Η μέτρηση των επιπέδων του PSA γίνεται κατά τον έλεγχο για καρκίνο του προστάτη, για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου και για την παρακολούθηση της ανταπόκρισης του ασθενούς στη θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη.
Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που βρίσκεται μόνο στο επιθήλιο του προστάτη. Η μέτρηση του PSA θεωρείται ένας αξιόπιστος δείκτης για τον καρκίνο του προστάτη. Οι πιο ηλικιωμένοι άνδρες έχουν συνήθως ελαφρώς υψηλότερες τιμές φυσιολογικού PSA. Ωστόσο, μια τιμή PSA μεγαλύτερη από 4 ng/mL θεωρείται υψηλή και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι αξιολογείται και η ανοδική τάση στα επίπεδα τιμών του PSA. Ακόμη και αν η τιμή του PSA είναι εντός των φυσιολογικών ορίων, αύξηση τουλάχιστον κατά 0.75 ng/mL ανά έτος (υψηλός ρυθμός αλλαγής PSA) θεωρείται μη φυσιολογική και πρέπει να διερευνάται. Οι πρόσθετοι διαγνωστικοί έλεγχοι περιλαμβάνουν τη δακτυλική εξέταση, το υπερηχογράφημα του προστάτη και ενδεχομένως τη βιοψία του προστάτη.
Το ολικό PSA αποτελείται από το ελεύθερο και από το συνδεδεμένο PSA. Το ποσοστό του ελεύθερου PSA είναι χαμηλότερο σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη σε σχέση με άνδρες χωρίς καρκίνο, επειδή η καταβολική δραστηριότητα του όγκου και ο γρήγορος μεταβολικός ρυθμός του καρκίνου του προστάτη, αυξάνει την τιμή του PSA στον ορό χωρίς αναλογική αύξηση του επιπέδου του ελεύθερου PSA. Η εξέταση του ελεύθερου PSA, περιλαμβάνει την μέτρηση τόσο του ελεύθερο όσο και του ολικού PSA και στη συνέχεια υπολογίζεται η αναλογία τους. Η εξέταση αυτή προτείνεται σε άνδρες με αρνητική δακτυλική εξέταση που συνοδεύεται από αυξημένο επίπεδο ολικού PSA. Μπορεί να βοηθήσει παρέχοντας καθοδήγηση για την επιλογή των ασθενών που χρειάζονται βιοψία του προστάτη, ιδιαίτερα όταν τα επίπεδα του ολικού PSA είναι μεταξύ 4 και 10 ng/mL.
Η μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου αποτελεί έναν αξιόπιστο δείκτη για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη. Η πλειοψηφία των αυξήσεων στο PSA αποδίδεται σε καλοήθη υπερτροφία του προστάτη, η οποία αυξάνει το PSA όχι όμως περισσότερο από 10 ng/mL και δημιουργεί επίσης υψηλότερες αναλογίες ελεύθερου προς ολικό PSA. Παρά το γεγονός ότι το 70% των ανδρών με αυξημένες τιμές PSA δεν έχουν καρκίνο του προστάτη, όταν οι τιμές είναι υψηλότερες από 50 ng/mL, το PSA είναι 98.5% ακριβές στην πρόβλεψη ότι η βιοψία του προστάτη θα είναι θετική για καρκίνο.
Η μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου βοηθάει στον εντοπισμό, στη διαφοροποίηση, στην ταξινόμηση, στη σταδιοποίηση και στον εντοπισμό των όγκων, στην προεγχειρητική παρακολούθηση, στις μετεγχειρητικές θεραπευτικές παρεμβάσεις ή στη θεραπεία με κυτταροτοξικά φάρμακα και βοηθάει στην αξιολόγηση της ανταπόκρισης του όγκου στα διάφορα πρωτόκολλα θεραπείας. Μπορεί να χρησιμεύσει ως δείκτης για την επιτυχία της ολικής προστατεκτομής στον καρκίνο του προστάτη.
Το PSA σε σχέση με την προστατική όξινη φωσφατάση, ενός παλαιότερου βιοδείκτη παρακολούθησης της υγείας του προστάτη, είναι πιο σταθερό μόριο μκαι δεν υφίσταται ημερήσιες διακυμάνσεις.
Πιθανές Ερμηνείες Παθολογικών Τιμών
- Αύξηση: Καλοήθης υπερτροφία του προστάτη (επίπεδα έως 10 ng/mL), κίρρωση, ανικανότητα, οστεοπόρωση, καρκίνος του προστάτη, έμφρακτο του προστάτη, προστατική βιοψία με βελόνα, προστατίτιδα, πνευμονική εμβολή, νεφρική οστεοπάθεια, διουρηθρική εκτομή, ιατρικοί χειρισμοί εντός της ουρήθρας, κατακράτηση ούρων. Φυτικές ή φυσικές θεραπείες που περιέχουν: Dendranthema morifolium, Ganoderma lucidum, Isatis indigotica, Panax pseudo-ginseng, Rabdosia rubescens.
- Μείωση: Φάρμακα: Φιναστερίδη (μειώνει τα επίπεδα κατά 50%). Φυτικές ή φυσικές θεραπείες που περιέχουν Glycyrrhiza uralensis, Scutellaria baicalensis, Serenoa repens.
Σημαντική Σημείωση
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων αποτελούν την σημαντικότερη παράμετρο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση όλων των παθολογικών καταστάσεων. Το 70-80% των διαγνωστικών αποφάσεων βασίζεται στις εργαστηριακές εξετάσεις. Η ορθή ερμηνεία των εργαστηριακών αποτελεσμάτων επιτρέπει στον γιατρό να διακρίνει την "υγεία" από τη "νόσο".
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων δεν πρέπει να ερμηνεύονται ως το αριθμητικό αποτέλεσμα μιας μεμονωμένης ανάλυσης. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων πρέπει να ερμηνεύονται σε σχέση με το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, τα κλινικά ευρήματα και τα αποτελέσματα άλλων εργαστηριακών εξετάσεων και πληροφοριών. Ο προσωπικός σας γιατρός μπορεί να εξηγήσει τη σημασία των αποτελεσμάτων των εξετάσεων σας.
Στη Διαγνωστική Αθηνών απαντάμε σε κάθε σας απορία σχετικά με τις εξετάσεις που κάνετε στο εργαστήριο μας και επικοινωνούμε με τον γιατρό σας προκειμένου να έχετε την καλύτερη δυνατή ιατρική φροντίδα.
