Η 8-ύδροξυ-2'-δεοξυγουανοσίνη ή 8-ύδροξυ-δεοξυγουανοσίνη (8-OH-dG ή 8-οξο-dG) είναι ένας νέος βιοδείκτης, ο οποίος μετράει την επίδραση του οξειδωτικού στρες στο DNA των κυττάρων. Η μέτρηση της 8-OH-dG χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του σχετικού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου και εκφυλιστικών νοσημάτων εξαιτίας της βλάβης του DNA. Η χρησιμοποίηση των κατάλληλων θεραπειών και η προσαρμογή του τρόπου ζωής μπορεί να ελαχιστοποιήσει την παρουσία της 8-OH-dG κάνοντας ένα σημαντικό βήμα προς την βέλτιστη υγεία και μακροζωία.
Το οξειδωτικό στρες επηρεάζει πολλές από τις φυσιολογικές διεργασίες του οργανισμού και είναι υπεύθυνο ή συμμετέχει, στην εμφάνιση περισσότερο από 100 νοσημάτων, μεταξύ των οποίων της γήρανσης και του καρκίνου. Η οξείδωση του DNA συμβαίνει εύκολα στις βάσεις γουανοσίνης, οπότε η μέτρηση της 8-υδροξυ-δεοξυγουανοσίνης στα ούρα παρέχει μια ποσοτική εκτίμηση της συνεχιζόμενης οξειδωτικής βλάβης εξαιτίας του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό. Όταν τα επίπεδα της 8-OHdG είναι αυξημένα, είναι σημαντικό να προσδιοριστούν οι πηγές του οξειδωτικού στρες και ακόμα, να αξιολογηθούν τα επίπεδα γλουταθειόνης στον οργανισμό.
Οι ελεύθερες ρίζες και άλλα δραστικά μόρια παράγονται συνεχώς in vivo και προκαλούν οξειδωτική βλάβη στα βιομόρια, μια διαδικασία που ελέγχεται μόνο από την ύπαρξη πολλαπλών αντιοξειδωτικών συστημάτων καθώς και την αντικατάσταση των κατεστραμμένων νουκλεϊνικών οξέων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. Το DNA είναι ίσως ο πιο σημαντικός βιολογικός στόχος της οξειδωτικής προσβολής και πιστεύεται ότι η συνεχής οξειδωτική βλάβη στο DNA συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη καρκίνων, όπως του παχέος εντέρου, του μαστού, του ορθού και του προστάτη.
Η 8-υδροξυ-δεοξυγουανοσίνη είναι ένα οξειδωμένο παράγωγο της δεοξυγουανοσίνης και παράγεται όταν οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου (ROS) και άλλα οξειδωτικά, επιδρούν στο κυτταρικό DNA. Ως μια τροποποιημένη νουκλεοσιδική βάση, η 8-OH-dG θεωρείται σημαντική όχι μόνο λόγω της αφθονίας της, αλλά και λόγω της μεταλλαξιογόνου δραστηριότητάς της κατά την αντιγραφή του DNA. Η 8-OH-dG είναι ευρέως αποδεκτή ως ένας ευαίσθητος δείκτης της οξειδωτικής βλάβης του DNA και του οξειδωτικού στρες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα αυξημένα επίπεδα της 8-OH-dG συσχετίζονται στενά με την έκθεση σε επιβλαβείς περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η ιονίζουσα ακτινοβολία, τα βιομηχανικά χημικά προϊόντα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, το κάπνισμα και η χημειοθεραπεία.
Σε ποιους απευθύνεται ο έλεγχος της 8-Ύδροξυ-Δεοξυγουανοσίνης;
Ο έλεγχος της 8-ύδροξυ-δεοξυγουανοσίνης στα ούρα αποτελεί έναν σημαντικό δείκτη στον έλεγχο και την αιτιολογική αντιμετώπιση των παρακάτω παθολογικών καταστάσεων:
- Οξειδωτικό στρες
- Μεταβολικό σύνδρομο
- Νόσος Alzheimer
- Νόσος Parkinson
- Σακχαρώδης διαβήτης, διαβητική νεφροπάθεια και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
- Διάφορες μορφές καρκίνου
- Χρόνια ηπατίτιδα
- Παγκρεατίτιδα
- Φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (νόσος Crohn και ελκώδης κολίτιδα)
- Κυστική ίνωση
- Ατοπική δερματίτιδα και άλλες δερματοπάθειες
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα
- Επινεφριδιακή εξάντληση
Η μέτρηση της 8-OH-dG μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης για την εκτίμηση της βλάβης του DNA σε ανθρώπους μετά την έκθεσή τους σε παράγοντες που προκαλούν καρκίνο, όπως ο καπνός, οι ίνες αμιάντου, τα βαρέα μέταλλα, οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, οι ιονίζουσες ακτινοβολίες και άλλα.
