Μικροβιωματική Διατροφή

Το άρθρο Μικροβιωματική Διατροφή, όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "All about Health" στις 4-11-2015. Μικροβιωματική διατροφή. Χάστε βάρος για πάντα! Έχετε σκεφτεί ποτέ πώς μια εξέταση της εντερικής χλωρίδας μπορεί να μας δώσει σημαντικές πληροφορίες που οδηγούν σε οριστικές πλέον λύσεις για τη σωστή διατροφή και τον έλεγχο του βάρους;

Τι είναι το μικροβίωμα;

Το εντερικό μικροβίωμα ή αλλιώς φυσιολογική εντερική χλωρίδα, είναι ένας κόσμος που αποτελείται από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς που ζουν και αναπτύσσονται στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Αυτά τα βακτήρια, μπορούν  να διασπούν τις τροφές που τρώμε, ελέγχουν την όρεξή μας, ρυθμίζουν τον μεταβολισμό μας, διευθύνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, επηρεάζουν τη διάθεσή μας και καθορίζουν ακόμη και την έκφραση των γονιδίων μας. Το μικροβίωμα έχει σημαντική επίδραση στο εάν η καρδιά μας είναι υγιής, αν τα οστά μας αναπτύσσονται σωστά και αν εγκέφαλός μας λειτουργεί με διαύγεια ή «μέσα σε ομίχλη». Αυτά τα «καλά μικρόβια» φροντίζουν έτσι ώστε το σώμα μας να απορροφάει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από τις τροφές ενώ ταυτόχρονα παράγουν ζωτικής σημασίας βιταμίνες για τον οργανισμό μας. Μπορούν ακόμη να κατασκευάσουν φυσικά αντιβιοτικά. Το πιο εκπληκτικό όμως από όλα, είναι ότι αυτοί οι μη-ανθρώπινοι οργανισμοί, αποτελούν το 90% των κυττάρων του σώματός μας ενώ το DNA τους είναι 100 φορές περισσότερο από το δικό μας!

Πώς το μικροβίωμα επηρεάζει το βάρος μας;

Καταρχήν, το μικροβίωμα ελέγχει το πεπτικό μας σύστημα καθορίζοντας πόσες θερμίδες θα χρησιμοποιηθούν από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Ορισμένα βακτήρια μπορούν και εξάγουν περισσότερη ενέργεια από τα τρόφιμα σε σχέση με κάποια άλλα. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τον οποίο ένα άτομο παίρνει εύκολα βάρος, ενώ κάποιος άλλος που καταναλώνει τα ίδια τρόφιμα, δεν παίρνει. Η διαφορά στο μικροβίωμα μεταξύ ενός παχύσαρκου και ενός αδύνατου, έχει σαν αποτέλεσμα την επιπλέον πρόσληψη 150 kcal την ημέρα (7 κιλά το χρόνο), με την ίδια διατροφή!

Η υπερκατανάλωση τροφής και η παχυσαρκία δημιουργούνται από την ανισορροπία στις διαδικασίες που ρυθμίζουν την πρόσληψη της τροφής, δηλαδή των αισθημάτων της «πείνας», της «όρεξης» και του «κορεσμού». Υπάρχουν διάφορες ορμόνες που παράγονται στο έντερο και μεταφέρουν στον εγκέφαλο τα σήματα της πείνας ή του κορεσμού (χολοκυστοκινίνη, GLP-1, πεπτίδιο ΥΥ, γκρελίνη). Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το μικροβίωμα και ορισμένες ουσίες που παράγονται από αυτό, επηρεάζουν άμεσα τις εντερικές ορμόνες ρυθμίζοντας έτσι την πείνα, την όρεξη και τον κορεσμό.

