Ο Βασικός Αιματολογικός Έλεγχος της Ανδρικής Υπογονιμότητας (CheckUp S6) της Διαγνωστικής Αθηνών περιλαμβάνει τον έλεγχο όλων των ορμονών που είναι υπεύθυνες για την παραγωγή και ωρίμανση των σπερματοζωαρίων και οι διαταραχές των οποίων μπορεί να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα.
Περισσότερες Πληροφορίες
Η υπογονιμότητα είναι η αδυναμία ενός σεξουαλικά ενεργού ζευγαριού που δεν χρησιμοποιεί οποιαδήποτε μέθοδο αντισύλληψης, να μείνει έγκυος η σύντροφος μετά από ένα χρόνο προσπάθειας. Ο ανδρικός παράγοντας υπογονιμότητας συμβάλλει περίπου στο 40% των υπογόνιμων ζευγαριών.
Τι προκαλεί την ανδρική υπογονιμότητα;
Πολλά διαφορετικά προβλήματα υγείας και παθολογικών καταστάσεων μπορούν να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα. Στο 30-40% των περιπτώσεων, το πρόβλημα είναι στους όρχεις, τους αδένες που παράγουν το σπέρμα και την τεστοστερόνη (την κύρια ανδρική φυλετική ορμόνη). Η βλάβη στους όρχεις μπορεί να προέλθει από λοιμώξεις (π.χ. παρωτίτιδα), θεραπείες για καρκίνο, όπως ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία, τραυματισμούς ή χειρουργικές επεμβάσεις.
Η θερμότητα μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή σπέρματος. Η θερμική βλάβη μπορεί να να προκληθεί εάν ένας ή και οι δύο όρχεις δεν καταλήξουν από τη θέση που βρίσκονται πριν από τη γέννηση εντός του σώματος, στο όσχεο (κρυψορχία). Πολλοί ασθενείς έχουν διευρυμένες φλέβες γύρω από τους όρχεις (κιρσοκήλη), γεγονός που μπορεί επίσης να αυξήσει τη θερμοκρασία στους όρχεις. Εάν είναι πολύ μεγάλη η κιρσοκήλη, μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή σπέρματος.
Ορισμένες κληρονομικές (γενετικές) ασθένειες μπορούν να προκαλέσουν χαμηλή ή και καθόλου παραγωγή σπερματοζωαρίων ή σπερματοζωάρια που δεν μπορούν να κινηθούν ή να γονιμοποιήσουν τα ωάρια μιας γυναίκας.
Στο 10-20% των περιπτώσεων, το πρόβλημα είναι κάποιο εμπόδιο στη διαδρομή του σπέρματος από τους όρχεις, μέσω του σπερματικού πόρου προς την ουρήθρα. Αυτό μπορεί να προκληθεί από ουλές εξαιτίας κάποιας λοίμωξης, από χειρουργικές επεμβάσεις ή κυστική ίνωση (γενετική νόσος). Η προς τα πίσω κίνηση του σπέρματος στην ουροδόχο κύστη, αντί της εξόδου από την ουρήθρα, μπορεί επίσης να προκαλέσει υπογονιμότητα (παλλίνδρομη ακσπερμάτιση).
Ορισμένες φορές, η υπογονιμότητα οφείλεται σε ανεπάρκεια ορμονών. Η ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH) και η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) προκαλούν στους όρχεις την παραγωγή τεστοστερόνης και σπερματοζωαρίων. Η υπόφυση, που βρίσκεται στον εγκέφαλο, συνθέτει αυτές τις ορμόνες. Οποιαδήποτε κατάσταση μειώνει τα επίπεδα των ορμονών LH και FSH, όπως όγκοι της υπόφυσης, μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή ή και καθόλου παραγωγή σπερματοζωαρίων και χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα.
Σε 30-40% των ανδρών με υπογονιμότητα, δεν μπορεί να βρεθεί αιτία. Αυτοί οι ασθενείς συνήθως έχουν μη φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα (για παράδειγμα σπερματοζωάρια που κινούνται αργά, έχουν υψηλό ποσοστό ανώμαλων μορφών ή χαμηλή συγκέντρωση).
Υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που μπορεί να μειώσουν την παραγωγή σπέρματος και τη γονιμότητα όπως χρόνιες ασθένειες, κακή γενική υγεία, παχυσαρκία, ορισμένα φάρμακα και άλλα.
Τεστοστερόνη
Η τεστοστερόνη επηρεάζει σχεδόν κάθε διαδικασία στο σώμα ενός ανθρώπου. Η κύρια λειτουργία της, ωστόσο, είναι ο έλεγχος της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Η τεστοστερόνη απελευθερώνεται από τα κύτταρα Leydig στους όρχεις και διεγείρει την παραγωγή σπέρματος. Πολύ χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση που ονομάζεται υπογοναδισμός, και η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί με θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Η υπερβολική ποσότητα τεστοστερόνης από την άλλη μεριά, μπορεί να μετατραπεί σε οιστρογόνα (γυναικείες ορμόνες), γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές της διάθεσης, μείωση του όγκου των όρχεων και γυναικομαστία.
