Τεστοστερόνη. Επιπτώσεις των μειωμένων επιπέδων της.
Η τεστοστερόνη είναι η μια στεροειδής φυλετική ορμόνη που διαδραματίζει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη των αναπαραγωγικών ιστών στους άνδρες όπως οι όρχεις και ο προστάτης, καθώς και των δευτερογενών φυλετικών χαρακτηριστικών όπως η αυξημένη μυϊκή και οστική μάζα και η ανάπτυξη των τριχών του σώματος.
Η τεστοστερόνη παράγεται από τους όρχεις στους άνδρες και από τις ωοθήκες στις γυναίκες και σε πολύ μικρότερες ποσότητες από τα επινεφρίδια. Η παραγωγή τεστοστερόνης αυξάνεται σημαντικά κατά την εφηβεία και αρχίζει να μειώνεται μετά την ηλικία των 30 ετών.
Ενώ η παραγωγή τεστοστερόνης μειώνεται φυσιολογικά με την αύξηση της ηλικίας, ορισμένοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν παθολογική μείωση των επιπέδων της. Η βλάβη στους όρχεις και θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία και οι ακτινοβολίες, μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς την παραγωγή τεστοστερόνης. Οι χρόνιες ασθένειες όπως το AIDS, οι παθήσεις των νεφρών, ο αλκοολισμός, η κίρρωση του ήπατος και το στρες, μπορούν επίσης να μειώσουν την παραγωγή τεστοστερόνης.
Η τεστοστερόνη διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην παραγωγή σπέρματος. Επηρεάζει επίσης την οστική και μυϊκή μάζα, τον τρόπο που οι άνδρες αποθηκεύουν λίπος στο σώμα, ακόμη και την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα επίπεδα τεστοστερόνης μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ψυχολογική διάθεση του ατόμου. Φυσιολογικά, οι άνδρες παράγουν περίπου 40-50 φορές περισσότερη τεστοστερόνη από τις γυναίκες, οι οποίες όμως είναι πιο ευαίσθητες στη δράση της ορμόνης από ότι οι άνδρες.
Οι επιπτώσεις των χαμηλών επιπέδων Τεστοστερόνης στους άνδρες
Μείωση της Ενέργειας
Η κόπωση αποτελεί ένα κοινό σύμπτωμα της χαμηλής τεστοστερόνης. Ο ασθενής νιώθει σαν να μην έχει την ενέργεια που είχε κατά το παρελθόν ή μπορεί να νιώθει συνεχώς πολύ κουρασμένος. Φυσικά υπάρχουν και αρκετές άλλες καταστάσεις που μπορεί να είναι υπεύθυνες για τη μείωση της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων της φυσιολογικής γήρανσης και της κατάθλιψης. Ο ποιοτικός και αρκετός ύπνος (7 - 8 ώρες κάθε βράδυ) μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της ενέργειας.
Αλλαγές στη σεξουαλική ζωή
Η μείωση της σεξουαλικής διάθεσης όπως και η στυτική δυσλειτουργία, μπορεί να οφείλονται στη χαμηλή τεστοστερόνη. Διάφορα άλλα ιατρικά προβλήματα, όπως οι καρδιοπάθειες ή ο διαβήτης μπορεί επίσης να συντελούν στις διαταραχές της σεξουαλικής ζωής.
Διάσπαση της σκέψης
Η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εστίαση της σκέψης και στη μνήμη. Ο ασθενής μπορεί να ξεχνάει ότι έχει προγραμματίσει και να υπάρχουν πρόβλημα συγκέντρωσης. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης είναι εξαιρετικά χαμηλά.
Αλλαγές στη διάθεση
Η χαμηλή τεστοστερόνη ρίχνει τη διάθεση που μπορεί να κυμαίνεται από μια κακή διάθεση μέχρι κατάθλιψη. Ορισμένοι άνδρες βιώνουν σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα τους. Όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης επανέρχονται στο φυσιολογικό, οι περισσότεροι λένε ότι αισθάνονται τον εαυτό τους «όπως παλιά».