Περισσότερες Πληροφορίες
Η μέτρηση της 8-ύδροξυ-δεοξυγουανοσίνης (8-OH-dG) στα ούρα αποτελεί έναν εξαιρετικό βιοδείκτη οξειδωτικού στρες και ταυτόχρονα ένα σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση πολλών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Οι δραστικές ρίζες οξυγόνου (ROS) παράγονται ως αποτέλεσμα του φυσιολογικού αερόβιου μεταβολισμού ή της έκθεσης σε εξωγενείς παράγοντες (ξενοβιοτικά). Η μεγάλη αύξηση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου (οξειδωτικό στρες) έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία οξειδωτικών βλαβών στα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και το DNA. Οι προκαλούμενες οξειδωτικές βλάβες στο πυρηνικό και μιτοχονδριακό DNA συμβαίνει εύκολα στις βάσεις γουανοσίνης οι οποίες απομακρύνονται από τους μηχανισμούς αποκατάστασης του DNA και αποβάλλονται στα ούρα. Η 8-OH-dG αποτελεί το καλύτερα μελετημένο οξειδωμένο νουκλεοτίδιο του DNA και θεωρείται ως προ-μεταλλαξιογόνος παράγοντας. Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης, του προστάτη και του στήθους έχουν συσχετιστεί με αυξημένα επίπεδα 8-OH-dG.
Το οξειδωτικό στρες και η επαγόμενη αύξηση της 8-OH-dG από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου έχουν συσχετιστεί με πολυάριθμες παθολογικές καταστάσεις. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, οι επιλογές του τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα και η χρήση ναρκωτικών ουσιών όπως και ορισμένων φαρμάκων, έχουν επίσης συσχετιστεί με αυξημένα επίπεδα 8-OH-dG. Οι γνωστοί περιβαλλοντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία, ο αμίαντος, τα τοξικά βαρέα μέταλλα, ο καπνός από την καύση πετρελαίου και άνθρακα, το βενζόλιο, το στυρόλιο, το τολουόλιο και το ξυλένιο.
Τα μετρίως αυξημένα επίπεδα 8-OH-dG έχουν συσχετιστεί με ανεπαρκή πρόσληψη καροτενοειδών, με μειωμένη πρόσληψη τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά καθώς και την μη χρησιμοποίηση ή την ανεπαρκή πρόσληψη αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων. Η ανίχνευση αυξημένων επιπέδων 8-υδροξυ-2-δεοξυγουανοσίνης επιβάλει των αναζήτηση των πηγών του οξειδωτικού στρες ή και των φλεγμονών και την αξιολόγηση των αντιοξειδωτικών αμυντικών συστημάτων του οργανισμού όπως είναι η γλουταθειόνη. Η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής παρέμβασης για τη βελτίωση του οξειδωτικού στρες πρέπει να παρακολουθείται με επανεξέταση των επιπέδων της 8-OH-dG στα ούρα.
Τι μπορεί να γίνει όταν η 8-OH-dG είναι αυξημένη;
- Αντιμετώπιση της αιτίας. Μείωση του οξειδωτικού στρες και αποφυγή τις εξωγενών παραγόντων
- Αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών
- Λήψη των κατάλληλων αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων (βιταμίνες C & Ε, μελατονίνη κλπ.)
- Αξιολόγηση και ενίσχυση της ενδογενούς γλουταθειόνης
Ο χυμός του πορτοκαλιού (όχι όμως ο χυμός από το ρόδι, το μήλο, το γκρέιπφρουτ ή από τα cranberries) μπορεί να μειώσει τις επιδράσεις του οξειδωτικού στρες όπως μετρώνται με τον προσδιορισμό της 8-OH-dG. Ο χυμός του πορτοκαλιού ανεξαρτήτως της περιεκτικότητας του σε πολυφαινόλες, μπορεί να μειώσει τα επίπεδα 8-OHdG και να βοηθήσει στην απώλεια βάρους σε παχύσαρκα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο. Οι καπνιστές που έχουν υψηλή 8-OH-dG μπορούν να μειώσουν τα επίπεδά της λαμβάνοντας μέτρια ποσά ιχθυελαίων.
