Η λευκίνη ανήκει στην ομάδα των αμινοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας (BCAAs), μαζί με τη βαλίνη και την ισολευκίνη. Η λευκίνη είναι το δεύτερο πιο κοινό αμινοξύ στις πρωτεΐνες μετά από τη γλυκίνη. Η λευκίνη, σε συνδυασμό με τη βαλίνη και την ισολευκίνη, ενισχύει την αποκατάσταση των μυών, του δέρματος και των οστών. Βοηθά στην ανάρρωση μετά από χειρουργικές επεμβάσεις και μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Η λευκίνη είναι απαραίτητη για τη βέλτιστη ανάπτυξη των βρεφών και για την ισορροπία του αζώτου στους ενήλικες. Η μέτρηση της λευκίνης περιλαμβάνεται στον έλεγχο των Αμινοξέων Πλάσματος και των Αμινοξέων Ούρων μαζί με άλλα 23 αμινοξέα.
Περισσότερες Πληροφορίες
Η λευκίνη (Leu/L) είναι ένα από τα αμινοξέα που βρίσκονται στις πρωτεΐνες. Η λευκίνη ταξινομείται ως υδρόφοβο αμινοξύ. Η λευκίνη, η ισολευκίνη και η βαλίνη αποτελούν τα αμινοξέα διακλαδισμένης αλυσίδας (BCAA). Η λευκίνη είναι ένα απαραίτητο αμινοξύ που δεν μπορεί να συντεθεί από τον οργανισμό αλλά πρέπει να λαμβάνεται από τα τρόφιμα. Η λευκίνη είναι το πιο άφθονο αμινοξύ διακλαδισμένης αλυσίδας (BCAA) που βρίσκεται σε ζωικές και φυτικές πρωτεΐνες. Παίζει σημαντικό ρόλο στη σύνθεση των πρωτεϊνών και στη μεταβολική λειτουργία και μερικές φορές χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής ή ως ενισχυτικό γεύσης.
Τα επίπεδα λευκίνης μειώνονται σημαντικά μετά την άσκηση. Επειδή τα τρία BCAA (λευκίνη, βαλίνη και ισολευκίνη) καταναλώνονται συνήθως μαζί, τείνουν να μελετώνται ως ομάδα, αν και υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη σύνθεση και τις λειτουργίες τους. Η λευκίνη μεταφέρεται σε όλο το σώμα στο αίμα και ενσωματώνεται σε νέες πρωτεΐνες ή οξειδώνεται στους ιστούς. Βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, διεγείρει τη σύνθεση πρωτεϊνών των μυών και προάγει την ανάπτυξη των ιστών των μυών και των οστών. Η ποσότητα λευκίνης στο αίμα αυξάνεται λίγο μετά την κατανάλωση τροφής πλούσιας σε πρωτεΐνες και στη συνέχεια επιστρέφει στα επίπεδα νηστείας.
Μετά την κατάποση της λευκίνης, χρησιμοποιείται σε πολλά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του ήπατος, των σκελετικών μυών, του λιπώδους ιστού και του εντέρου. Η λευκίνη μετατρέπεται ως επί το πλείστον σε ακετυλοσυνένζυμο-Α (CoA) σε μια σειρά αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα στο κυτταρόπλασμα και στα μιτοχόνδρια. Σε μικρότερο βαθμό, η λευκίνη μετατρέπεται επίσης σε β-υδροξυ β-μεθυλβουτυρικό οξύ (HMB), πρόδρομο των κετονοσωμάτων και της χοληστερόλης.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν τη βιοδιαθεσιμότητα των αμινοξέων, συμπεριλαμβανομένης της λευκίνης. Στους ανθρώπους, οι αυξημένες συγκεντρώσεις BCAA έχουν συνδεθεί με παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, διαβήτη και άλλες μεταβολικές ασθένειες.
Η λευκίνη ενεργοποιεί την οδό σηματοδότησης της ραπαμυκίνης (mTOR), η οποία παίζει ρόλο σε πολλές πτυχές του μεταβολισμού και της φυσιολογίας, συμπεριλαμβανομένης της αυτοφαγίας, της πρωτεϊνικής σύνθεσης στους μύες και της σηματοδότησης της ινσουλίνης.
Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η ημερήσια πρόσληψη λευκίνης περίπου 40 mg/kg σωματικού βάρους την ημέρα είναι η βέλτιστη για τους ενήλικες, με υψηλότερες δόσεις να συνιστώνται για άτομα που έχουν έντονη σωματική δραστηριότητα. Αν και η λευκίνη είναι ευρέως διαθέσιμη στα τρόφιμα και η ανεπάρκεια είναι σπάνια, μπορεί να χρειασθεί η λήψη συμπληρωμάτων για την αύξηση της μυϊκής μάζας ή την πρόληψη του καταβολισμού των πρωτεϊνών σε συνθήκες μυϊκής απώλειας. Λόγω του ρόλου της λευκίνης στη δόμηση και την επιδιόρθωση του μυϊκού ιστού, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους αθλητές και μερικές φορές χρησιμοποιείται για την προώθηση της μυικής αποκατάστασης.
Η λήψη συμπληρωμάτων λευκίνης συνιστάται μερικές φορές σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας για τον μετριασμό των επιπτώσεων της σαρκοπενίας, η οποία είναι η απώλεια άλιπης μυϊκής μάζας που σχετίζεται με την ηλικία. Έρευνες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα λευκίνης μπορεί να βελτιώσουν τη μυϊκή δύναμη και τη λειτουργία σε ηλικιωμένους και ενώ τα στοιχεία για τη βέλτιστη δόση είναι ασαφή, οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν 3 g λευκίνης με 25-30 g πρωτεΐνης σε τρία κύρια γεύματα την ημέρα. Οι κύριες διατροφικές πηγές λευκίνης περιλαμβάνουν ζωικά προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως.
Η λευκίνη έχει επίσης διερευνηθεί ως πιθανή θεραπεία για την αθηροσκλήρωση, τη νόσο Parkinson, την κίρρωση και τις σωματικές επιπτώσεις των διατροφικών διαταραχών.
Μελέτες έχουν συνδέσει την διαταταραχή του μεταβολισμού των BCAA με την ανάπτυξη νευρολογικών καταστάσεων όπως η νόσος Alzheimer. Τα BCAA είναι μεταξύ των μεταβολιτών που μπορεί να σχετίζονται με τη νόσο Alzheimer ή τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Μελέτες έχουν δείξει ότι η θεραπεία με BCAA βοήθησε στη βελτίωση της γνωστικής αποκατάστασης σε ασθενείς με σοβαρή τραυματική εγκεφαλική βλάβη, όπως το εγκεφαλικό.
Μελέτες δείχνουν επίσης σχέση μεταξύ του μεταβολισμού των αμινοξέων και των αυτοάνοσων διαταραχών όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
