Κεράσια. Οφέλη για την υγεία και κίνδυνοι από την κατανάλωσή τους

Τα κεράσια είναι μικρά φρούτα που ανήκουν στο γένος Prunus και αποτελούν μέρος της οικογένειας Rosaceae. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες, συμπεριλαμβανομένων των γλυκών κερασιών και των ξινών κερασιών (βύσσινα), το καθένα με τη δική του ξεχωριστή γεύση και χαρακτηριστικά.

Γλυκά κεράσια: Τα γλυκά κεράσια, συνήθως καταναλώνονται φρέσκα λόγω της ζουμερής και γλυκιάς γεύσης τους. Έχουν βαθύ κόκκινο έως σκούρο μοβ δέρμα και σάρκα.

Ξινά κεράσια: Τα ξινά κεράσια, γνωστά και ως βύσσινα, έχουν πιο όξινη γεύση σε σύγκριση με τα γλυκά κεράσια. Χρησιμοποιούνται συνήθως στο μαγείρεμα, το ψήσιμο και την παρασκευή χυμών και κονσερβών. Το Montmorency, το Morello, Τριπόλεως είναι οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες βυσσινιάς.

Τα κεράσια προέρχονται από την περιοχή της Μικράς Ασίας και αργότερα εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου. Τα κεράσια είναι διαθέσιμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, παρόλο που κατεψυγμένα, αποξηραμένα και κονσερβοποιημένα κεράσια μπορούν να καταναλωθούν όλο το χρόνο. Τα γλυκά κεράσια τρώγονται συχνά φρέσκα ή χρησιμοποιούνται σε σαλάτες, επιδόρπια και κομπόστες. Τα βύσσινα χρησιμοποιούνται συνήθως σε χυμούς, πίτες, τάρτες, μαρμελάδες, ζελέ και σάλτσες.

Διατροφικά Στοιχεία

Τα κεράσια έχουν λίγες θερμίδες και λιπαρά, ενώ αποτελούν μια καλή πηγή βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ινών. Περιέχουν βιταμίνη C, κάλιο και αντιοξειδωτικά όπως ανθοκυανίνες και πολυφαινόλες, τα οποία έχουν οφέλη για την υγεία.

Οι παραπάνω τιμές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την συγκεκριμένη ποικιλία και την ωριμότητα των κερασιών.

Φυτοχημικές Ενώσεις

Τα κεράσια περιέχουν διάφορες φυτοχημικές ενώσεις, τα οποία είναι φυσικές ενώσεις που έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία.

• Ανθοκυανίνες: Τα κεράσια και πολύ περισσότερο τα βύσσινα, είναι πλούσια σε ανθοκυανίνες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για το έντονο κόκκινο χρώμα τους. Οι ανθοκυανίνες είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά που έχουν συσχετιστεί με πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων των αντιφλεγμονωδών και αντικαρκινικών ιδιοτήτων. Συμβάλλουν επίσης στα πιθανά οφέλη των κερασιών για το καρδιαγγειακό σύστημα και τις γνωστικές λειτουργίες.
• Φλαβονόλες: Τα κεράσια περιέχουν φλαβονόλες όπως η κερσετίνη, η καμπφερόλη και η ισοραμνετίνη. Αυτές οι ενώσεις διαθέτουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και είναι γνωστό ότι έχουν καρδιαγγειακά οφέλη.
• Υδροξυκινναμωμικά οξέα: Τα κεράσια περιέχουν υδροξυκινναμωμικά οξέα, συμπεριλαμβανομένου του καφεϊκού οξέος και του p-κουμαρικού οξέος. Αυτά τα φυτοχημικά παρουσιάζουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις και μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία από το οξειδωτικό στρες και τις χρόνιες ασθένειες.
• Μελατονίνη: Τα κεράσια, ειδικά τα βύσσινα, είναι μια φυσική πηγή μελατονίνης, μιας ορμόνης που συμμετέχει στη ρύθμιση των κύκλων ύπνου-αφύπνισης. Η μελατονίνη δρα ως αντιοξειδωτικό και έχει συσχετιστεί με βελτιωμένη ποιότητα και διάρκεια ύπνου.
• Κεριτρίνη: Η κεριτρίνη είναι ένα φλαβονοειδές που διαθέτει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Έχει μελετηθεί για τις πιθανές νευροπροστατευτικές επιδράσεις και το ρόλο της στην υγείας του εγκεφάλου.
• Προκυανιδίνες: Τα κεράσια περιέχουν προκυανιδίνες, μια κατηγορία φλαβονοειδών με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Οι προκυανιδίνες έχουν συσχετιστεί με καρδιαγγειακά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βελτιωμένης ενδοθηλιακής λειτουργίας και της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης.

