του μεταλλαγμένου γονιδίου F8 από τις μητέρες-φορείς τους. Υπάρχει 50% πιθανότητα μια μητέρα φορέας να μεταδώσει το ελαττωματικό γονίδιο F8 στον γιο της. Όλα τα κορίτσια που γεννιούνται από αιμοφιλικό πατέρα είναι φορείς. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η πιθανότητα οικογενειών με σποραδική αιμορροφιλία (περίπου 10%) λόγω αυθόρμητης μετάλλαξης σε άτομα των οποίων οι γονείς δεν φαίνεται να είναι φορείς.
Περισσότερο από το 60% των μεταλλάξεων στο γονίδιο F8 είναι παραλλαγές ενός νουκλεοτιδίου (SNP) που είναι ο τύπος αλλοίωσης που αναλύεται στην συγκεκριμένη εξέταση μας. Έχουν επίσης περιγραφεί και άλλοι τύποι αλλοιώσεων στο γονίδιο F8, όπως διαδοχικές επαναλήψεις μεταβλητού αριθμού και αναστροφές του ιντρονίου 1 ή του ιντρονίου 22 που υπάρχουν στο 45-50% των ασθενών με σοβαρή νόσο.
Ο γενετικός έλεγχος της αιμορροφιλίας Α αναλύει τις 20 πιο συχνές παθογόνες μεταλλάξεις του γονιδίου F8.
Με την συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται στην γενετική ανάλυση, αναλύονται μόνον οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις των γονιδίων που αναφέρονται και που βιβλιογραφικά είναι οι σημαντικότερες και οι πιο συχνές. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί, ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες γονιδιακές ή χρωμοσωμικές μεταλλάξεις στα προς έλεγχο γονίδια και που δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν με την συγκεκριμένη μέθοδο. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές ανάλυσης όπως π.χ. η αλληλούχιση επόμενης γενιάς (NGS).