Αλλαγές στο μυϊκό σύστημα
Δεδομένου ότι η τεστοστερόνη βοηθά στην οικοδόμηση των μυών, όταν οι τιμές της βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, συμπαρασύρουν προς τα κάτω και τη μυϊκή μάζα και τη δύναμη. Όταν ο ασθενής με χαμηλή τεστοστερόνη ασκείται δεν μπορείτε να δει τα αποτελέσματα που θα περίμενε κανείς κανονικά από την άσκηση. Η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των επιπέδων τεστοστερόνης. Πρέπει να ασκούνται οι μεγάλες ομάδες μυών και να γίνονται ασκήσεις με βάρη.
Περισσότερο σωματικό λίπος
Η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί όχι μόνο να οδηγήσει σε μείωση της μυϊκής μάζας αλλά επίσης και στην απόκτηση περισσότερου λίπους. Όταν δεν υπάρχει δόμηση μυών με τις προσλαμβανόμενες θερμίδες και τη φυσική δραστηριότητα, τότε το σώμα μετατρέπει τις θερμίδες σε λίπος. Η καλή διατροφή και η μείωση τους βάρους στους υπέρβαρους ή τους παχύσαρκους, έχει σαν αποτέλεσμα ο οργανισμός να παράγει περισσότερη τεστοστερόνη.
Απώλειας της οστικής μάζας
Η χαμηλή τεστοστερόνη έχει συνδεθεί με οστιεοπόρωση. Υπάρχουν φυσικά και άλλες αιτίες οστεοπόρωσης. Για να διατηρηθούν τα οστά υγιή, θα πρέπει να γίνεται τακτική σωματική άσκηση, συμπεριλαμβανομένης των ασκήσεων με βάρη, όχι κάπνισμα και πρόσληψη αλκοόλ με μέτρο.
Αραίωση των τριχών του σώματος
Η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της τριχοφυΐας του προσώπου, της ήβης, των χεριών και των κάτω άκρων. Αυτή η μείωση δεν επηρεάζει συνήθως τα μαλλιά.
Προβλήματα ύπνου
Όταν τα επίπεδα της τεστοστερόνης είναι χαμηλά, μπορεί να υπάρχουν προβλήματα με αϋπνίες και ανήσυχο ύπνο.
Προβλήματα στην εργασία
Πολλές από τις συνέπειες της χαμηλής τεστοστερόνης, όπως τα προβλήματα συγκέντρωσης και της διάθεσης και η χαμηλή ενέργεια, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα και δυσκολίες στην εργασία.
Εάν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές προς το χειρότερο στην εργασία ή τη ζωή στο σπίτι, ένας πλήρης ιατρικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει να βρεθεί η αιτία. Με τη βοήθεια συγκεκριμένων εξετάσεων αίματος μορούμε να δούμε αν υπάρχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Εάν υπάρχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, ορισμένες σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μαζί με συγκεκριμένες φυσικές θεραπείες μπορεί να βοηθήσουν.
Εργαστηριακός έλεγχος της τεστοστερόνης
Μια απλή εξέταση αίματος μπορεί να καθορίσει τα επίπεδα της τεστοστερόνης στον οργανισμό. Για την αξιολόγηση των επιπέδων της τεστοστερόνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν:
- Η μέτρηση της Ολικής Τεστοστερόνης
- Η μέτρηση της Ελεύθερης Τεστοστερόνης
- Η μέτρηση της Βιοδιαθέσιμης Τεστοστερόνης
- Ο Δείκτης των Ελεύθερων Ανδρογόνων
Τα πολύ χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να είναι αποτέλεσμα παθολογικών καταστάσεων της υπόφυσης η οποία είναι υπεύθυνη για τη διέγερση του ιστού των όρχεων για να παράγει περισσότερη τεστοστερόνη. Ένας νεαρός έφηβος με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να βιώνει καθυστερημένη εφηβεία.