Αυτές οι φυτοχημικές ενώσεις λειτουργούν συνεργιστικά για να παρέχουν διάφορα οφέλη για την υγεία. Το φυτοχημικό περιεχόμενο των κερασιών μπορεί να ποικίλει ανάλογα με την ποικιλία, την ωριμότητα και τις συνθήκες καλλιέργειας.

Κεράσια και γλυκαιμικός δείκτης

Τα κεράσια έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (GI), ο οποίος είναι ένα μέτρο του πόσο γρήγορα ένα τρόφιμο αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε σύγκριση με ένα τρόφιμο αναφοράς, συνήθως τη γλυκόζη. Ο γλυκαιμικός δείκτης των κερασιών μπορεί να ποικίλει ανάλογα την ωριμότητα και την ποικιλία, αλλά γενικά έχουν τιμή GI περίπου 20-25. Ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης δείχνει ότι τα κεράσια έχουν ελάχιστη επίδραση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, καθιστώντας τα μια κατάλληλη επιλογή για άτομα με διαβήτη ή εκείνους που ακολουθούν δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.

Ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης των κερασιών μπορεί να αποδοθεί στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες και στη σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στην επιβράδυνση της απορρόφησης των σακχάρων, με αποτέλεσμα μια πιο σταδιακή αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Οφέλη για την Υγεία

Τα κεράσια προσφέρουν πολλά οφέλη για την υγεία. Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν στην προστασία από το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή. Τα κεράσια έχουν συσχετιστεί με την υγεία της καρδιάς, τη μείωση της φλεγμονής, την υποβοήθηση του ύπνου και την ανακούφιση από τους πόνους και ειδικότερα τον πόνο των μυών.

Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες

Τα κεράσια και τα βύσσινα, έχουν βρεθεί ότι διαθέτουν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Οι ανθοκυανίνες και άλλα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στα κεράσια βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής στο σώμα, η οποία μπορεί να προσφέρει ανακούφιση για καταστάσεις όπως η αρθρίτιδα, η ουρική αρθρίτιδα και οι μυϊκοί πόνοι.

Ανακούφιση από τον πόνο και αποκατάσταση μυών

Τα κεράσια και ειδικά τα βύσσινα, έχει αποδειχθεί ότι έχουν φυσικές ιδιότητες ανακούφισης του πόνου. Η κατανάλωση χυμού κερασιού ή βύσσινου πριν και μετά από έντονη άσκηση ή σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της μυϊκής βλάβης, της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες, με αποτέλεσμα ταχύτερη ανάκαμψη και μειωμένο μυϊκό πόνο.

Βελτιωμένη ποιότητα ύπνου

Τα κεράσια είναι μια φυσική πηγή μελατονίνης, μιας ορμόνης που ρυθμίζει τους κύκλους ύπνου-αφύπνισης. Πίνοντας χυμό ή καταναλώνοντας κεράσια πριν από τον ύπνο μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας και της διάρκειας του ύπνου. Η κατανάλωσή τους μπορεί να βοηθήσει άτομα με αϋπνία, jet lag ή άλλες διαταραχές του ύπνου.

Καρδιαγγειακή υγεία

Τα αντιοξειδωτικά και οι βιοδραστικές ενώσεις που βρίσκονται στα κεράσια συμβάλλουν στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Η τακτική κατανάλωση κερασιών έχει συσχετιστεί με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και βελτιωμένο προφίλ λιπιδίων. Οι ανθοκυανίνες στα κεράσια βοηθούν στην προστασία από το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, προάγοντας την υγεία της καρδιάς.

Αντικαρκινικές ιδιότητες

Τα κεράσια περιέχουν διάφορα αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά που έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Οι ανθοκυανίνες που βρίσκονται στα κεράσια έχει αποδειχθεί ότι αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων και μειώνουν τον κίνδυνο ορισμένων τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη.

Διαχείριση βάρους και μεταβολισμός

Τα κεράσια είναι σχετικά χαμηλά σε θερμίδες και πλούσια σε φυτικές ίνες, καθιστώντας τα ένα σνακ που μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του βάρους. Η περιεκτικότητα σε ίνες βοηθά στην προώθηση του αισθήματος πληρότητας και μπορεί να συμβάλει στην καλή πέψη. Επιπλέον, οι ανθοκυανίνες στα κεράσια μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στη μείωση του κινδύνου παχυσαρκίας.

