Ο έλεγχος της ζεαξανθίνης μετράει το επίπεδο του διαιτητικού καροτενοειδούς ξανθοφύλλης, στο αίμα. Η ζεαξανθίνη είναι ένα λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό που βρίσκεται κυρίως σε έντονα χρωματισμένα φρούτα και λαχανικά, όπως το καλαμπόκι, οι πορτοκαλί πιπεριές και τα goji berries και είναι ένα δομικό ισομερές της λουτεΐνης. Στο ανθρώπινο σώμα, αποθηκεύεται επιλεκτικά στους ιστούς των ματιών, ειδικά στην ωχρά κηλίδα του αμφιβληστροειδούς, όπου βοηθά στην προστασία των φωτοϋποδοχέων από το οξειδωτικό στρες που προκαλείται από το φως και υποστηρίζει την καλή όραση. Η μέτρηση της ζεαξανθίνης στον ορό παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα των καροτενοειδών και την αποτελεσματικότητα της διατροφής ή των συμπληρωμάτων, στην προαγωγή της υγείας του αμφιβληστροειδούς και της συστηματικής αντιοξειδωτικής άμυνας.
Η ζεαξανθίνη είναι ένα από τα δύο κύρια καροτενοειδή της ωχράς κηλίδας - μαζί με τη λουτεΐνη - που βοηθούν στο σχηματισμό της χρωστικής της ωχράς κηλίδας. Αυτή η χρωστική ουσία λειτουργεί ως οπτικό φίλτρο που απορροφά το επιβλαβές μπλε φως, εμποδίζοντάς το να φτάσει στα βαθύτερα στρώματα του αμφιβληστροειδούς. Έτσι, η ζεαξανθίνη βοηθά στην πρόληψη της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (AMD), μιας σημαντικής αιτίας απώλειας της όρασης σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Εκτός από τον φωτοπροστατευτικό της ρόλο, η ζεαξανθίνη έχει επίσης ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, αδρανοποιώντας τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που παράγονται μέσω φωτοοξειδωτικών και μεταβολικών διεργασιών. Η παρουσία της στο αίμα υποδεικνύει τη διαθεσιμότητα της ζεαξανθίνης στους οφθαλμούς και σε άλλους ιστούς και αντικατοπτρίζει την πρόσφατη διαιτητική πρόσληψη και τη συστηματική κατανομή.
Η συγκέντρωση της ζεαξανθίνης στον ορό επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της διαιτητικής πρόσληψης, της βιοδιαθεσιμότητας, της κατάστασης των λιπιδίων και της συνολικής μεταβολικής υγείας. Αυξημένα επίπεδα στον ορό παρατηρούνται συνήθως μετά από τακτική κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ζεαξανθίνη ή συμπληρωμάτων καροτενοειδών. Τα υψηλότερα επίπεδα θεωρούνται ευεργετικά, ειδικά για εκείνους που στοχεύουν στη διατήρηση της υγείας της ωχράς κηλίδας ή στη μείωση του κινδύνου εκφυλιστικών οφθαλμικών παθήσεων. Από την άλλη, τα χαμηλά επίπεδα ζεαξανθίνης στον ορό μπορεί να υποδεικνύουν ανεπαρκή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε καροτενοειδή, κακή απορρόφηση λιπιδίων ή αυξημένη χρήση λόγω συστηματικού οξειδωτικού στρες. Τα άτομα με γαστρεντερικές διαταραχές όπως κοιλιοκάκη, νόσος του Crohn ή χρόνια παγκρεατίτιδα, μπορεί να έχουν χαμηλότερα επίπεδα στον ορό λόγω της μειωμένης απορρόφησης των λιποδιαλυτών θρεπτικών ουσιών. Σε ασθενείς με χρόνια φλεγμονή, κάπνισμα ή υψηλό οξειδωτικό στρες, η ζεαξανθίνη ορού μπορεί επίσης να μειωθεί καθώς τα αποθέματα των αντιοξειδωτικών εξαντλούνται πιο γρήγορα.
Η μέτρηση της ζεαξανθίνης στον ορό είναι ένας χρήσιμος βιοδείκτης για την αξιολόγηση της αντιοξειδωτικής και διατροφικής κατάστασης, ειδικά όσον αφορά την οφθαλμική υγεία, την πυκνότητα της χρωστικής της ωχράς κηλίδας και τη συστηματική ανθεκτικότητα έναντι των οξειδωτικών βλαβών. Δεδομένου ότι η ζεαξανθίνη δεν μπορεί να παραχθεί ενδογενώς, τα επίπεδά της στον ορό προσφέρουν ένα άμεσο μέτρο της διατροφικής επάρκειας και της προστατευτικής ικανότητας των καροτενοειδών.
Δείτε επίσης:
Τελευταία ενημέρωση: 29/06/2025
