Η μέτρηση των καταχελαμινών (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη και ντοπαμίνη) χρησιμοποιείται στη διάγνωση του φαιοχρωμοκυττώματος (όγκος της μυελώδους μοίρας των επινεφριδίων) και των παραγαγγλιωμάτων (νεοπλασίες των περιφερικών νεύρων). Και οι δυο αυτοί τύποι νεοπλασιών μπορεί να προκαλέσουν παροξυσμική ή χρόνια αρτηριακή υπέρταση. Η μέτρηση των καταχελαμινών χρησιμοποιείται επίσης στην παρακολούθηση ασθενών με νευροβλάστωμα.
Οι κατεχολαμίνες (αδρεναλίνη ή επινεφρίνη, νοραδρεναλίνη ή νορεπινεφρίνη και ντοπαμίνη) βρίσκονται στο μυελό των επινεφριδίων, στους νευρώνες και στον εγκέφαλο. Η μέτρησή τους χρησιμοποιείται, μεταξύ των άλλων, για να βοηθήσει στη διάγνωση όγκων που εκκρίνουν κατεχολαμίνες, όπως το φαιοχρωμοκύττωμα.
Η αδρεναλίνη ή επινεφρίνη είναι ορμόνη και νευροδιαβιβαστής, συντίθεται από το αμινοξύ τυροσίνη και εκκρίνεται μετά από διέγερση λόγω υπογλυκαιμίας, άγχους, φόβου ή θυμού. Η επινεφρίνη δρα κατά τη διάρκεια της αντίδρασης πάλης ή πτήσης (fight or flight) του σώματος, διαστέλλοντας τα βρογχιόλια, αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό, αυξάνοντας τη γλυκογονόλυση για να παράσχει περισσότερη γλυκόζη και μειώνοντας τις περιφερικές αντιστάσεις και την ροή του αίματος στο δέρμα και τους νεφρούς.
Η νοραδρεναλίνη ή νορεπινεφρίνη είναι ορμόνη και νευροδιαβιβαστής και είναι η κυρίαρχη κατεχολαμίνη. Εκκρίνεται από το μυελό των επινεφριδίων ως απάντηση διέγερσης και εκκρίνεται επίσης από ορισμένους νευρώνες στο περιφερικό νευρικό σύστημα. Η νορεπινεφρίνη συντίθεται από ντοπαμίνη, αυξάνει την πίεση του αίματος μέσω συστολής του περιφερικού αγγειακού συστήματος, διαστέλλει τις κόρες των ματιών και χαλαρώνει το γαστρεντερικό σύστημα. Λειτουργεί επίσης ως ενδιάμεσο μόριο στη σύνθεση της επινεφρίνης.
Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που βρίσκεται στον εγκέφαλο, στα συμπαθητικά γάγγλια, στο ήπαρ, στους πνεύμονες, στο έντερο και στον αμφιβληστροειδή. Η ντοπαμίνη είναι προϊόν της αποκαρβοξυλίωσης της ντόπα, ενεργεί διαστέλλοντας τις νεφρικές αρτηρίες, αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και συστέλλοντας το περιφερικό αγγειακό σύστημα.
Τα επίπεδα των κατεχολαμινών στο πλάσμα αποκαλύπτουν την ισορροπία μεταξύ της σύνθεσης, της απελευθέρωσης, της πρόσληψης, του καταβολισμού και της αποβολής τους. Στο φαιοχρωμοκύττωμα, ο όγκος εκκρίνει αυξημένες ποσότητες κατεχολαμινών, προκαλώντας παροξυσμική ή εμμένουσα υπέρταση. Ως εκ τούτου, η μέτρηση των επίπεδων των κατεχολαμινών είναι πιο χρήσιμη όταν γίνεται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από κάποιο επεισόδιο υπέρτασης. Σε φυσιολογικές καταστάσεις, η συγκέντρωση επινεφρίνης και η νορεπινεφρίνης θα πρέπει να είναι υψηλότερη όταν οι ασθενείς βρίσκονται σε όρθια από όταν είναι σε ύπτια θέση. Η απουσία αυτής της διαφοράς μπορεί να υποδεικνύει δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Η μέτρηση των επιπέδων κατεχολαμινών στα ούρα 24ώρου είναι χρήσιμη στην ανίχνευση παροξυσμικών εκκρίσεων που μπορεί να συμβούν οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της ημέρας και μπορεί να μην εντοπιστούν με την μέτρηση των επιπέδων τους στο πλάσμα.
Τι σημαίνουν οι Παθολογικές Τιμές;
- Αύξηση: Θυμός, ηλεκτροσπασμοθεραπεία, άσκηση, φόβος, γαγγλιοβλάστωμα (μικρή αύξηση), γαγγλιονεύρωμα (μικρή αύξηση), υπογλυκαιμία, υπόταση, υποθυρεοειδισμός, διαβητική κετοξέωση, νεφρική νόσος, έμφραγμα του μυοκαρδίου (οξύ), νευροβλάστωμα (μικρή αύξηση), παραγαγγλιώματα (μικρή αύξηση), φαιοχρωμοκύττωμα (συνεχής ή διακοπτόμενη αύξηση), μετεγχειρητικά, παρατεταμένη έκθεση στο κρύο, σοκ, στρες, θυρεοτοξίκωση. Λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως: επινεφρίνη, αιθυλική αλκοόλη (αιθανόλη, σε μεγάλες ποσότητες), ασπιρίνη, αποσυμφορητικά, συμπαθομιμητικά, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
- Μείωση: Νόσος Alzheimer, διαβίωση σε μεγάλο υψόμετρο. Λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως:βαρβιτουρικά, κλονιδίνη, ρεζερπίνη.
Σημαντική Σημείωση
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων αποτελούν την σημαντικότερη παράμετρο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση όλων των παθολογικών καταστάσεων. Το 70-80% των διαγνωστικών αποφάσεων βασίζεται στις εργαστηριακές εξετάσεις. Η ορθή ερμηνεία των εργαστηριακών αποτελεσμάτων επιτρέπει στον γιατρό να διακρίνει την "υγεία" από τη "νόσο".
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων δεν πρέπει να ερμηνεύονται ως το αριθμητικό αποτέλεσμα μιας μεμονωμένης ανάλυσης. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων πρέπει να ερμηνεύονται σε σχέση με το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, τα κλινικά ευρήματα και τα αποτελέσματα άλλων εργαστηριακών εξετάσεων και πληροφοριών. Ο προσωπικός σας γιατρός μπορεί να εξηγήσει τη σημασία των αποτελεσμάτων των εξετάσεων σας.
Στη Διαγνωστική Αθηνών απαντάμε σε κάθε σας απορία σχετικά με τις εξετάσεις που κάνετε στο εργαστήριο μας και επικοινωνούμε με τον γιατρό σας προκειμένου να έχετε την καλύτερη δυνατή ιατρική φροντίδα.