Γνωστικές λειτουργίες και υγεία του εγκεφάλου

Τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στα κεράσια έχουν συνδεθεί με τη βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών και της υγείας του εγκεφάλου. Μελέτες δείχνουν ότι η τακτική κατανάλωση κερασιών μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της μνήμης, στη μείωση της γνωστικής εξασθένησης που σχετίζεται με την ηλικία και στην προστασία από νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Ανεπιθύμητες ενέργειες από την κατανάλωση κερασιών

Ενώ τα κεράσια και τα βύσσινα προσφέρουν πολλά οφέλη για την υγεία, υπάρχουν μερικές πιθανές παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με την κατανάλωσή τους.

Αλλεργίες

Μερικά άτομα μπορεί να έχουν αλλεργία στα κεράσια ή σε άλλα φρούτα της ίδιας οικογένειας, όπως τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα ή τα βερίκοκα. Οι αλλεργίες στο κεράσι μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως κνησμό, οίδημα, κνίδωση ή δυσκολία στην αναπνοή σε ευαίσθητα άτομα.

Γαστρεντερικά προβλήματα

Τα κεράσια περιέχουν φυσικά σάκχαρα, συμπεριλαμβανομένης της φρουκτόζης, η οποία μπορεί να προκαλέσει πεπτική δυσφορία σε άτομα που είναι ευαίσθητα στα συγκεκριμένα σάκχαρα. Η υπερβολική κατανάλωση κερασιών ή άλλων φρούτων με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως φούσκωμα, αέρια ή διάρροια, ιδιαίτερα σε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή δυσανεξία στη φρουκτόζη.

Πέτρες στα νεφρά

Τα κεράσια και ειδικά τα βύσσινα, έχουν σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά άλατα, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στον σχηματισμό πέτρας στα νεφρά σε ευαίσθητα άτομα. Οι ασθενείς με ιστορικό λίθων οξαλικών αλάτων στα νεφρά πρέπει να καταναλώνουν με μέτρο τα κεράσια και τα βύσσινα.

Φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις

Τα κεράσια, ιδιαίτερα τα βύσσινα, περιέχουν ενώσεις που μπορούν να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα φάρμακα. Για παράδειγμα, τα βύσσινα μπορεί να έχουν ήπια αντιπηκτική δράση, επομένως τα άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα θα πρέπει να προσεκτικά.

Τροφική Δυσανεξία

Η τροφική δυσανεξία έναντι του κερασιού (Κωδικός 127) ελέγχεται στα TrophoScan® 200, 300 και 400. Τα αντιγόνα του κερασιού έχουν απομονωθεί χωρίς να έχει προηγηθεί θερμική επεξεργασία* των αντιγόνων. Τα αντιγόνα που ελέγχονται αποτελούν μίγμα πρωτεϊνών προερχόμενα από την σάρκα και την φλούδα του φρούτου. Έχουν χαρακτηριστεί τα ακόλουθα αλλεργιογόνα στο κεράσι: Pru av 1, Pru av 2,  Pru av 3, Pru av 4. Τα επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ποικιλία του κερασιού, τις συνθήκες ωρίμανσης και αποθήκευσης των φρούτων. Είναι πιθανές οι διασταυρούμενες αντιδράσεις μεταξύ των διαφόρων ειδών της οικογένειας Rosaceae (αμύγδαλο, μήλο, βερίκοκο, κ.ά.) και ενδεχομένως πιο έντονη μεταξύ των ειδών και ποικιλιών μέσα στο γένος Prunus. Ορισμένες πρωτεϊνες, δυνητικά αλλεργιογόνες, εντοπίζονται σε αυξημένες συγκεντρώσεις περισσότερο στην φλούδα του φρούτου παρά στη σάρκα και ορισμένες είναι ανθεκτικές στην θερμότητα και το γαστρικό οξύ. Πιθανή διασταυρούμενη αντιδραστικότητα μεταξύ κερασιού και τροφίμων όπως το σέλινο, το καρότο, το φιστίκι, η σόγια, το σταφύλι, το καλαμπόκι, το λάχανο, το σπαράγγι, το καρύδι, το φουντούκι και άλλα.

Το Βύσσινο ή Ξινό Κεράσι (Prunus cerasus) (Κωδικός 221) ελέγχεται στα TrophoScan® 300 και 400. Τα αντιγόνα από το βύσσινο είναι μίγμα αντιγόνων και προέρχονται από τα φρέσκα φρούτα μαζί με αυτά που έχουν απομονωθεί μετά τη θερμική επεξεργασία* των φρούτων.

Τα Πετροκέρασα (Κωδικός 358) είναι μια άλλη ποικιλία κερασιών με χαρακτηριστικό κίτρινο-κρεμ χρώμα της σάρκας του φρούτου και περιλαμβάνεται στο TrophoScan® 400.

Το TrophoScan® της Διαγνωστικής Αθηνών αποτελεί τον πιο έγκυρο, αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο ελέγχου της τροφικής δυσανεξίας, μετρώντας τα επίπεδα των ολικών IgG αντισωμάτων στο αίμα έναντι των δυνητικά αλλεργιογόνων τροφών. Η παρουσία αυτών των αντισωμάτων έχει συσχετισθεί με νοσήματα του γαστρεντερικού συστήματος (ευερέθιστο έντερο, κοιλιοκάκη και άλλες διαταραχές), με ημικρανίες και άλλες νευρολογικές διαταραχές, με διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος (αυτοάνοσα νοσήματα, ευαισθησία σε λοιμώξεις κλπ), με παχυσαρκία και δυσκολία απώλεια βάρους, με δερματοπάθειες, με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, αρθραλγίες και άλλα χρόνια νοσήματα.

*Η θερμική επεξεργασία των αντιγόνων που χρησιμοποιούμε στην Διαγνωστική Αθηνών πριν την απομόνωση των αντιγόνων είναι μια μοναδική διαδικασία πριν την έναρξη της διαδικασίας απομόνωσης των πρωτεϊνών των τροφίμων. Γίνεται σε τρόφιμα που κατά κοινή συνήθεια μαγειρεύονται (π.χ. κρέατα, πουλερικά, ψάρια) και υφίστανται μια ισοδύναμη με το μαγείρεμα θερμική εργαστηριακή προεργασία, έτσι ώστε η αντιγονικότητα τους να προσεγγίζει ακόμη περισσότερο την πραγματική αντιγονική δομή των τροφίμων που καταναλώνουμε. Έχει αποδειχθεί ότι τα αντιγόνα που απομονώνονται με αυτό τον τρόπο, είναι πιο αποτελεσματικά (κάνουν το σύστημα της ELISA πολύ πιο ευαίσθητο) στην αναγνώριση και δέσμευση των αντισωμάτων όλων των κλάσεων (IgA, IgG, IgE, IgM). Μόνον ό έλεγχος της τροφικής δυσανεξίας με το TrophoScan® σε ολόκληρη την Ευρώπη χρησιμοποιεί αυτή την προσέγγιση στη διερεύνηση της Τροφικής Δυσανεξίας. Η επεξεργασία των τροφών έχει σαν αποτέλεσμα των σχηματισμό Νέο-Αλλεργιογόνων.

Κεράσια και FODMAP

Τα κεράσια περιέχουν ορισμένα σάκχαρα γνωστά ως FODMAP (ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες). Τα FODMAP είναι μια ομάδα υδατανθράκων που μπορεί να απορροφηθούν ελάχιστα στο λεπτό έντερο και μπορεί να προκαλέσουν πεπτικά συμπτώματα σε ορισμένα άτομα, ειδικά σε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή άλλες γαστρεντερικές διαταραχές.

Τα κεράσια περιέχουν αρκετή φρουκτόζη, η οποία μπορεί να είναι προβληματική για άτομα με δυσαπορρόφηση φρουκτόζης. Ωστόσο, η ποσότητα της φρουκτόζης στα κεράσια είναι σχετικά χαμηλή σε σύγκριση με ορισμένα άλλα φρούτα. Η εφαρμογή Monash University Low FODMAP Diet App, μια αξιόπιστη πηγή για πληροφορίες FODMAP, κατηγοριοποιεί τα κεράσια ως χαμηλού FODMAP σε μικρά μεγέθη μερίδων (π.χ. 10 κεράσια).

Η ατομική ανοχή στα FODMAP μπορεί να ποικίλλει. Ορισμένοι μπορεί να είναι σε θέση να ανεχθούν τα κεράσια χωρίς να εμφανίσουν συμπτώματα, ενώ άλλοι μπορεί να χρειαστεί να περιορίσουν την πρόσληψή τους. Υπάρχουν πολλά άλλα φρούτα που είναι χαμηλότερα σε FODMAP και μπορεί να είναι πιο κατάλληλα για άτομα που ακολουθούν δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAP όπως οι φράουλες, τα βατόμουρα, τα πορτοκάλια και τα σταφύλια, μεταξύ άλλων.

Βασίλης Ι. Σιδερής
Βιολόγος
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Πιστοποιημένος Ιατρός Λειτουργικής Ιατρικής, CFMP^®