Η ενδοκυττάρια μέτρηση της γλουταθειόνης σε λεμφοκύτταρα, μονοκύτταρα και κύτταρα φυσικούς φονείς (ΝΚ cells) είναι μια εξειδικευμένη εργαστηριακή ανάλυση που μετράει τα επίπεδα της ανηγμένης γλουταθειόνης (GSH) εντός αυτών των βασικών υποπληθυσμών ανοσοκυττάρων. Προσφέρει μια άμεση εικόνα για την αντιοξειδωτική ικανότητα και την οξειδοαναγωγική ισορροπία σε κυτταρικό επίπεδο, χρησιμεύοντας ως δείκτης οξειδωτικού στρες, ανοσολογικής ικανότητας και μεταβολικής ανθεκτικότητας. Η εξέταση βασίζεται στην κυτταρομετρία ροής και εφαρμόζεται κυρίως στην αξιολόγηση του χρόνιου οξειδωτικού στρες, της μειωμένης αποτοξίνωσης, της ανοσολογικής δυσλειτουργίας, των φλεγμονωδών διαταραχών και των καταστάσεων που συνδέονται με τη μιτοχονδριακή δυσλειτουργία. Είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για την αξιολόγηση της οξειδοαναγωγικής κατάστασης σε πληθυσμούς ανοσοκυττάρων που παίζουν διακριτούς ρόλους στην επιτήρηση, την άμυνα και την επιδιόρθωση των ιστών.
Η γλουταθειόνη είναι ένα τριπεπτίδιο που περιέχει θείο και αποτελείται από γλουταμινικό οξύ, κυστεΐνη και γλυκίνη. Συντίθεται ενδοκυττάρια, κυρίως στο ήπαρ, είναι η πιο άφθονη μη πρωτεϊνική θειόλη στα κύτταρα των θηλαστικών και παίζει κεντρικό ρόλο στη διατήρηση της ομοιόστασης της οξειδοαναγωγής. Η αντιοξειδωτική δράση της γλουταθειόνης έγκειται αποκλειστικά στην ανηγμένη μορφή της (GSH), η οποία εξουδετερώνει τις δραστικές ρίζες οξυγόνου (ROS), αδρανοποιεί το υδρογόνο και τα υπεροξείδια των λιπιδίων και υποστηρίζει την αναγέννηση των οξειδωμένων μορφών άλλων αντιοξειδωτικών, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών C και Ε. Μέσα στο κύτταρο, η γλουταθειόνη υπάρχει σε δυναμική ισορροπία με την οξειδωμένη δισουλφιδική μορφή της (GSSG). Η αναλογία GSH προς GSSG είναι ένας κρίσιμος δείκτης οξειδωτικής ισορροπίας, με τυπική φυσιολογική αναλογία που υπερβαίνει το 9:1 υπό κανονικές συνθήκες. Μια στροφή προς το GSSG υποδεικνύει οξειδωτικό στρες, που συχνά προέρχεται από χρόνια φλεγμονή, έκθεση σε τοξίνες, λοίμωξη ή μεταβολική δυσλειτουργία.