Ένας ακόμη τρόπος που το μικροβίωμα επηρεάζει το βάρος μας είναι μέσω της χρόνιας, χαμηλού βαθμού  φλεγμονής, η οποία οφείλεται στην είσοδο των μικροβίων του εντέρου (ή ακόμη και ορισμένων τμημάτων τους, όπως οι λιποπολυσακχαρίτες από τα κυτταρικά τους τοιχώματα) στην κυκλοφορία του αίματος. Το γεγονός αυτό με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη, διαβήτη, αρτηριοσκλήρυνση και παχυσαρκία.

Σε ποιες άλλες παθολογικές καταστάσεις συμμετέχουν οι διαταραχές του μικροβιώματος;

Τα τελευταία 10 χρόνια έχει προκύψει πολύ μεγάλος όγκος επιστημονικών δεδομένων τόσο από παρατηρήσεις στον άνθρωπο όσο και από πειραματικές μελέτες σχετικά με τις διαταραχές του εντερικού μικροβιώματος και της συσχετίσεως τους με μια μεγάλη ποικιλία νοσημάτων. Τέτοια νοσήματα είναι η κοιλιοκάκη, η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα), ο καρκίνος του παχέος εντέρου, η μικροβιακή υπερανάπτυξη του λεπτού εντέρου (SIBO), το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου (leaky gut syndrome), η μη-αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος και η χολολιθίαση.

Ακόμη, οι διαταραχές του εντερικού μικροβιώματος έχουν συσχετισθεί και με εκδηλώσεις εκτός γαστρεντερικού συστήματος όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι & ΙΙ, το μεταβολικό σύνδρομο, πολλές αλλεργικές αντιδράσεις (έκζεμα, ρινίτιδα, άσθμα, τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες), η κοινή ακμή αλλά και η ψωρίαση, η αρτηριοσκλήρυνση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, η οστεοαρθρίτιδα και άλλες αρθρίτιδες, η ινομυαλγία καθώς και διάφορα νευρολογικά σύνδρομα όπως ο αυτισμός, η κατάθλιψη, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η νόσος Parkinson.

Πώς ελέγχουμε την κατάσταση του εντερικού μας μικροβιώματος;

Το EnteroScan® που έχουμε δημιουργήσει στη Διαγνωστική Αθηνών, αποτελεί έναν πρωτοποριακό συνδυασμό εργαστηριακών εξετάσεων, που παρέχει στον ασθενή πολύτιμες πληροφορίες για την υγεία του εντέρου του. Υπάρχουν συνδυασμοί εξετάσεων για την διάγνωση και παρακολούθηση συγκεκριμένων παθολογικών καταστάσεων, όπως για παράδειγμα το EnteroScan® IBS / IBD (έλεγχος συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και φλεγμονωδών νόσων εντέρου) και το EnteroScan® Weight Control με τη βοήθεια του οποίου αναλύεται η φυσιολογική εντερική χλωρίδα και ορισμένοι άλλοι σημαντικοί παράγοντες της εντερικής λειτουργίας. Με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων EnteroScan® ή και άλλων εξετάσεων όπως το TrophoScan® (έλεγχος τροφικής δυσανεξίας), το ατομικό ιστορικό και την κλινική εξέταση,  σχεδιάζεται η κατάλληλη διατροφή, που σαν σκοπό έχει να επαναφέρει το μικροβίωμα και τις λειτουργίες πέψης και απορρόφησης στο γαστρεντερικό σύστημα, σε ισορροπία.

Η ολοκληρωμένη μικροβιωματική θεραπεία (η θεραπεία δηλαδή της πάσχουσας μικροβιακής χλωρίδας) εκτός από τις αλλαγές στη διατροφή μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση των κατάλληλων προβιοτικών και πρεβιοτικών ουσιών, συμπληρωμάτων διατροφής, υπερτροφών και φυτικών θεραπειών, αλλαγές στον τρόπο ζωής, καθώς και τη χρησιμοποίηση αντιμικροβιακών ή αντιμυκητιασικών ουσιών σε ιδιαίτερες περιπτώσεις.