Άσθμα και Εντερικό Μικροβίωμα

Το άσθμα επηρεάζει εκατομμύρια παιδιά σε όλον τον κόσμο από πολύ μικρές ηλικίες, αλλά οι παράγοντες κινδύνου για την πάθηση είναι ελάχιστα κατανοητοί. Δύο νέες μελέτες δείχνουν ότι τα μικρόβια του εντέρου μπορεί να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία των παιδιών από το άσθμα, ένα εύρημα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές για την πρόληψη της πάθησης με το χειρισμό του εντερικού μικροβιώματος.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν συνδέσει το μικροβίωμα του εντέρου με δεκάδες φαινομενικά άσχετες καταστάσεις, από την κατάθλιψη μέχρι την παχυσαρκία. Ανάμεσα σε αυτές τις παθήσεις είναι και το άσθμα: τα μωρά που γεννιούνται με καισαρική τομή έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν άσθμα σε σύγκριση με αυτά που γεννιούνται με φυσιολογικό τοκετό ενώ έχουν επίσης αλλοιωμένη σύνθεση των μικροβίων του εντέρου.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν επίσης ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε φάρμες και αγροτικά περιβάλλοντα τείνουν να προστατεύονται από το άσθμα, ένα φαινόμενο που έχει αποδοθεί στην έκθεση σε μια ποικιλία περιβαλλοντικών μικροβίων στα υπόστεγα των ζώων. Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί μέσω των οποίων το μικροβίωμα του εντέρου θα μπορούσε να έχει προστατευτικά αποτελέσματα στο άσθμα παραμένουν υπό διερεύνηση.

Το είδος του τοκετού

Για να αξιολογήσουν τον ρόλο των μικροβίων του εντέρου στην προστασία των παιδιών από το άσθμα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης παρακολούθησαν 700 παιδιά από τη γέννηση τους και εξέτασαν τις επιπτώσεις της καισαρικής τομής στη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Στη συνέχεια, η ομάδα διερεύνησε εάν διαταραχές του εντερικού μικροβιώματος εξαιτίας του τρόπου του τοκετού, συσχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης άσθματος στα πρώτα έξι χρόνια της ζωής.

Οι ερευνητές εξέτασαν τα δείγματα κοπράνων των παιδιών μία εβδομάδα, ένα μήνα και ένα χρόνο προσδιόρισαν τη μικροβιακή ποικιλομορφία και ωριμότητα. Διαπίστωσαν ότι ο τοκετός με καισαρική τομή συσχετίστηκε με σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος.

Τα μωρά που γεννήθηκαν με καισαρική τομή των οποίων το προφίλ μικροβιώματος του εντέρου στην ηλικία του ενός έτους παρέμεινε παρόμοιο με αυτό κατά τη γέννηση είχαν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν άσθμα και αλλεργίες σε σύγκριση με τα μωρά που γεννήθηκαν με κολπικό τοκετό. Τα μωρά που είχαν διαταραχές του μικροβιώματος του εντέρου που εμφανίστηκαν κατά τη γέννηση αλλά υποχώρησαν μέχρι την ηλικία του ενός έτους δεν διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο άσθματος από εκείνα που γεννήθηκαν με κολπικό τοκετό.

Κάθε μητέρα «κληρονομεί» το μικροβίωμά της στο παιδί της, καθώς το μωρό λαμβάνει τα ωφέλιμα μικρόβια ενώ διέρχεται μέσω του κόλπου, ένα γεγονός που δεν συμβαίνει στα μωρά που γεννιούνται με καισαρική τομή. Χρειάζεται αρκετός χρόνος για τα μωρά που γεννιούνται με καισαρική τομή προκειμένου να αναπτύξουν ένα φυσιολογικό μικροβίωμα. Και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύσσεται, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν αργότερα ορισμένες ασθένειες όπως το άσθμα.

Η συγκεκριμένη μελέτη (όπως και άλλες) δείχνει ότι ο τοκετός με καισαρική τομή παρεμβαίνει στην ικανότητα του μωρού να αποκτά τα ευεργετικά μικρόβια από το μικροβίωμα της μητέρας και εξηγεί το μηχανισμό για τη συσχέτιση μεταξύ του τοκετού με καισαρική τομή και του αυξημένου κινδύνου άσθματος.

Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Science Translational Medicine, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες στρατηγικές πρόληψης, συμπεριλαμβανομένων των στοχευμένων παρεμβάσεων για τη διόρθωση των διαταραχών στο μικροβίωμα ενός παιδιού. Αυτή η μελέτη βοηθάει στην κατανόηση του ρόλου του μικροβιώματος στην ανάπτυξη του άσθματος μετά τον τοκετό με καισαρική τομή και θα μπορούσε στο μέλλον να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές πρόληψης, με αποτελεσματικό χειρισμό των μικροβίων σε παιδιά που έχουν πρώιμες διαταραχές του μικροβιώματος.

