Η μεθυλομαλονική οξυουρία (ή οξυαιμία) τύπου CblA είναι μια μορφή μεθυλομαλονικής οξυαιμίας, μια σπάνια γενετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την αδυναμία διάσπασης ορισμένων πρωτεϊνών και λιπών. Αυτή η κατάσταση είναι μέρος μιας ομάδας διαταραχών που είναι γνωστές ως συγγενείς διαταραχές του μεταβολισμού. Η μεθυλομαλονική οξυουρία προκαλείται συχνά από βλάβες στα ένζυμα ή τους συμπαράγοντες που εμπλέκονται στο μεταβολισμό της βιταμίνης Β12 (κοβαλαμίνη).
Ο γενετικός έλεγχος της της μεθυλομαλονικής οξυουρίας τύπου CblA συμπεριλαμβάνεται στον Γενετικό Έλεγχο των Μονογονιδιακών Νοσημάτων της Διαγνωστικής Αθηνών μαζί με άλλα περίπου 100 κληρονομικά νοσήματα, μεταξύ των οποίων η κυστική ίνωση (71 μεταλλάξεις) και ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού (γονίδια BRCA1 415 μεταλλάξεις & BRCA2 419 μεταλλάξεις).
Τα βασικά χαρακτηριστικά και πτυχές της μεθυλομαλονικής οξυουρίας τύπου CblA περιλαμβάνουν:
- Γενετική βάση: Η μεθυλομαλονική οξυουρία τύπου CblA είναι ένας από τους υποτύπους της μεθυλομαλονικής οξυουρίας. Προκαλείται από μεταλλάξεις στο γονίδιο MMAA, το οποίο παρέχει οδηγίες για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης που συμμετέχει στην επεξεργασία της βιταμίνης Β12.
- Μεταβολισμός βιταμίνης Β12: Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για τη διάσπαση ορισμένων αμινοξέων και λιπαρών οξέων στο σώμα. Στη μεθυλομαλονική οξυουρία τύπου cblA, η μετάλλαξη στο γονίδιο MMAA οδηγεί σε ανεπάρκεια στη μετατροπή του μεθυλομαλονυλο-CoA σε σουκινυλο-CoA, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση μεθυλομαλονικού οξέος στον οργανισμό.
- Κλινική παρουσίαση: Άτομα με μεθυλομαλονική οξυουρία τύπου CblA μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα όπως δυσκολίες σίτισης, αδυναμία ανάπτυξης, αναπτυξιακές καθυστερήσεις, διανοητική αναπηρία και νευρολογικά συμπτώματα. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των προσβεβλημένων ατόμων.
- Μεταβολικές κρίσεις: Η μεθυλομαλονική οξυουρία, συμπεριλαμβανομένου του τύπου CblA, σχετίζεται με τον κίνδυνο μεταβολικών κρίσεων. Αυτές οι κρίσεις μπορεί να προκληθούν από λοιμώξεις, στρες ή περιόδους νηστείας και μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές απειλητικές για τη ζωή.
- Διαγνωστικός έλεγχος: Η διάγνωση τυπικά επιβεβαιώνεται μέσω βιοχημικών εξετάσεων, οι οποίες αποκαλύπτουν αυξημένα επίπεδα μεθυλομαλονικού οξέος στο αίμα και τα ούρα. Ο γενετικός έλεγχος μπορεί να εντοπίσει μεταλλάξεις στο γονίδιο MMAA, επιβεβαιώνοντας τον συγκεκριμένο υποτύπο.
- Θεραπεία: Η αντιμετώπιση της μεθυλομαλονικής οξυουρίας τύπου CblA περιλαμβάνει συνδυασμό διαιτητικών μέτρων και ιατρικών παρεμβάσεων. Το συμπλήρωμα βιταμίνης Β12 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παρακάμψει το μεταβολικό εμπόδιο και να βελτιώσει τη μετατροπή του μεθυλομαλονυλο-CoA σε σουκινυλο-CoA. Επιπλέον, μπορούν να εφαρμοστούν διατροφικοί περιορισμοί για τον περιορισμό της πρόσληψης ορισμένων αμινοξέων.
- Δια βίου διαχείριση: Τα άτομα με μεθυλομαλονική οξυουρία τύπου CblA απαιτούν δια βίου θεραπεία για την πρόληψη μεταβολικών κρίσεων και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της διαταραχής στην υγεία τους. Η τακτική ιατρική παρακολούθηση και παρακολούθηση με ειδικούς στο μεταβολισμό είναι βασικά συστατικά της φροντίδας.
Περισσότερες Πληροφορίες
Η μεθυλομαλονική οξυουρία (ή οξυαιμία) τύπου CblA είναι ένας τύπος μεθυλομαλονικής οξυουρίας ή ΜΜΑ που ευθύνεται για περίπου το 20% των αιτιών της μεμονωμένης ΜΜΑ.
Η πρωτεΐνη που κωδικοποιείται από το γονίδιο MMAA συμμετέχει στη μετατόπιση της κοβαλαμίνης στα μιτοχόνδρια, όπου χρησιμοποιείται στα τελικά στάδια της σύνθεσης της αδενοσυλοκοβαλαμίνης. Η αδενοσυλοκοβαλαμίνη είναι ένα συνένζυμο που απαιτείται για τη δραστηριότητα του ενζύμου μεθυλομαλονυλο-CoA μουτάση (mut).
Μία από τις πιο συχνές παθογόνες παραλλαγές σε ασθενείς με μεθυλομαλονική οξυουρία τύπου cblA είναι η c.433C>T, που ονομάζεται επίσης R145X, η οποία συνίσταται στην αντικατάσταση ενός αμινοξέος αργινίνης (R) για ένα κωδικόνιο τερματισμού (X), καθιστώντας την πρωτεΐνη μικρότερη .
Αν και η ασθένεια ακολουθεί έναν αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο κληρονομικότητας, έχουν περιγραφεί περιπτώσεις ασθενών που ήταν φορείς παραλλαγών ΜΜΑΑ στην σύνθετη ετεροζυγωτία, δηλαδή ο ασθενής έχει ένα αντίγραφο μιας παθογόνου παραλλαγής και ένα άλλο αντίγραφο μιας διαφορετικής παθογόνου παραλλαγής στο ίδιο γονίδιο.
Ο γενετικός έλεγχος της της μεθυλομαλονικής οξυουρίας τύπου CblA αναλύει τις 8 πιο συχνές παθογόνες μεταλλάξεις του γονιδίου MMAA.
Με την συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται στην γενετική ανάλυση, αναλύονται μόνον οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις των γονιδίων που αναφέρονται και που βιβλιογραφικά είναι οι σημαντικότερες και οι πιο συχνές. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί, ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες γονιδιακές ή χρωμοσωμικές μεταλλάξεις στα προς έλεγχο γονίδια και που δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν με την συγκεκριμένη μέθοδο. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές ανάλυσης όπως π.χ. η αλληλούχιση επόμενης γενιάς (NGS).
