Οστεοπόρωση και Οστεοπενία
Η απώλεια οστικής μάζας εμφανίζεται όταν ο σχηματισμός νέας οστικής μάζας δεν συμβαδίζει με την απομάκρυνση της παλαιάς οστικής μάζας. Καθώς η οστική μάζα μειώνεται, τα οστά γίνονται λεπτότερα και πιο εύθραυστα, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων. Περίπου το 50% όλων των γυναικών μεταξύ των ηλικιών 45 και 70 ετών, υποφέρουν από κάποιο βαθμό οστεοπόρωσης. Αυτή η διαταραχή, η οποία μεταφράζεται κυριολεκτικά ως «πορώδη οστά», είναι τόσο συχνή που υπάρχει την τάση να θεωρούνται οι επιπτώσεις της, η αδυναμία, τα κατάγματα, οι πόνοι και η κύφωση, ως φυσιολογικά επακόλουθα της γήρανσης. Στην πραγματικότητα, η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση που προκαλείται από τις κακές διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής. Διάφορες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ ενός δυσλειτουργικού ανοσοποιητικού συστήματος και της οστεοπόρωσης, ενώ η ορμονική ισορροπία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της καλής οστικής πυκνότητας.
Αιτίες: Η οστεοπόρωση εμφανίζεται συνήθως λόγω ανισορροπίας μεταξύ του σχηματισμού οστού και της οστικής απορρόφησης. Διάφοροι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε αυτή την ανισορροπία, όπως:
- Ηλικία: Η οστική μάζα κορυφώνεται γύρω στην ηλικία των 30 ετών και μειώνεται σταδιακά στη συνέχεια.
- Ορμονικές αλλαγές: Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω της μείωσης των επιπέδων των οιστρογόνων τα οποία βοηθούν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες μπορούν επίσης να συμβάλουν στην οστεοπόρωση.
- Γονίδια: Ένα οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της πάθησης.
- Παράγοντες τρόπου ζωής: Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η κακή διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και βιταμίνη D μπορούν να συμβάλουν στην απώλεια οστικής μάζας.
Παράγοντες κινδύνου: Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης, όπως:
- Φύλο: Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στην οστεοπόρωση από τους άνδρες.
- Ηλικία: Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία.
- Μέγεθος σώματος: Τα μικρόσωμα και λεπτά άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Φυλή και εθνικότητα: Τα άτομα της Καυκάσιας φυλής και οι Ασιάτες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.
- Παθολογικές καταστάσεις: Καταστάσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η κοιλιοκάκη και ορισμένες ορμονικές διαταραχές αυξάνουν τον κίνδυνο.
- Φάρμακα: Η μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών, ορισμένων αντιεπιληπτικών και ορισμένων θεραπειών για τον καρκίνο μπορεί να συμβάλει στην απώλεια οστικής μάζας.
Συμπτώματα: Η οστεοπόρωση είναι συχνά ασυμπτωματική μέχρι να συμβεί κάποιο κάταγμα. Τα πιο συχνά κατάγματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση περιλαμβάνουν κατάγματα καρπού, κατάγματα ισχίου και κατάγματα της σπονδυλικής στήλης. Ωστόσο, σε προχωρημένες περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν πόνο στην πλάτη, απώλεια ύψους και καμπουριασμένη στάση λόγω καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης.
Διάγνωση: Η οστεοπόρωση συνήθως διαγιγνώσκεται μέσω του συνδυασμού του ιατρικού ιστορικού, της φυσικής εξέτασης και της μέτρησης της οστικής πυκνότητας. Η απορροφησιομετρία ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (DXA) είναι η πιο κοινή μέθοδος που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας.
Πρόληψη και θεραπεία: Τα προληπτικά μέτρα και οι επιλογές θεραπείας για την οστεοπόρωση περιλαμβάνουν:
- Διατροφή: Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε ασβέστιο και βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών οστών.
- Σωματική δραστηριότητα: Οι τακτικές ασκήσεις με βάρη και το περπάτημα, βοηθούν στην ενίσχυση των οστών.
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Η διακοπή του καπνίσματος, ο περιορισμός της πρόσληψης αλκοόλ και η αποφυγή της υπερβολικής κατανάλωσης καφεΐνης μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της οστικής απώλειας.
- Φάρμακα: Αρκετά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των διφωσφονικών, της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης (HRT), των εκλεκτικών ρυθμιστών των οιστρογονικών υποδοχέων (SERMs) και της δενοσουμάμπης, είναι διαθέσιμα για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης και τη μείωση του κινδύνου κατάγματος.