Η ενδοκυττάρια κατάσταση της γλουταθειόνης διαφέρει μεταξύ των πληθυσμών των ανοσοκυττάρων. Τα μονοκύτταρα κυκλοφορούν για λίγο στην κυκλοφορία του αίματος πριν μεταναστεύσουν στους ιστούς και τα ενδοκυττάρια επίπεδα της γλουταθειόνης τους αντικατοπτρίζουν την πρόσφατη σύνθεση ή διαθεσιμότητα πρόδρομων ουσιών όπως η κυστεΐνη. Μια ανεπάρκεια γλουταθειόνης εντός των μονοκυττάρων μπορεί να υποδηλώνει μειωμένη βιοσύνθεση, περιορισμένη διαθεσιμότητα πρόδρομων ουσιών ή σπάνιες ελλείψεις ενζύμων που επηρεάζουν το μεταβολισμό της γλουταθειόνης. Αντίθετα, τα λεμφοκύτταρα επανακυκλοφορούν συνεχώς μεταξύ αίματος και ιστών και η μείωση των επιπέδων GSH σε αυτά τα κύτταρα συνήθως υποδηλώνει αυξημένη κατανάλωση ή μειωμένη αναγέννηση λόγω χρόνιου οξειδωτικού στρες στους περιφερικούς ιστούς. Έτσι, η εξέταση επιτρέπει μια λειτουργική διάκριση μεταξύ πρωτοπαθών συνθετικών ελλειμμάτων και δευτεροπαθών οξειδοαναγωγικών ανισορροπιών. Τα κύτταρα φυσικοί φονείς (ΝΚ) είναι ιδιαίτερα σημαντικά στο πλαίσιο της ανοσοεπιτήρησης των όγκων και η περιεκτικότητά τους σε γλουταθειόνη αντικατοπτρίζει τόσο την ανοσολογική ετοιμότητα όσο και την οξειδοαναγωγική ικανότητα που είναι απαραίτητη για την κυτταροτοξική δραστηριότητα. Τα χαμηλά ενδοκυτταρικά επίπεδα GSH στα κύτταρα ΝΚ μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη λειτουργική τους απόκριση σε μετασχηματισμένα ή ιογενώς μολυσμένα κύτταρα, με επιπτώσεις στην ανοσολογική άμυνα σε ογκολογικά και μολυσματικά περιβάλλοντα.
Η ανάλυση πραγματοποιείται μετά την απομόνωση των λευκών αιμοσφαιρίων. Η κυτταρομετρία ροής χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της μέσης έντασης φθορισμού (MFI), η οποία συσχετίζεται με την ενδοκυττάρια συγκέντρωση της γλουταθειόνης. Αυτή η τεχνική επιτρέπει την ακριβή και ειδική ποσοτικοποίηση της GSH στα CD3+ Τ λεμφοκύτταρα, CD14+ μονοκύτταρα και CD16/56+ κύτταρα ΝΚ. Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων βασίζεται σε όρια αναφοράς, με αποκλίσεις που δείχνουν διακριτές παθοφυσιολογικές διεργασίες. Για παράδειγμα, η μειωμένη GSH στα λεμφοκύτταρα συνοδευόμενη από φυσιολογικά επίπεδα στα μονοκύτταρα μπορεί να υποδηλώνει αυξημένη χρήσης γλουταθειόνης ή μειωμένη οξειδοαναγωγική ανακύκλωση, παρά συνθετική αποτυχία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντιοξειδωτικές θεραπείες ή αντιφλεγμονώδεις στρατηγικές για την αποκατάσταση της ισορροπίας. Αντιστρόφως, η μείωση τόσο της λεμφοκυτταρικής όσο και της μονοκυτταρικής GSH υποδεικνύει συστηματική εξάντληση των πρόδρομων ουσιών ή βιοσυνθετική δυσλειτουργία, δυνητικά αντιμετωπίσιμη μέσω διατροφικών ή φαρμακολογικών συμπληρωμάτων με Ν-ακετυλοκυστεΐνη, λιποσωμιακή γλουταθειόνη ή άλλες ανάλογες ενώσεις.
Προσφέροντας πληροφορίες υψηλής εξειδίκευσης σχετικά με την οξειδοαναγωγική κατάσταση μεμονωμένων πληθυσμών ανοσοκυττάρων, η ενδοκυττάρια μέτρηση της γλουταθειόνης παρέχει ένα πολύτιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της κυτταρικής ανθεκτικότητας, της ικανότητας αποτοξίνωσης και της ακεραιότητας του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιτρέπει μια σε βάθος ανάλυση της μεταβολικής κατάστασης του ανοσοποιητικού συστήματος και υποστηρίζει στοχευμένες θεραπευτικές στρατηγικές σε οξειδωτικές και φλεγμονώδεις παθολογικές καταστάσεις.
