Το γλοιοβλάστωμα (GBM) είναι ένας επιθετικός και κακοήθης τύπος όγκου στον εγκέφαλο που προκύπτει από νευρογλοιακά κύτταρα. Είναι η πιο κοινή μορφή πρωτοπαθούς καρκίνου του εγκεφάλου στους ενήλικες. Τα γλοιοβλαστώματα είναι γνωστά για την ταχεία ανάπτυξή τους και την ικανότητά τους να διεισδύουν στον περιβάλλοντα εγκεφαλικό ιστό. Η θεραπεία συχνά περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία, αλλά η πρόγνωση παραμένει δύσκολη. Η εκτίμηση του Πολυγονιδιακού Δείκτη Κινδύνου για το γλοιοβλάστωμα βασίζεται στην εξέταση 10 γονιδιακών πολυμορφισμών.
Ο γενετικός έλεγχος για το γλοιοβλάστωμα περιλαμβάνεται μαζί με 15 ακόμα νοσήματα στον Γενετικό Έλεγχο των Νοσημάτων του Νευρικού Συστήματος, Πολυγονιδιακός Δείκτης Κινδύνου καθώς και στον Γενετικό Έλεγχο για Νεοπλασίες και Προκαρκινικές Δυσπλασίες, Πολυγονιδιακός Δείκτης Κινδύνου μαζί με 19 ακόμα νοσήματα.
Αιτίες και μη γενετικοί παράγοντες κινδύνου
Τα ακριβή αίτια του γλοιοβλαστώματος είναι άγνωστα. Μπορεί να αναπτυχθεί από διάχυτο αστροκύτωμα ή από αναπλαστικό αστροκύτωμα (δευτερογενή γλοιοβλαστώματα), αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζεται de novo, χωρίς καμία ένδειξη προηγούμενης νεοπλασίας.
Προς το παρόν, η ιονίζουσα ακτινοβολία είναι ο μόνος αδιαμφισβήτητος παράγοντας κινδύνου που έχει εντοπιστεί για νευρογλοιακούς και μηνιγγικούς όγκους. Μελέτες που διεξήχθησαν δείχνουν ότι η ακτινοβολία του κρανίου, ακόμη και σε χαμηλές δόσεις, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο των νευρογλοιακών όγκων, με λανθάνουσα περίοδο έως και 20 ετών μετά την έκθεση.
Άλλοι παράγοντες μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου:
- Ασθένειες γενετικής προέλευσης που προδιαθέτουν τον σχηματισμό όγκου όπως η νευροϊνωμάτωση τύπου 1 και τύπου 2, το σύνδρομο Lynch, το σύνδρομο Turcot και το σύνδρομο Li-Fraumeni.
- Αν και μπορεί να αναπτυχθεί ανά πάσα στιγμή, είναι πιο συχνό μετά τα 45 έτη.
- Το φύλο, είναι κάπως πιο συχνό στους άνδρες παρά στις γυναίκες.
Συμπτώματα
Επειδή τα γλοιοβλαστώματα μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα, τα πιο κοινά συμπτώματα προκαλούνται συνήθως από αυξημένη πίεση στον εγκέφαλο. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, ναυτία, έμετο και υπνηλία. Επιπλέον, μπορεί να εμφανιστούν επιληπτικές κρίσεις, προοδευτική γνωστική δυσλειτουργία, αλλαγές προσωπικότητας, αλλαγές στη συμπεριφορά και απώλεια μνήμης.
Ανάλογα με τη θέση του όγκου, οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν μια ποικιλία συμπτωμάτων όπως αδυναμία στη μία πλευρά του σώματος, απώλεια μνήμης ή/και δυσκολίες ομιλίας και οπτικές αλλαγές.
Πρόληψη
Δεν υπάρχουν γενικά προληπτικά μέτρα για την ανάπτυξη των γλοιοβλαστωμάτων, ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η αποφυγή τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πιθανότητας δημιουργίας. Προς το παρόν, ο μόνος αναγνωρισμένος παράγοντας κινδύνου που σχετίζεται σαφώς με την ανάπτυξη αυτών των όγκων είναι η έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία.
Η έκθεση σε αυτό το είδος ακτινοβολίας μπορεί να συμβεί με διαφορετικούς τρόπους:
- Εσωτερική έκθεση: συμβαίνει όταν εισπνέονται, καταπίνονται ή εγχύονται ραδιονουκλίδια για διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς λόγους.
- Εξωτερική έκθεση: συμβαίνει όταν τα ραδιενεργά υλικά υπάρχουν στο περιβάλλον.
Οι άνθρωποι που εκτίθενται περισσότερο σε αυτό το είδος ακτινοβολίας είναι οι αστροναύτες (από την κοσμική ακτινοβολία), το ιατρικό προσωπικό των ακτινολογικών εργαστηρίων, οι ερευνητές και το προσωπικό πυρηνικών εγκαταστάσεων. Επιπλέον, μπορεί να υπάρξουν επιπλέον εκθέσεις σε κάθε ακτινολογική εξέταση και στις εξετάσεις πυρηνικής ιατρικής.