Η ζωή σε αγροτικά περιβάλλοντα

Σε μια δεύτερη μελέτη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ludwig Maximilian παρακολούθησαν παιδιά που μεγάλωναν σε ευρωπαϊκές αγροτικές περιοχές.

Προηγούμενη έρευνα από την ίδια ομάδα έδειξε προστατευτική δράση έναντι του άσθματος από μια ποικίλη περιβαλλοντική μικροχλωρίδα, η οποία ήταν ιδιαίτερα έντονη στα παιδιά της φάρμας. Για να εκτιμήσουν εάν η επίδραση θα μπορούσε να αποδοθεί στη διαδικασία ωρίμανσης της πρώιμης μικροχλωρίδας του εντέρου, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα κοπράνων από περισσότερα από 800 παιδιά ηλικίας 2 και 12 μηνών που μεγάλωναν σε παραδοσιακές φάρμες στην Αυστρία, τη Γερμανία, τη Φινλανδία και την Ελβετία.

Η ομάδα διαπίστωσε ότι τα παιδιά με υψηλά επίπεδα μικροβιακών μεταβολιτών όπως το βουτυρικό οξύ στα κόπρανα τους έχουν μειωμένο κίνδυνο άσθματος. Το βουτυρικό είναι ένα λιπαρό οξύ βραχείας αλύσου (SCFA) που είναι γνωστό ότι προστατεύει τα ποντίκια από το άσθμα. Βακτήρια όπως το Roseburia και ο Coprococcus, τα οποία παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, μπορεί να συμβάλλουν στην προστασία από το άσθμα στους ανθρώπους. Πράγματι, στους 12 μήνες, τα παιδιά που δεν προσβλήθηκαν ποτέ από συριγμό ή άσθμα εμφάνισαν αυξήσεις σε βακτηριακά είδη όπως ο Ruminococcus, η Roseburia και ο Coprococcus σε σύγκριση με άλλα παιδιά.

Διαπιστώθηκε ότι ένα συγκριτικά μεγάλο μέρος της προστατευτικής επίδρασης του αγροκτήματος στο παιδικό άσθμα προκλήθηκε από την ωρίμανση του εντερικού μικροβιώματος κατά το πρώτο έτος της ζωής τους. Αυτό υποδηλώνει ότι τα παιδιά της φάρμας έρχονται σε επαφή με περιβαλλοντικούς παράγοντες, πιθανώς την περιβαλλοντική μικροχλωρίδα που αλληλοεπιδρούν με το μικροβίωμα του εντέρου και οδηγούν σε αυτό το προστατευτικό αποτέλεσμα.

Οι ερευνητές έδειξαν επίσης ότι τα μωρά που γεννήθηκαν με φυσιολογικό κολπικό τοκετό και εκείνα που θήλαζαν είχαν προστατευτικό μικροβίωμα τους δύο πρώτους μήνες της ζωής τους.

Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Nature Medicine, δείχνουν ότι η προστατευτική δράση έναντι του άσθματος εξαρτάται από την ωρίμανση ολόκληρου του εντερικού μικροβιώματος και τονίζουν την ανάγκη για στρατηγικές πρόληψης κατά το πρώτο έτος της ζωής, όταν το μικροβίωμα μπορεί εύκολα να τροποποιηθεί.

Τα ευρήματα και από τις δύο μελέτες υποδεικνύουν έναν βασικό ρόλο για τα μικρόβια του εντέρου στην προστασία από το άσθμα, πιθανώς μέσω της παραγωγής μεταβολιτών όπως το βουτυρικό οξύ.

Όπως είναι ήδη γνωστό, ένας μεγάλος αριθμός παθολογικών καταστάσεων που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος (αυτοανοσίες, διαταραχές γαστρεντερικού συστήματος, νευρολογικές παθήσεις, μεταβολικά νοσήματα και άλλα) μπορεί να ξεκινάνε από το έντερο και τη δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος.

Ο έλεγχος του εντερικού μικροβιώματος και των λειτουργιών του με το EnteroScan® αποτελεί την σημαντικότερη ανάλυση προκειμένου να διαπιστωθεί η κατάσταση στην οποία βρίσκεται.

Ανάλογα τα ευρήματα του EnteroScan® και την υποκείμενη πάθηση, με εξατομικευμένες παρεμβάσεις (Μικροβιωματική Θεραπεία & Μικροβιωματική Διατροφή) μπορούμε να βελτιώσουμε την δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος, επιτυγχάνοντας έτσι την αποκατάσταση της λειτουργίας του και τη βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενούς.