Χρόνια Κνίδωση και Εντερικό Μικροβίωμα

Η κνίδωση χαρακτηρίζεται από πολύ κνησμό (φαγούρα) με ή χωρίς ερυθρότητα του δέρματος. Η κνίδωση μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια, αυθόρμητη ή επαγόμενη.

Η χρόνια κνίδωση, είτε αυθόρμητη είτε επαγόμενη, χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια κνησμού, με ή χωρίς αγγειοοίδημα που επιμένει για περισσότερο από 6 εβδομάδες.

Αν και η πορεία της χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης μπορεί να είναι αυτοπεριοριζόμενη, στο 10-25% των ασθενών διαρκεί περισσότερο από 5 χρόνια. Η θεραπεία συχνά επικεντρώνεται στον «έλεγχο των συμπτωμάτων». Οι ασθενείς με παρατεταμένη διάρκεια της νόσου ή συμπτώματα ανθεκτικά στη θεραπεία, αντιμετωπίζουν επιπλέον επιβαρύνσεις στην ποιότητα της ζωής τους. Η τρέχουσα θεραπεία της χρόνιας κνίδωσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμπτωματική θεραπεία με δεύτερης γενιάς μη-κατασταλτικά Η1-αντιισταμινικά (nsAHs). Ωστόσο, το 40-55% των ασθενών δεν ανταποκρίνονται στις συμβατικές δόσεις αντιισταμινικών. Κλινικά, η ανθεκτική χρόνια αυθόρμητη κνίδωση ορίζεται από τη μη ανταπόκριση στα μη-κατασταλτικά Η1-αντιισταμινικά μετά από 2 έως 4 εβδομάδες θεραπείας στις συνιστώμενες δόσεις.

Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν αλλαγές στη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση. Έχει υποτεθεί ότι οι προφλεγμονώδεις αποκρίσεις που προκαλούνται από αλλαγές στο εντερικό μικροβίωμα και που οδηγούν σε ανισορροπία των κυτοκινών Th1/Th2/Th17, μπορεί να συμβάλλουν στην παθογένεση της χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης. Επιπλέον, πρόσφατα στοιχεία έδειξαν σημαντικού βαθμού δυσβίωση σε άτομα με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση σε σύγκριση με υγιή άτομα.

Παθογένεση της χρόνιας κνίδωσης και ανοσολογικές αλλαγές

Η παθογένεση της χρόνιας κνίδωσης είναι ελάχιστα κατανοητή, και ειδικά της χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης, αλλά τα περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες περιπτώσεις χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης έχουν αυτοάνοση αιτιολογία. Η κατανόηση αυτών των αρχών είναι περίπλοκη και σύμφωνα με την τρέχουσα γνώση, εκτός από τη χυμική ανοσία (αυτοαντισώματα), περιλαμβάνει επίσης κυτταρικές αποκρίσεις (αυτο-αντιδραστικά Τ κύτταρα) και τη δυσλειτουργία της προσαρμοστικής κυτταρικής ανοσίας. Σύμφωνα με τα τρέχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα, κρίσιμοι παθογενετικοί παράγοντες για την χρόνια αυθόρμητη κνίδωση είναι η ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων, των βασεόφιλων, των Τ-λεμφοκυττάρων και των ηωσινόφιλων, καθώς και η αυξημένη αγγειακή διαπερατότητα και αγγειοδιαστολή, η ενεργοποίηση των οδών πήξης και οι διαδικασίες αυτοανοσίας και τέλος η απελευθέρωση μεσολαβητών των μαστοκυττάρων. Έτσι, η χρόνια αυθόρμητη κνίδωση περιλαμβάνει τη συμμετοχή τόσο της έμφυτης ανοσίας (μαστοκύτταρα, βασεόφιλα, ουδετερόφιλα, ηωσινόφιλα, μονοκύτταρα, μακροφάγα, φυσικά φονικά κύτταρα [NK], έμφυτα λεμφοκύτταρα [ILC], παράγοντες συμπληρώματος) όσο και προσαρμοστική ανοσία (κύτταρα Th1 και Th2, Th9 κύτταρα, Th17 κύτταρα, ρυθμιστικά Τ κύτταρα [Treg κύτταρα], Β κύτταρα, αντισώματα), όπου τα μαστοκύτταρα συνδέουν την έμφυτη και την προσαρμοστική ανοσία.

Χαρακτηριστικά του εντερικού μικροβιώματος

Με βάση τα αποτελέσματα ερευνών, έχουν υποθέσει ότι οι ανοσολογικές αλλαγές στη χρόνια κνίδωση σχετίζονται με τη δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος. Είναι πιθανό ότι οι φλεγμονώδεις αποκρίσεις που προκαλούνται από αλλαγές στο εντερικό μικροβίωμα, οδηγούν στην ανισορροπία των κυτοκινών Th1/Th2/Th17 και μπορεί τελικά να συμβάλλουν στην παθογένεση της χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης.

Αυτά τα ευρήματα των αλλαγών του εντερικού μικροβιώματος στη χρόνια αυθόρμητη κνίδωση είναι παρόμοια με τα ευρήματα σε άλλες αλλεργικές και φλεγμονώδεις παθήσεις όπως το άσθμα και η ατοπική δερματίτιδα.

Το πιο συχνό γενικό χαρακτηριστικό σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση, είναι η μείωση της ποικιλομορφίας του εντερικού μικροβιώματος, σε σχέση με υγιείς μάρτυρες.