Τα μέτρια αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες τείνουν να έχουν λίγα συμπτώματα. Τα αγόρια με υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να ξεκινήσουν την εφηβεία νωρίτερα. Οι γυναίκες με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να αναπτύξουν ανδρικά χαρακτηριστικά.
Τα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαταραχής των επινεφριδίων ή ακόμα και νεοπλασιών στους όρχεις. Υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί επίσης να εμφανιστούν σε λιγότερο σοβαρές καταστάσεις. Η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, η οποία μπορεί να επηρεάσει άνδρες και γυναίκες, είναι μια σπάνια αιτία αυξημένης παραγωγής τεστοστερόνης.
Πώς μπορεί να αυξηθεί η παραγωγή της ενδογενούς Τεστοστερόνης;
Τρόπος Ζωής
- Διατήρηση φυσιολογικού βάρους
- Αποφυγή πλαστικών για την αποθήκευση τροφής (μόνο γυάλινα). Η παρουσία δισφαινόλης Α (BPA) και άλλων χημικών έχει δραματικές επιπτώσεις την σύνθεση της τεστοστερόνης
- Αποφυγή πλαστικών συσκευασιών (μπουκάλια, τάπερ κλπ) και ιδιαίτερα σε μικροκύματα (μόνο γυάλινα)
Διατροφή
- Μείωση (ή καλύτερα μηδενισμός) της πρόσληψης ζάχαρης και φρουκτόζης. Το ίδιο ισχύει και για τα τεχνητά γλυκαντικά (π.χ. ασπαρτάμη που βρίσκεται σε προϊόντα light)
- Μείωση των επεξεργασμένων υδατανθράκων
- Μείωση των επεξεργασμένων τροφίμων
- Αύξηση της πρωτεΐνης (μοσχάρι, ψάρια, κοτόπουλο, αυγά, ξηροί καρποί)
- Η κατανάλωση λίπους να προέρχεται κυρίως από το ελαιόλαδο, το αβοκάντο και τους ξηρούς καρπούς
- Αύξηση φρούτων και λαχανικών
- Μείωση (ή καλύτερα μηδενισμός) του αλκοόλ.
Άσκηση
Η αερόβια άσκηση και η μέτριας ένταση άσκηση ΔΕΝ βοηθούν στην αύξηση της τεστοστερόνης. Η πολύ έντονη άσκηση μικρής διάρκειας βοηθάει πολύ περισσότερο. Ιδανικά θα πρέπει σε κάθε προπόνηση να γίνονται 5-10 λεπτά πολύ έντονης άσκησης (πολύ λίγες επαναλήψεις, με μεγάλα βάρη) και για μεγάλες μυϊκές ομάδες (π.χ. πλάτη, στήθος, γλουτιαίοι, τετρακέφαλοι) ή ασκήσεις που περιλαμβάνουν πολλές μυϊκές ομάδες (βαθιά καθίσματα με βάρος, έλξεις σε μονόζυγο με βάρος, πους-απς με βάρος) ή συνδυασμούς τους.
Ύπνος
Η τεστοστερόνη συντίθεται κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου. Διάρκεια ύπνου τη νύχτα μικρότερη από 5 ώρες ρίχνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης. Η μέγιστη παραγωγή γίνεται με διάρκεια βραδινού ύπνου 7-8 ώρες.
Συμπληρώματα
- Ψευδάργυρος. Ή από φυσικές πηγές: σκόρδο, κρεμμύδι, μύδια, κρέας, ψάρια, φασόλια, γιαούρτι, γαλακτοκομικά
- Μαγνήσιο. Ή από φυσικές πηγές: σπανάκι, κάσιους, φιστίκια, αμύγδαλα
- Βιταμίνη D. Ή από φυσικές πηγές: σολομός, τόνος, άλλα ψάρια, ηλιοθεραπεία
