Η γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία (PCH) είναι μια ομάδα σπάνιων νευροεκφυλιστικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από υπανάπτυξη (υποπλασία) της γέφυρας και της παρεγκεφαλίδας στον εγκέφαλο. Η γέφυρα και η παρεγκεφαλίδα είναι σημαντικές δομές που εμπλέκονται στον κινητικό έλεγχο, τον συντονισμό και άλλες νευρολογικές λειτουργίες.
Ο γενετικός έλεγχος της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής υποπλασίας συμπεριλαμβάνεται στον Γενετικό Έλεγχο των Μονογονιδιακών Νοσημάτων της Διαγνωστικής Αθηνών μαζί με άλλα περίπου 100 κληρονομικά νοσήματα, μεταξύ των οποίων η κυστική ίνωση (71 μεταλλάξεις) και ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού (γονίδια BRCA1 415 μεταλλάξεις & BRCA2 419 μεταλλάξεις).
Η γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία είναι μια γενετικά ετερογενής κατάσταση, που σημαίνει ότι μπορεί να προκύψει από μεταλλάξεις σε διαφορετικά γονίδια. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και η ηλικία εμφάνισης μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τη συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη που εμπλέκεται.
Τα κοινά χαρακτηριστικά της υποπλασίας της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής υποπλασίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Σοβαρή αναπτυξιακή καθυστέρηση: Τα παιδιά με γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία παρουσιάζουν συνήθως καθυστερήσεις στην επίτευξη αναπτυξιακών ορόσημων, όπως το κάθισμα, το μπουσούλημα και το περπάτημα.
- Προβλήματα με την κίνηση: Οι κινητικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένης της μυϊκής αδυναμίας, του τρόμου και της δυσκολίας στον συντονισμό, είναι συχνές.
- Διανοητική αναπηρία: Συχνά υπάρχει γνωστική εξασθένηση, που κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή.
- Αναπνευστικές δυσκολίες: Μερικά άτομα με γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία μπορεί να έχουν αναπνευστικά προβλήματα, τα οποία μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή.
- Επιληπτικές κρίσεις: Μπορεί να εμφανιστούν επιληπτικές κρίσεις σε άτομα με υποπλασία της παρεγκεφαλίδας.
- Δυσκολίες στη σίτιση: Τα προβλήματα κατάποσης και σίτισης είναι συχνά και οδηγούν σε προβλήματα στη διατροφή και την αύξηση του βάρους.
- Μη φυσιολογικός μυϊκός τόνος: Συχνά παρατηρείται υποτονία (χαμηλός μυϊκός τόνος).
Η διάγνωση της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής υποπλασίας βασίζεται συνήθως σε κλινικά χαρακτηριστικά, μελέτες νευροαπεικόνισης (όπως μαγνητική τομογραφία) και γενετικές εξετάσεις για τον εντοπισμό συγκεκριμένων μεταλλάξεων.
Δεν υπάρχει θεραπεία για την γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία και η θεραπεία επικεντρώνεται στην υποστηρικτική φροντίδα για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία και εργοθεραπεία, λογοθεραπεία και φάρμακα για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων συμπτωμάτων.
Ένα γονίδιο που επηρεάζεται συχνά στην γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία είναι το TSEN54. Αυτό το γονίδιο κωδικοποιεί μια υπομονάδα που εμπλέκεται στην επεξεργασία διαφόρων τύπων RNA.
Η μετάλλαξη c.919G>T (p.Ala307Ser) στο γονίδιο TSEN54 είναι παρούσα στο 90% των προσβεβλημένων με γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία τύπου 2. Αυτή η παραλλαγή επηρεάζει τη δομή της πρωτεΐνης. Η μετάλλαξη έχει βρεθεί τόσο σε ομόζυγη όσο και σε σύνθετη ετερόζυγη κατάσταση.
Ο γενετικός έλεγχος της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής υποπλασίας αναλύει την 1 πιο συχνή παθογόνο μετάλλαξη του γονιδίου TSEN54.
Με την συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται στην γενετική ανάλυση, αναλύονται μόνον οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις των γονιδίων που αναφέρονται και που βιβλιογραφικά είναι οι σημαντικότερες και οι πιο συχνές. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί, ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες γονιδιακές ή χρωμοσωμικές μεταλλάξεις στα προς έλεγχο γονίδια και που δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν με την συγκεκριμένη μέθοδο. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές ανάλυσης όπως π.χ. η αλληλούχιση επόμενης γενιάς (NGS).
