Ο ανασταλτικός παράγοντας της λευχαιμίας (Leukemia Inhibitory Factor, LIF) είναι μια κυτοκίνη που ανήκει στην οικογένεια της ιντερλευκίνης-6.
Ο LIF μπορεί να έχει αντίθετες επιδράσεις σε διαφορετικούς τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένης της διέγερσης ή της αναστολής του πολλαπλασιασμού των κυττάρων, της διαφοροποίησης και της επιβίωσης τους. Ενώ όμως ο LIF μπορεί να δράσει σε ένα ευρύ φάσμα τύπων κυττάρων, πολλές από αυτές τις δράσεις του δεν είναι εμφανείς κατά τη διάρκεια της συνηθισμένης λειτουργίας του οργανισμού ενώ μπορεί να γίνουν εμφανείς κατά τη διάρκεια βλάβης ή τραυματισμού των ιστών.
Οι πιο σημαντικές δράσεις του LIF στον οργανισμό είναι οι εξής:
Δράσεις του LIF στην αναπαραγωγή
Ο LIF που παράγεται από τους ενδομήτριους αδένες (και ενδεχομένως και από τη βλαστοκύστη) δρα επί του επιθηλίου του ενδομητρίου για να το κάνει δεκτικό στην προσκόλληση της βλαστοκύστης και δρα επίσης στο στρώμα του ενδομητρίου για να το καταστήσει έτοιμο για την εμφύτευση και την ανάπτυξη του πλακούντα. Ο LIF δρα ακόμη στην εσωτερική κυτταρική μάζα της βλαστοκύστης για να διατηρήσει την πολυδυναμία των κυττάρων κατά τη διάρκεια της διάπλασης και στην εξωτερική κυτταρική μάζα για να προκαλέσει την είσοδο της τροφοβλάστης στο ενδομήτριο. Ο LIF είναι σημαντικός για το σχηματισμό του μητρικού φθαρτού του πλακούντα και η ισορροπημένη δραστηριότητα του LIF είναι απαραίτητη για το σχηματισμό των γιγαντιαίων κυττάρων της τροφοβλάστης καθώς και για τη σωστή αρχιτεκτονική του στρώματος των λαχνών στις οποίες έρχονται σε επαφή τα μητρικά και τα εμβρυϊκά αιμοφόρα αγγεία.
Δράσεις του LIF στη διαμόρφωση των οστών
Ο LIF δρα επί των οστικών στρωματικών κυττάρων και ενισχύει τη διαφοροποίηση τους προς οστεοβλάστες που σχηματίζουν τα οστά και αναστέλλει την παραγωγή σκληροσίνης (μιας ουσίας που αναστέλλει τη δράση των οστεοβλαστών) από τα οστεοκύτταρα. Οι οστεοβλάστες υπό τη δράση του LIF παράγουν μια κυτοκίνη που δρα επί των μακροφάγων για να τα διαφοροποιήσει προς πολυ-πυρηνικούς οστεοκλάστες που απορροφούν το οστό. Αυτά τα συνδεδεμένα φαινόμενα επιτρέπουν την αποκατάσταση του οστού που έχει υποστεί βλάβη ξεκινώντας πρώτα από την εκκαθάριση του κατεστραμμένου οστού και κατόπιν την πρόκληση σχηματισμού νέου οστού.
Δράσεις του LIF στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων
Ο LIF δρα στην πρόσθια υπόφυση για να ενισχύσει τη διαφοροποίηση των πρόδρομων κυττάρων προς κορτικοτρόπα και διεγείρει την έκκριση ACTH από κορτικοτρόπα κύτταρα συνεργιστικά μαζί με την ορμόνη απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης (CRH) που παράγεται από τους υποθαλαμικούς νευρώνες. Η ACTH δρα επί του επινεφριδιακού φλοιού για να εκκρίνει κορτιζόλη, μιας ουσίας με πολλές δράσεις.
Νευρομυϊκές δράσεις του LIF
Ο LIF δρα στα νευρικά βλαστοκύτταρα για να αυξήσει την αυτοανανέωση τους και μπορεί επίσης να δράσει για να διεγείρει την παραγωγή και επιβίωση των νευρώνων και έχει δράσεις και στα αστροκύτταρα και ολιγοδενδροκύτταρα που περιβάλλουν τους νευρικούς νευράξονες (νευρογλοιακά κύτταρα). Επίσης, ενεργεί για την εναλλαγή της επιλογής των νευροδιαβιβαστών των αισθητήριων νευρώνων (από νοραδρεναλίνη σε ακετυλοχολίνη). Ο LIF παράγεται από τους σκελετικούς μύες όταν βρίσκονται υπό φόρτιση ή μετά από βλάβη και διεγείρει τον πολλαπλασιασμό των δορυφορικών κυττάρων ενώ αναστέλλει τη σύντηξή τους σε μυοσωλήνες. Η αυξημένη παραγωγή LIF σε μύες που έχουν υποστεί βλάβη ή σε νευρώνες μπορεί να μετακινηθεί κατά μήκος των νευραξόνων προς το νευρικό σώμα (που βρίσκεται για τους κινητικούς νευρώνες στο γάγγλιο της ραχιαίας ρίζας) οδηγώντας σε αυξημένη επιβίωση.
Δράσεις του LIF στο αιμοποιητικό σύστημα
Παρά την αρχική ταυτοποίησή του ως παράγοντα διέγερσης και διαφοροποίησης της μυελοειδούς λευχαιμίας, ο LIF έχει πολύ μικρές δράσεις επί των αιμοποιητικών κυττάρων. Παρόλο που δεν έχει καμία διεγερτική δραστηριότητα από μόνος του, αποδείχθηκε ότι συνεργάζεται με την ιντερλευκίνη-3 (IL-3) στην διέγερση του πολλαπλασιασμούτων ανθρώπινων βλαστικών κυττάρων.
Καρκίνος και LIF
Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι ο LIF προάγει την έκφραση καχεξίας και απώλειας βάρους σε διάφορες μορφές καρκίνου. Η αυξημένη έκφραση του LIF έχει δειχθεί σε πολλούς συμπαγείς όγκους συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του μαστού, του παχέος εντέρου και του ρινοφάρυγγα.
Σημαντική Σημείωση
Η μέτρηση του Ανασταλτικού Παράγοντα Λευχαιμίας (LIF) πραγματοποιείται μόνο για ερευνητικούς λόγους στα πλαίσια κλινικών μελετών και πειραματικών πρωτοκόλλων.