Διαπιστώθηκε επίσης ότι η σχετική αφθονία των Proteobacteria σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από ότι σε υγιείς μάρτυρες. Αύξηση των Proteobacteria, έχει βρεθεί επίσης σε ασθενείς με άσθμα και αλλεργικές παθήσεις.

Σε άλλη μελέτη βρέθηκε αύξηση στα Enterobacteriaceae και σημαντικά μειωμένο αριθμό Firmicutes, Bacteroides, Faecalibacterium, Bifidobacterium και Ruminococcaceae σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση σε σύγκριση με υγιείς μάρτυρες. Τα Firmicutes και Bacteroidetes, αποτελούν περισσότερο από το 90% του ανθρώπινου εντερικού μικροβιώματος. Τα Firmicutes διασπούν τις αδιάλυτες διαιτητικές ίνες απελευθερώνοντας θρεπτικά συστατικά και προάγοντας την ανάπτυξη άλλων ειδών βακτηρίων στο έντερο. Τα Bacteroidetes συμβάλλουν στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος αλληλεπιδρούν με άλλους μικροοργανισμούς για την προώθηση της ποικιλομορφίας του εντερικού μικροβιώματος. Μελέτες κοπράνων ασθενών με χρόνια κνίδωση έδειξαν σχετική αφθονία των Lactobacillus και μείωση του Bifidobacterium, όπως επίσης ότι η αφθονία των Faecalibacterium prausnitzii, Prevotella copri και Bacteroides sp. ήταν χαμηλότερη, ενώ η αφθονία της Escherichia coli ήταν μεγαλύτερη.

Αρκετές μελέτες έχουν βρει υψηλότερη αφθονία Εντεροβακτηρίων σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση. Τα αντιφλεγμονώδη βακτήρια όπως η Akkermansia muciniphila, το Faecalibacterium prausnitzii, το Clostridium leptum, τα γένη Lactobacillus και Bifidobacterium έχουν δείξει ότι προστατεύουν από αλλεργικές και φλεγμονώδεις καταστάσεις. Τα αντιφλεγμονώδη βακτήρια ενδέχεται να προστατεύουν από την χρόνια αυθόρμητη κνίδωση μέσω της επαγωγής των κυττάρων Treg. Τέλος, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει την ευεργετική επίδραση των προβιοτικών σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση. Τα στελέχη Bifidobacterium χρησιμοποιούνται ως προβιοτικά για τη βελτίωση της δυσβίωσης και συνεπώς τη μείωση της φλεγμονώδους απόκρισης. Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε τη χρήση ενός τύπου συνβιοτικού (πρεβιοτικό + προβιοτικό) που ονομάζεται LactoCare στη θεραπεία της χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης και βρέθηκε ότι είναι αποτελεσματική, ασφαλής και ικανοποιητική επικουρική θεραπεία.

Λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παθολογικούς μηχανισμούς του εντέρου, του αίματος και του δέρματος που εμπλέκονται στις φλεγμονώδεις και αυτοάνοσες διεργασίες, είναι πιθανό η δυσβίωση του εντέρου να είναι το αρχικό συμβάν, τουλάχιστον στις περιπτώσεις χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης που θεωρούνται αυτοάνοσες. Επιπλέον, μεταβολικές διαταραχές σε συνδυασμό με δυσβίωση του εντέρου, συμβάλλουν σε ανισορροπία Th17/Treg μέσω της αδρανοποίησης των κυττάρων Treg και της ανοδικής ρύθμισης των γονιδίων που σχετίζονται με τα Th17. Επομένως, η διόρθωση των ανισορροπιών Th17/Treg μπορεί να είναι μια νέα θεραπευτική προσέγγιση για τη χρόνια αυθόρμητη κνίδωση με τροποποίηση του μικροβιώματος του εντέρου.

Θεραπευτικές προσεγγίσεις

Ένας συνδυασμός δύο προβιοτικών, του Lactobacillus salivarius LS01 και του Bifidobacterium breve BR03, χορηγήθηκε σε ασθενείς με χρόνια αυθόρμητη κνίδωση για 8 εβδομάδες (δύο φορές την ημέρα), που σε ορισμένους ασθενείς —οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς έπασχαν επίσης από ταυτόχρονη αλλεργική ρινίτιδα—οδήγησαν σε μειωμένα συμπτώματα και βελτιωμένη ποιότητα ζωής.

Γενικά, τα προβιοτικά έχουν αποδειχθεί ότι είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική επιλογή θεραπείας για την ανθεκτική χρόνια κνίδωση, μειώνοντας κυρίως τα συμπτώματα της κνίδωσης, όπως ο κνησμός και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Όπως είναι ήδη γνωστό, ένας μεγάλος αριθμός παθολογικών καταστάσεων που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος (αυτοανοσίες, διαταραχές γαστρεντερικού συστήματος, νευρολογικές παθήσεις, μεταβολικά νοσήματα και άλλα) μπορεί να ξεκινάνε από το έντερο και τη δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος.

Ο έλεγχος του εντερικού μικροβιώματος και των λειτουργιών του με το EnteroScan® αποτελεί την σημαντικότερη ανάλυση προκειμένου να διαπιστωθεί η κατάσταση στην οποία βρίσκεται.

Με βάση τα ευρήματα του EnteroScan®, με εξατομικευμένες παρεμβάσεις (Μικροβιωματική Θεραπεία & Μικροβιωματική Διατροφή) μπορούμε να βελτιώσουμε την δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος, επιτυγχάνοντας έτσι την αποκατάσταση της λειτουργίας του και τη βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενούς.