Η μεταλλοπρωτεϊνάση μήτρας-9 (MMP-9) είναι μια ζελατινάση (ένζυμο) που συμμετέχει στην παθογένεση της αθηροσκλήρωσης και της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) και επιπλέον στο σχηματισμό όγκων και στις μεταστάσεις. Αρκετές μελέτες έχουν συσχετίσει τα αυξημένα επίπεδα MMP-9 στον ορό με πολλές χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως η στεφανιαία νόσος, η ΧΑΠ, η αρθρίτιδα και το μεταβολικό σύνδρομο. Τα υψηλά επίπεδα της MMP-9 έχουν συσχετιστεί με την εξέλιξη της αθηρωματικής πλάκας, την αστάθεια και τη τελικά τη ρήξη της. Αυτές οι επιδράσεις αυξάνουν τη φλεγμονώδη διαδικασία, προάγοντας την αθηροσκλήρωση και αυξάνοντας τον κίνδυνο αθηροθρόμβωσης και καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Έτσι, η MMP-9 έχει αναδειχθεί ως ένας νέος βιοδείκτης αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και έναν θεραπευτικό στόχο. Η MMP-9, όπως και οι άλλες MMP, ανήκουν σε μια υπεροικογένεια πρωτεασών που περιέχουν ψευδάργυρο και έχει αποδειχθεί ότι σχετίζονται με την ογκογένεση. Η υπερέκφραση των MMP στους ιστούς έχει συσχετιστεί με την εξέλιξη σε πολλούς τύπους όγκων και η υπερέκφραση της MMP-9 έχει βρεθεί σε αδενώματα και καρκινώματα του παχέος εντέρου. Έχει επίσης βρεθεί σημαντική συσχέτιση μεταξύ της ιστικής MMP-9 και του σταδίου των όγκων του παχέος εντέρου κατά τη διάγνωση. Αυξημένη έκφραση της MMP-9, μαζί με την MMP-2, παρατηρείται συνήθως σε διηθητικούς καρκίνους όπως όγκοι του παχέος εντέρου, γαστρικό καρκίνωμα, καρκίνωμα παγκρέατος, καρκίνος μαστού, καρκίνος του στόματος, μελάνωμα, κακοήθη γλοιώματα, χονδροσάρκωμα, γαστρεντερικό αδενοκαρκίνωμα. Τα επίπεδα της είναι επίσης αυξημένα σε κακοήθη αστροκυτώματα, καρκινωματώδη μηνιγγίτιδα και εγκεφαλικές μεταστάσεις.
Περισσότερες πληροφορίες
Οι μεταλλοπρωτεϊνάσες μήτρας (MMPs) είναι μια οικογένεια εξαρτώμενων από ψευδάργυρο ενδοπεπτιδασών υπεύθυνων τόσο για τη φυσιολογική όσο και για την παθοφυσιολογική αναδιαμόρφωση των ιστών. Οι MMPs διασπούν όλα τα δομικά στοιχεία της εξωκυττάριας ουσίας (μήτρας) ενώ μπορούν να δρουν και σε μια ποικιλία υποστρωμάτων που δεν ανήκουν στην εξωκυττάρια μήτρα.
Η MMP-9, που αρχικά ονομάστηκε κολλαγενάση τύπου IV 92-kDa ή ζελατινάση Β, παίζει σημαντικό ρόλο στην αποικοδόμηση της εξωκυττάριας ουσίας σε ένα μεγάλο φάσμα διαδικασιών φυσιολογίας και παθοφυσιολογίας που περιλαμβάνουν αναδιαμόρφωση ιστού. Για παράδειγμα, η έκφραση της MMP-9 είναι σημαντική για την εμφύτευση του εμβρύου, ξεκινώντας από την εμφύστευση της τροφοβλάστης κατά την πρώιμη περίοδο της κύησης. Η MMP-9 υπάρχει στον αναπτυσσόμενο καρδιακό ιστό και εκφράζεται μεταξύ 16 και 18 ημερών εμβρυογένεσης. Η MMP-9 παίζει σημαντικό ρόλο στη νεοαγγείωση μέσω της πρωτεολυτικής αποικοδόμησης των πρωτεϊνών στη βασική μεμβράνη των αιμοφόρων αγγείων και της απελευθέρωσης της βιολογικά ενεργής μορφής του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα.
Η MMP-9 παίζει σημαντικό ρόλο και στη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού. Σε παθοφυσιολογικές καταστάσεις, η MMP-9 υπερεκκρίνεται κατά την επούλωση των τραυμάτων, καθώς και κατά τη διάρκεια παθολογικών καταστάσεων που περιλαμβάνουν φλεγμονώδεις διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της αρθρίτιδας, του διαβήτη και του καρκίνου. Σε αυτές τις παθοφυσιολογικές καταστάσεις, οι πρωτεολυτικές ιδιότητες της MMP-9 συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης για την έναρξη της παθογένεσης και την εξέλιξη της νόσου. Η MMP-9 αυξάνεται πολύ κατά τη διάρκεια αρκετών καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως στην υπέρταση, την αθηροσκλήρωση και το έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Η MMP-9 εκκρίνεται από έναν μεγάλο αριθμό τύπων κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των ουδετερόφιλων, των μακροφάγων και των ινοβλαστών.
