Φλεγμονή, εντερικό μικροβίωμα και παχυσαρκία. Ποια είναι η σχέση τους;
Πρόχειρο φαγητό, εντερικό μικροβίωμα, αναψυκτικά, δουλειά γραφείου: με την πάροδο των ετών, για την αιτιολογία της παχυσαρκίας έχουν κατηγορηθεί πολλά πράγματα. Σε ένα βιβλίο της σειράς «Time-Life» του 1967 σχετικά με τη διατροφή, ρίχνουν ευθύνες για την επιδημία παχυσαρκίας μεταξύ άλλων και στα αυτοκίνητα. «Το αυτοκίνητο έχει σχεδόν εξαλείψει το περπάτημα», γράφουν οι συγγραφείς και «αυτή η μείωση της άσκησης, η οποία μειώνει την απαίτηση για θερμίδες, δεν συνοδεύεται πάντα από αντίστοιχη μείωση της όρεξης».
Τα αυτοκίνητα σαφώς δεν ευθύνονται για τον διπλασιασμό του ποσοστού της παχυσαρκίας παγκοσμίως μετά το 1980. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ακόμα δεν γνωρίζουμε για τους λόγους που οι άνθρωποι παχαίνουν. Η παχυσαρκία είναι μια πολύπλοκη διαταραχή και πλέον είναι σαφές ότι η απλή εξήγηση των «περισσότερων θερμίδων» δεν μπορεί να αιτιολογήσει αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Πολλοί γιατροί και διατροφολόγοι θα πουν ότι γνωρίζουν ανθρώπους που τρώνε καλά και ασκούνται συστηματικά, χωρίς όμως να μπορούν να χάσουν το παραπάνω βάρος τους.
Τα επιστημονικά στοιχεία που αρχίζουν να συσσωρεύονται υποδηλώνουν ότι η παχυσαρκία είναι, εν μέρει, μια νόσος φλεγμονής - δηλαδή, μιας «ανώμαλης» δραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα παχύσαρκα άτομα παρουσιάζουν ανοσολογικές ανωμαλίες, με διαφορετικά μακροφάγα (εξειδικευμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που μπορούν να καταστρέφουν άλλα κύτταρα) να κυριαρχούν στον λιπώδη ιστό του σώματος σε σχέση με τα λεπτά άτομα. Και μέρος αυτής της στενής σχέσης μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος και του μεταβολισμού περιλαμβάνει και το εντερικό μικροβίωμα.
Μία από τις κορυφαίες θεωρίες για τους μηχανισμούς που οδηγούν σε παχυσαρκία, με στοιχεία τόσο από πειραματικά μοντέλα πειραματοζώων όσο και από τον άνθρωπο, ενσωματώνει τόσο το εντερικό μικροβίωμα όσο και τις φλεγμονώδεις διεργασίες. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ένα βασικό χαρακτηριστικό για την έναρξη της παχυσαρκίας είναι η αυξημένη διαπερατότητα του εντερικού φραγμού, του στρώματος δηλαδή των κυττάρων του εντέρου που φυσιολογικά ελέγχει ποιες ουσίες μπορούν να εισέλθουν στο σώμα και ποιες όχι. Η αυξημένη διαπερατότητα φαίνεται να συμβαίνει όταν στα κύτταρα του εντέρου δημιουργείται μείωση στα μόρια που υπό φυσιολογικές συνθήκες δίνουν το σήμα προκειμένουν να διατηρηθεί ο φραγμός ερμητικά κλειστός. Όταν όμως ο φραγμός διασπάται, μεγάλα μόρια που βρίσκονται στις εξωτερικές μεμβράνες ορισμένων βακτηρίων και που ονομάζονται λιποπολυσακχαρίτες (LPS εν συντομία) περνούν τον φραγμό και αρχίζουν να κυκλοφορούν μέσα στο σώμα, αναγκάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να απελευθερώσει πρωτεϊνικούς αγγελιαφόρους (κυτοκίνες) που προκαλούν τον καταρράκτη των αλληλεπίδρασεων που οδηγούν σε φλεγμονή. Η χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή προκαλεί μεταβολικές επιδράσεις, συμπεριλαμβανομένων της διαταραχής του μεταβολισμού της γλυκόζης και της απορρόφησης του λίπους, με τελικό αποτέλεσμα την δημιουργία παχυσαρκίας.
Η μικροβιακή κοινότητα του εντέρου, η οποία βρίσκεται κοντά στον εντερικό φραγμό, φαίνεται να αλλάζει όταν συμβαίνει η φλεγμονή που προκαλείται από το LPS. Το εντερικό μικροβίωμα μπορεί να παίζει ρόλο στην εκκίνηση ολόκληρης της φλεγμονώδους διαδικασίας ή απλώς μπορεί να αλλάζει μόνο μετά την έναρξη της διαδικασίας.
Η παχυσαρκία δεν μπορεί να εξηγηθεί υπεραπλουστευμένα ως μια νόσος οφειλόμενη στα πάρα πολλά αυτοκίνητα ή ακόμη και στις πάρα πολλές θερμίδες. Ναι, ο τρόπος ζωής είναι σημαντικός, αλλά αρχίζουμε να βλέπουμε ότι η παχυσαρκία συμβαίνει στους ανθρώπους, όπως συμβαίνουν οι αλλεργίες ή η νόσος του Crohn ή η αρθρίτιδα. Το εντερικό μικροβίωμα μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς ακριβώς.
Το EnteroScan® της Διαγνωστικής Αθηνών αποτελεί μια ομάδα εξειδικευμένων εργαστηριακών εξετάσεων που αναλύουν το εντερικό μικροβίωμα και τις λειτουργίες του. Ο έλεγχος του εντερικού μικροβιώματος (εντερικής χλωρίδας) με το EnteroScan® επιτρέπει τον έλεγχο των αποκλίσεών του, βοηθάει στη διάγνωση, στην επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό πολλών παθολογικών καταστάσεων και ρίχνει φως στην αιτιολογία και την παθογένεια χρόνιων νοσημάτων και κατευθύνει τη θεραπεία τους.
Το EnteroScan® Obesity (Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Νοσημάτων) διερευνά και παρέχει απαντήσεις σχετικά με νοσήματα όπως η παχυσαρκία και άλλες διαταραχές του βάρους, το μεταβολικό σύνδρομο, τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, την μη-αλκοολική λιπώδη διήθηση του ήπατος, την αθηροσκλήρωση και άλλα χρόνια νοσήματα.