Ωχρινοποιητική Ορμόνη (LH)
Η ωχρινοτρόπος ορμόνη είναι μια ορμόνη που απελευθερώνεται από την υπόφυση και διεγείρει την παραγωγή τεστοστερόνης στους όρχεις, επιτρέποντάς της να εκτελεί τις απαραίτητες λειτουργίες της. Πολύ αυξημένα ή πολύ μειωμένα επίπεδα ωχρινοποιητικής ορμόνης μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα, οπότε είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία.
Ωοθυλακιοτρόπος Ορμόνη (FSH)
Η FSH ή ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη είναι μια άλλη σημαντική ορμόνη. Ο πρωταρχικός του ρόλος είναι να αλληλεπιδράει με τα κύτταρα Sertoli στους όρχεις για την διέγερση της παραγωγής σπερματοζωαρίων. Η τεστοστερόνη και η ινχιμπίνη, μια ορμόνη της οποίας η δουλειά είναι να ρυθμίζει την έκκριση της FSH, ρυθμίζουν την παραγωγή της FSH και είναι καθοριστικής σημασίας για τον έλεγχο του ορμονικού κύκλου που εμπλέκεται στην παραγωγή σπέρματος. Υψηλά επίπεδα FSH μπορεί να είναι ενδεικτικά χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης. Το γεγονός αυτό εμποδίζει την φυσιολογική παραγωγή και ωρίμανση των σπερματοζωαρίων και αποτελεί ένδειξη υπογονιμότητας. Ομοίως, η ύπαρξη χαμηλών επιπέδων της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης μπορεί να προκαλέσει περιορισμένη παραγωγή σπερματοζωαρίων.
Πώς οι ορμονικοί διαταράκτες επηρεάζουν την ανδρική γονιμότητα;
Οι ορμονικοί διαταράκτες είναι ουσίες που μπορούν να απορροφηθούν στον οργανισμό και να διαταράξουν το ενδοκρινικό σύστημα, επηρεάζοντας όλες τις λειτoυργίες του, από τον μεταβολισμό έως τη γονιμότητα. Παρόλο που μπορεί να μην είναι δυνατή η πλήρης αποφυγή όλων των ορμονικών διαταρακτών, γνωρίζοντας πού βρίσκονται, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της έκθεσης του οργανισμού σε αυτές τις ουσίες.
Μερικοί από τους πιο κοινούς ορμονικούς διαταράκτες που επηρεάζουν τη γονιμότητα περιλαμβάνουν:
Η δισφαινόλη Α (ΒΡΑ) βρίσκεται σε πλαστικά μπουκάλια νερού και δοχεία τροφίμων και σε κονσέρβες.
Το διχλωρο-διφαινυλ-τριχλωροαιθάνιο (DDT) είναι ένα εντομοκτόνο που μπορεί να βρίσκεται στο κρέας, στα ψάρια και στα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Οι διοξίνες είναι από τις πιο διαδεδομένες χημικές ουσίες που είναι γνωστό ότι διαταράσσουν την ανδρική αναπαραγωγική υγεία. Βρίσκονται σε πολλά προϊόντα, όπως τα χάρτινα φίλτρα καφέ, τις ζωικές πρωτεΐνες, τα καθαριστικά προϊόντα σπιτιού, τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας (ειδικά αυτά που περιέχουν triclosan, στις πετσέτες μιας χρήσης και τις χαρτοπετσέτες).
Τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB) είναι χημικές ουσίες που μπορεί να βρίσκονται σε μολυσμένα προϊόντα κρέατος, σε γαλακτοκομικά προϊόντα και σε ορισμένα ψάρια.
Οι φθαλικές ενώσεις είναι μια ομάδα χημικών ουσιών που μπορούν να αναστείλουν την παραγωγή τεστοστερόνης, καθώς και τη λειτουργία των κυττάρων Leydig, γεγονός που επηρεάζει τη δημιουργία των σπερματοζωαρίων και την ποιότητα του σπέρματος. Συχνά ανιχνεύονται σε μη βιολογικά τρόφιμα, σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας όπως λοσιόν, κολώνιες, αφρούς ξυρίσματος, βαφές μαλλιών και οικιακά καθαριστικά.
Τα φυτοοιστρογόνα είναι ένας τύπος οιστρογόνων που είναι γνωστό ότι μειώνουν τον αριθμό των σπερματοζωαρίων και βρίσκονται στη σόγια, στο λιναρόσπορο, στο σουσάμι, στη βρώμη καθώς και σε παρασιτοκτόνα και βιομηχανικά χημικά.
Η ατραζίνη είναι ένα ζιζανιοκτόνο που βρίσκεται στο καλαμπόκι, το ζαχαροκάλαμο, τον ανανά και το σόργο.
Ο υδράργυρος βρίσκεται στα θαλασσινά, ειδικά στο σκουμπρί, στον ξιφία και σε μεγάλα ψάρια.
Η δισφαινόλη S (BPS) αντικαθιστά την BPA που είναι εξίσου επικίνδυνη και βρίσκεται σε πλαστικά μπουκάλια νερού και δοχεία τροφίμων.
