Ο γενετικός έλεγχος του πολυμορφισμού 103 G>T αναλύει μια συγκεκριμένη παραλλαγή στο γονίδιο F13A1, το οποίο κωδικοποιεί την υπομονάδα Α του παράγοντα πήξης XIII (FXIII), ένα βασικό ένζυμο στα τελικά στάδια σταθεροποίησης του θρόμβου, κατά τη διάρκεια της πήξης του αίματος. Αυτός ο έλεγχος ανιχνεύει την αντικατάσταση της γουανίνης (G) από θυμίνη (Τ) στη νουκλεοτιδική θέση 103, μια γενετική παραλλαγή που επηρεάζει τη δραστηριότητα του παράγοντα πήξης XIII, την αποτελεσματικότητα διασύνδεσης του ινώδους και την ευαισθησία σε θρομβωτικές και αιμορραγικές διαταραχές. Καθώς ο παράγοντα πήξης XIII διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη σταθεροποίηση του θρόμβου διασυνδέοντας τα ινίδια του ινώδους και ενισχύοντας το δίκτυο ινώδους, οι γενετικές παραλλαγές στο F13A1 επιδρούν στην αιμοστατική ισορροπία και στην ανθεκτικότητα του θρόμβου, επηρεάζοντας τον κίνδυνο θρόμβωσης και διαταράσσοντας την επούλωση πληγών και την αιμορραγική διάθεση.
Ο παράγοντας πήξης XIII είναι μια τρανσγλουταμινάση που ενεργοποιείται από τη θρομβίνη παρουσία ασβεστίου, μετατρέποντας τους διαλυτούς θρόμβους ινώδους σε ένα αδιάλυτο, μηχανικά σταθερό δίκτυο. Ο πολυμορφισμός 103 G>T στο γονίδιο F13A1 βρίσκεται σε μια ρυθμιστική περιοχή του γονιδίου και έχει συσχετιστεί με διαφορές στην έκφραση και λειτουργία του παράγοντα πήξης XIII. Μελέτες δείχνουν ότι το αλληλόμορφο Τ σχετίζεται με μειωμένη δραστηριότητα του FXIII, το οποίο μπορεί να αποδυναμώσει τη σταθερότητα του θρόμβου και να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο αιμορραγικών επιπλοκών. Αντίθετα, το αλληλόμορφο G σχετίζεται με φυσιολογική ή ενισχυμένη λειτουργία του παράγοντα πήξης XIII, προάγοντας την αποτελεσματική διασύνδεση του ινώδους και την αντοχή του θρόμβου στην ινωδόλυση. Οι επιδράσεις αυτού του πολυμορφισμού στην αποτελεσματικότητα της πήξης έχουν εξεταστεί σε σχέση με διάφορες αιμοστατικές διαταραχές και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Ο πολυμορφισμός 103 G>T στο γονίδιο F13A1 έχει μελετηθεί εκτενώς στο πλαίσιο θρομβωτικών διαταραχών, ιδιαίτερα της φλεβικής θρομβοεμβολής (VTE), της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT) και του εμφράγματος του μυοκαρδίου. Η υψηλότερη δραστικότητα του παράγοντα πήξης XIII, που παρατηρείται συνήθως σε άτομα που φέρουν το αλληλόμορφο G, έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων λόγω της αυξημένης σταθερότητας του θρόμβου και της παρατεταμένης αντίστασης του δικτύου ινώδους στην αποδόμηση. Έχει επίσης διερευνηθεί ο ρόλος του παράγοντα πήξης XIII στη σταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών, με τις γενετικές παραλλαγές στο F13A1 να επηρεάζουν τη σύνθεση της πλάκας και την ευαισθησία σε ρήξη. Αντίθετα, οι φορείς του αλληλόμορφου Τ, οι οποίοι εμφανίζουν χαμηλότερη δραστηριότητα του FXIII, μπορεί να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο θρόμβωσης αλλά αυξημένη τάση προς αιμορραγικές επιπλοκές, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις τραύματος ή χειρουργικής επέμβασης.
Πέρα από το ρόλο του στη θρόμβωση, ο παράγοντας πήξης XIII συμμετέχει στην επιδιόρθωση των ιστών, στην επούλωση πληγών και στην αγγειογένεση. Ο πολυμορφισμός 103 G>T στο γονίδιο F13A1 έχει συνδεθεί με μεταβολές στην αποτελεσματικότητα επούλωσης τραυμάτων και στο σχηματισμό ουλών, με τη μειωμένη δραστηριότητα του FXIII να οδηγεί σε καθυστερημένη αποκατάσταση των ιστών και αυξημένο κίνδυνο εξασθενημένης επούλωσης. Αυτός ο πολυμορφισμός έχει επίσης διερευνηθεί σε σχέση με επιπλοκές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της υποτροπιάζουσας αποβολής και της προεκλαμψίας, όπου ο FXIII παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του πλακούντα και την αγγειακή ακεραιότητα.
Ο γενετικός έλεγχος για τον πολυμορφισμό 103 G>T στο γονίδιο F13A1 παρέχει πληροφορίες για τη γενετική προδιάθεση ενός ατόμου σε θρομβωτικές και αιμορραγικές διαταραχές. Η ταυτοποίηση αυτής της παραλλαγής επιτρέπει την αξιολόγηση της δραστηριότητας του παράγοντα πήξης XIII, της σταθερότητας του θρόμβου και της αιμοστατικής αποτελεσματικότητας, συμβάλλοντας στην καλύτερη κατανόηση των γενετικών επιδράσεων στην πήξη, τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και την ικανότητα επούλωσης πληγών.
Ο γενετικός έλεγχος του πολυμορφισμού 103 G>T περιλαμβάνεται επίσης στις εξετάσεις:
