Ο έλεγχος των βενζοδιαζεπινών στο αίμα είναι μια εργαστηριακή ανάλυση που αποσκοπεί στην ανίχνευση και ποσοτικοποίηση των ενώσεων της κατηγορίας των βενζοδιαζεπινών στην κυκλοφορία του αίματος. Χρησιμοποιείται σε διάφορες κλινικές περιπτώσεις, όπως στη διερεύνηση ανεξήγητης καταστολής του κεντρικού νευρικού συστήματος, στην εκτίμηση πιθανής υπερδοσολογίας ή στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης των ασθενών στη φαρμακευτική αγωγή.
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι ψυχοδραστικές ουσίες που δρουν κυρίως μέσω ενίσχυσης της δράσης του ανασταλτικού νευροδιαβιβαστή GABA στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Το αποτέλεσμα είναι αγχολυτικό, κατασταλτικό, μυοχαλαρωτικό και αντιεπιληπτικό. Μετά τη χορήγηση, οι ενώσεις αυτές απορροφώνται και διανέμονται μέσω του αίματος, ενώ η διάρκεια δράσης και η ταχύτητα απομάκρυνσής τους εξαρτώνται από τον τύπο του φαρμάκου, τον μεταβολισμό και ατομικούς φυσιολογικούς παράγοντες, όπως η ηλικία, η ηπατική λειτουργία και η ταυτόχρονη χρήση άλλων ουσιών.
Η συγκέντρωση των βενζοδιαζεπινών στο αίμα αυξάνεται σε περιπτώσεις πρόσφατης λήψης, χρόνιας χρήσης ή οξείας υπερδοσολογίας. Υψηλά επίπεδα συνδέονται με υπνηλία, σύγχυση, καταστολή της αναπνοής ή απώλεια συνείδησης, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί κώμα, ιδίως όταν υπάρχει συγχορήγηση με αλκοόλ ή άλλα κατασταλτικά του ΚΝΣ. Χαμηλότερα του αναμενομένου επίπεδα παρατηρούνται σε περιπτώσεις ταχείας απομάκρυνσης, μειωμένης δοσολογίας, μη συμμόρφωσης ή όταν έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα από τη χορήγηση.
Η εξέταση διακρίνει τις βενζοδιαζεπίνες, όπως εκείνες με μακρά δράση (π.χ. διαζεπάμη) και βραχείας δράσης (π.χ. μιδαζολάμη, αλπραζολάμη). Αυτή η διαφοροποίηση είναι σημαντική, καθώς το φαρμακοκινητικό προφίλ κάθε ουσίας επηρεάζει τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και την τοξικότητά της.
Ο έλεγχος των βενζοδιαζεπινών στο αίμα περιλαμβάνει τις εξής βενζοδιαζεπίνες: Αλπραζολάμη, α-Υδροξυ-Αλπραζολάμη, Βρωμαζεπάμη, Απομεθυλιωμένη Διαζεπάμη, Διαζεπάμη, Εσταζολάμη, Ζοπικλόνη, Ζολπιδέμη, Απομεθυλιωμένη Κλοβαζάμη, Κλοβαζάμη, 7-Αμινο-Κλοναζεπάμη, Κλοναζεπάμη, Λοραζεπάμη, Λορμεταζεπάμη, Μεδαζεπάμη, Μιδαζολάμη, 7-Αμινο-Νιτραζεπάμη, Νιτραζεπάμη, Οξαζεπάµη, Πραζεπάμη, Τεμαζεπάμη Τριαζολάμη, α-Υδροξυ-Τριαζολάμη, Φλουραζεπάµη, Φθοριονιτραζεπάμη, 7-Αμινο-Φθοριονιτραζεπάμη και Χλωροδιαζεποξείδη.
Η χρόνια χρήση βενζοδιαζεπινών μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση και ανάπτυξη ανοχής, ενώ η απότομη διακοπή ενδέχεται να προκαλέσει συμπτώματα στέρησης.
